اولین انیمیشن جهان، از زیر خروارها خاک پیدا شد!

با پیدا شدن اولین انیمیشن جهان، می‌توان گفت که انسان‌ های اولیه هزاران سال قبل از آنچه فکر می‌کردیم با این هنر آشنا شده‌اند. روش نمایش این انیمیشن ها نیز منحصر به فرد بوده است.

ده‌ها هزار سال قبل، انسان های اولیه ساکن در کرانه‌های رود آویرون در جنوب فرانسه، خانواده خود را برای تماشای اولین انیمیشن جهان در اطراف آتش جمع می‌کردند. آنها در واقع از نور آتش بهره میگرفتند تا رقص و حرکت آثار هنری خود را در میان دود و سایه تماشا کنند.

ترکیب آتش و سنگ برای خلق اولین انیمیشن جهان

ارزیابی مجدد بیش از ۵۰ پلاک سنگی که در قرن نوزدهم در یک محوطه باستانی مربوط به دوره پارینه‌سنگی یافت شده بودند، سبب گمانه‌زنی‌هایی در میان کارشناسان شده است. ظاهرا شعله‌های آتش باعث زنده شدن هنر در میان انسان‌ های اولیه شده است.

باستان شناسان دانشگاه یورک و دورهام انگلستان نمونه‌هایی از سنگ‌ها و سنگ‌های آهکی کنار رودخانه که حکاکی شده بودند را بررسی کردند تا هم بتوانند دید بهتری نسبت به نشانه‌های آسیب گرمایی و الگو‌های کشیده شده روی آنها به دست آوردند و هم متوجه نقش اصلی آنها در زندگی انسان‌ های اولیه شوند.

با توجه به ساختار پیچیده نقاشی‌ها و همچنین علائم تغییر رنگ که به خاطر دمای بالا ایجاد شده‌اند، کارشناسان به این نتیجه رسیدند که انسان‌ های اولیه احتمالا آنها را برای ایجاد اولین انیمیشن جهان به کار می‌گرفته‌اند. Andy Needham از دانشگاه یورک در این باره گفت:

پیشتر گمان می‌کردیم که نشانه‌های آسیب گرمایی که روی برخی پلاک‌های سنگی وجود داشت، کاملا اتفاقی ایجاد شده‌ باشند؛ اما بررسی ماکت این پلاک‌ها نشان داد که این سنگ‌ها با هدف خاصی نزدیک آتش قرار گرفته‌اند.

اگر نگوییم صدها هزار سال پیش، انسان‌ها حداقل از ده‌ها هزار سال پیش شروع به ایجاد خراش روی سطوح مختلف و نقاشی کرده‌اند. با توجه به اهمیت بالای هنر در دنیای مدرن، نمی‌توان به راحتی متوجه شد که چه چیزی در مرحله اول انسان‌ها را به ارائه دنیای خود در قالب تصویر ترغیب کرده است. آيا هدف آنها برقراری ارتباط بوده است؟ آيا می‌خواستند سرگرم شوند؟ یا اینکه هدفی بسیار بالاتر و روحانی داشته‌اند؟

از طرفی پیدا شدن تعداد بیشماری سنگ مسطح در سرتاسر اروپا که به بیش از ۱۰ هزار سال پیش تعلق دارند، معمای بزرگتری را پیش روی باستان‌ شناسان قرار داده است. کارشناسان گمان می‌کردند که از این سنگ‌ها برای تزیین کردن زمین یا قرار دادن اطراف آتشدان استفاده میشده‌ است.

اما برخی دیگر از آنها که در یک محطوطه باستانی در شهر Montastruc فرانسه یافت شده‌اند، هیچ کارکرد مشخصی ندارند؛ زیرا روی آنها شکل‌های انتزاعی، شمای انسان، حیوانات و نشانه‌های زمین‌شناختی دیده می‌شوند. به طور کلی روی ۵۴ پلاک سنگی قرض گرفته شده از موزه British Museum، مجموعا ۷۶ تصویر از حیوانات مختلف دیده می‌شوند.

