چه بلایی بر سر تلسکوپ فضایی اسپیتزر آمد؟

با توجه به پرتاب تلسکوپ فضایی جیمز وب به فضا، سوال اصلی این است که سرنوشت تلسکوپ فضایی اسپیتزر چه خواهد بود؟

شاید نام تلسکوپ فضایی اسپیتزر تا به حال به گوش‌تان نخورده باشد اما اگر بخواهید تصاویر زیبای فضا را تماشا کنید مطمئنا برخی از تصاویری که می‌بینید حاصل کار اسپیتزر است.

اسپیتزر در واقع یکی از بزرگ‌ترین رصدخانه‌های ناسا با چهار تلسکوپ قدرتمند بود که از اوایل دهه 1990 تا اوایل 2000 به فضا پرتاب شد و نهایتا از سال 2003 به یکی از ارزشمندترین ابزارها برای ستاره‌شناسان بدل شد. اما در سال 2020 این تلسکوپ بازنشسته شد و دیگر اطلاعاتی جمع‌آوری نکرد.

تلسکوپ فضایی اسپیتزر

توماس زوربوشن مدیر اداره تحقیقات علمی ناسا، زمانی که اسپیزر رسما بازنشسته شد گفت:

اسپیتزر در درک جنبه‌های کاملا جدید و خاصی از کیهان و شناخت چگونگی عملکرد جهان کمک شایان توجهی به ما کرده است. این تلسکوپ گام‌های مهمی در پاسخ به سوالاتی درباره منشا انسان و اینکه آیا ما در کیهان تنها هستیم یا نه برداشته است و برخی اشیا سوال‌برانگیز را برای مطالعه بیشتر شناسایی کرده تا مسیر تحقیقات آینده همچنان باز باشد. تاثیر عظیم اسپیزر بر روند علم بی‌تردید بعد از پایان ماموریتش مشخص خواهد شد.

اسپیتزر برای کارکرد درست ابزارهای خود به نوع خاصی از سیستم خنک کننده وابسته بود، اما هلیوم مایعی که دو دستگاه اصلی آن را خنک نگه می‌داشت در سال 2009 به پایان رسید. ابزار سوم اما با نظر مثبت مهندسان به کار خود ادامه داد تا داده‌های بسیار بیشتر و با اهمیتی که برای ادامه کار علمی ضروری است را جمع‌آوری کند.

به علاوه اسپیتزر به عنوان یک تلسکوپ در طول موج مادون قرمز تصاویر بسیار زیبایی تولید می‌کرد و از این منظر با قابلیت‌هایی که داشت یکی از مفیدترین ابزارها برای ستاره‌شناسان محسوب می‌شد.

جانشین اسپیتزر

وظایف اسپیتزر به عنوان تسلکوپ ناسا در طول موج مادون قرمز را تسلکوپ فضایی جیمز وب به عهده می‌گیرد که در دسامبر 2021 پرتاب شد. تلسکوپ جیمز وب البته همچنان در حال آماده‌سازی همه ابزارهای خود برای آغاز عملیات علمی است که انتظار می‌رود تا تابستان 2022 به طول انجامد.

جیمز وب هم زمانی که آماده باشد مانند اسپیتزر کیهان را پرتوهای مادون قرمز رصد می‌کند و داده‌هایش را مانند تلسکوپ فضایی هابل که عمدتا در طول موج مرئی عمل می‌کند با دیگر تلسکوپ‌های فضایی و زمینی ادغام می‌کند.

اینکه اسپیتزر یک جانشین جدید و بسیار قدرتمند دارد خود یکی از دلایلی است که ناسا را به بازنشسته کردن اسپیتزر مجاب کرد، اما با وجود این، میراث اسپیتزر در تمام اطلاعاتی که در طول فعالیتش جمع‌آوری کرده و همچنان در روند اکتشافات علمی کاربردی هستند، پابرجاست.

تنها در چند هفته گذشته بررسی داده‌های اسپیتزر به یافتن دورترین کهکشانی که تاکنون دیده شده، افشای حقایقی درباره اتمسفر سیارات خورشیدی و یافتن نوسانات دمایی عجیب در نپتون کمک کرده است.

به علاوه آرشیو داده‌های تلسکوپ اسپیتزر همچنان برای عموم در دسترس خواهد بود و به روند رو به جلوی تحقیقات علمی کمک می‌کند. فریسا مورالس از تیم اسپیتزر در زمان بازنشسته شدن این تلسکوپ و به یاد دستاوردهای علمی آن گفت:

ما آرشیو عظیمی از داده‌های اسپیتزر داریم که به تدریج در حال استخراج است و با توجه به افشاگری‌های عظیمی که این تلسکوپ داشته باید گفت تنها زمان مشخص می‌کند که بزرگترین میراث اسپیتزر چیست.