کشف امواج لیزری مرموز از اعماق کهکشانهایی دور از زمین این سوال را مطرح کرده که آیا در حال دریافت پیام خاصی از سوی فضاییها هستیم؟
امواج لیزری مرموز و قدرتمندی که با طول موج مشخص شناسایی شده، در واقع نوعی پدیده کیهانی خاص به نام مگامیزر محسوب میشود و از فاصله 5 میلیارد سال نوری به زمین رسیده است. اخترشناسان این امواج را با استفاده از تلسکوپ رادیویی MeerKAT در آفریقای جنوبی رصد کردهاند و آنها را Nkalakatha نامیدهاند که در زبان زولو (قومی در آفریقای جنوبی) به معنای رئیس بزرگ است.
مگامیزر چیست؟
کشف مگامیزر در The Astrophysical Journal Letters پذیرفته شده و در سرور preprint arXiv نیز ثبت شده است. Marcin Glowacki ستاره شناس مرکز بینالمللی تحقیقات نجوم رادیویی استرالیا (ICRAR) از دانشگاه Curtin درباره کشف مگامیزر جدید میگوید:
اینکه تنها با یک شب رصد چنین مگامیزر رکوردشکنی یافته شده نشان میدهد که تلسکوپ MeerKAT چقدر خوب کار میکند.
میزر معادل مایکروویو لیزر است و به جای نور مرئی، طول موجهای مایکروو و رادیویی تقویت شده را ساطع میکند. بسیاری از اجرام کیهانی مانند سیارات، دنبالهدارها، ستارگان و حتی سیاهچالهها میتوانند مگامیزر تولید کنند.
دکتر Glowacki میگوید که کشف مگامیزر مورد بحث مربوط به روز اول بررسی دادههای حاصل از 3000 ساعت رصد تلسکوپ MeerKAT است. تیم تحقیقاتی توانسته نوع خاص مگامیزر را با طول موجهای درخشان و تقویت شده با مولکولهای هیدروکسل که متشکل از یک اتم هیدروژن و یک اتم اکسیژن بود پیدا کند.
مگامیزرهای هیدروکسل مکانیزم تولید خاصی دارد که شناخته است و در واقع حاصل برخورد کهکشانها و تشکیل ستاره جدید است. مگامیزر شناسایی شده توسط MeerKAT نیز دقیقا همین است و مربوط به کهکشانی به نام WISEA J033046.26-275518.3 است که اکنون به نام Nkalakatha شناخته میشود. جرمی دارلینگ اخترفیزیکدان دانشگاه کلرادو میگوید:
هنگامی که دو کهکشان، برای مثال کهکشان راه شیری و کهکشان آندرومدا با هم برخورد کنند پرتوهای نور حاصل از این برخورد در فواصل کیهانی رصد میشوند. مگامیزرهای هیدروکسل مانند نور درخشانی عمل میکنند که میگویند: اینجا یک برخورد بین کهکشانها رخ داده و ستارههای جدیدی در حال شکلگیری هستند که سیاهچالههای عظیم را تغذیه میکنند.
تلسکوپ MeerKAT البته برای جستجوی مگامیزرها طراحی نشده است و در واقع برای بررسی کیهان با آرایه میرکات طراحی شده که به دنبال طول موجهای 21 سانتیمتری است که توسط هیدروژن خنثی در کیهان گسیل شده و در اثر انبساط کیهان پخش شده باشند.
گرچه طول موج مگامیزر هیدروکسل در حالت عادی 18 سانتیمتر است، آنها در جریان انبساط در کیهان طولانیتر شدهاند و در نتیجه در محدوده قابل تشخیص آرایه MeerKAT قرار گرفتهاند.
از آنجایی که آسمان به طور گسترده در طول موجهای دیگر بررسی شده، ردیابی سیگنال به یک کهکشان میزبان نسبتا ساده است. Nkalakatha در طول موج های فروسرخ درخشان است و یک دنباله بلند در یک طرف دارد که به خوبی میدرخشد، و احتمالا به دلیل برهم کنش گرانشی بین دو کهکشان که اکنون ادغام شدهاند، کشیده شده است.
تیم تحقیقاتی از همین حالا برای مشاهدات بعدی مگامیزرها برنامهریزی کرده است و انتظار دارد با ادامه بررسی مگامیزرهای بیشتری پیدا کند. دارلینگ میگوید:
MeerKAT احتمالا تعداد زیادی از این پدیده نادر را شناسایی میکند. پیش از این تصور میشد که کهکشانها با هم ادغام میشوند اما حالا مگامیزرهای هیدروکسل کشف شده به ما اجازه میدهد این فرضیه را آزمایش کنیم.