از این میان، ۴۰ تصویر به اسب تعلق دارند، ۷ تصویر گوزن شمالی را نشان می‌دهند و ۶ تصویر نیز به آهوی سرخ مربوط هستند. دیگر تصاویر باقیمانده شامل یک پرنده، یک گرگ و حتی یک موجود شبیه به انسان می‌شوند. اکثر این تصاویر در حالت طبیعی و با دقت به آناتومی جانوران کشیده شده بودند.

جالب اینجاست که خطوط و شکستگی‌های سنگ‌ها نیز به بخشی از صحنه تبدیل شده‌اند. به عنوان مثال در یکی از تصاویر، پای اسب دقیقا اطراف یک ترک سنگ قرار گرفته است؛ اما مهمتر از همه اینکه حیوانات به شکل عجیبی در کنار هم قرار گرفته‌اند و هم پوشانی دارند.

وقتی کارشناسان تکه‌های پلاک‌های شکسته از دیگر مناطق را در کنار هم قرار دادند، از اینکه جانوران تا حدودی روی همدیگر قرار می‌گرفتند، ععجب کردند. هرچند که در نهایت مشخص شد آنها صرفا مجموعه‌ای از نقاشی‌های بی‌روح نیستند و در واقع اولین انیمیشن جهان به حساب می‌آیند. برای دیدن زیبایی آنها نباید به سراغ نور خورشید بروید، بلکه باید در کنار شعله‌های آتش قرار بگیرید.

البته ما با یک ایده کاملا جدید طرف نیستیم، زیرا ۱۰ سال قبل Marc Azema، فیلم‌ساز و پژوهشگر دوره پارینه‌سنگی، چنین توضیحی را در رابطه با نقاشی‌های مشابه حیوانات که روی دیوارهای غارها کشیده شده بودند، مطرح کرد.

برای بررسی این ایده، پژوهشگران اقدام به ساخت مدل‌های سه‌بعدی از سنگ‌های مربوطه کردند و با استفاده از نرم‌افزار‌های واقعیت مجازی به تماشای این تصاویر نشستند. هدف از این شبیه‌سازی این بود که تصاویر همانطوری ارزیابی شوند که انسان‌ های اولیه ده‌ها هزار سال قبل آنها را در کنار آتش می‌دیده‌اند.

با قرار گرفتن در کنار شعله آتش، خطوط نقاشی تار شدند و همین نیز باعث شد که به لطف خطوط طبیعی و خراش‌های هنری، تصاویر کمی پویا به نظر بیایند. البته این تصاویر هنوز فاصله زیادی با اولین انیمیشن جهان داشتند، ولی همین نیز ممکن است نوعی حس تعجب و جرقه حرکت به سوی تصاویر پویا را در ذهن انسان ایجاد کرده باشد.

Needham در این رابطه توضیحاتی را ارائه داد:

خلق هنر با استفاده از نور آتش یک تجربه بسیار خاص بوده است که توانسته بخش‌های متفاوتی از ذهن انسان را فعال کند. ما می‌دانیم که تغییر بین نور و سایه توانایی ما برای دیدن اشکال و چهره‌ها در اشیاء بی‌جان را تقویت می‌کند و همین نیز ممکن است توضیح دهد که چرا انسان‌ها از شکاف‌ها و خطوط داخلی سنگ برای کشیدن تصاویر حیوانات یا طرح‌های هنری دیگر بهره می‌برده‌اند.

اینکه انسان‌ های اولیه با آگاهی کامل شکلی از هنر که امروزه با نام انمیشین می‌شناسیم را در آغوش گرفته‌اند و یا اینکه صرفا به صورت اتفاقی سنگ‌های اطراف آتشدان خود را با تصاویر مختلف تزیین می‌کرده‌اند، به هیچ وجه مشخص نیست.

اما با توجه به اینکه انسان‌های مدرن تمایل دارند افکار و احساسات خود را از طریق روش‌های گوناگون بیان کنند، می‌توان این احتمال را داد که هنرمندان باستانی نیز در حالی که خود را کنار آتش گرم می‌کردند، با ایجاد خراش روی سنگ‌ها افکار خود را بروز داده‌اند و بدین ترتیب اولین انیمیشن جهان ایجاد شده است.