چرا الان بهترین زمان برای خرید کامپیوتر است؟

چرا مقطع فعلی بهترین زمان برای خرید کامپیوتر است و شیب صعودی قیمت سخت‌افزار از جمله پردازنده بالاخره کجا متوقف خواهد شد؟

بر خلاف اعتقاد برخی که مقطع فعلی را بدترین زمان برای خرید کامپیوتر می‌دانند و بر این باور هستند که باید تا عرضه نسل جدید پردازنده‌‌ها و GPU جدید و به تبع آن، کاهش قیمت نمونه‌های قدیمی‌تر دست نگه داشت؛ به نظر می‌رسد اکنون، یکی از بهترین زمان‌ها برای خرید قطعات و سخت‌افزار کامپیوتر است. اینکه نسل جدید تفاوت محسوسی داشته باشد و در مجموع از عملکردی بالا بهره ببرد، چندان واقع‌بینانه نیست و با نگاهی به حداقل پنج ساله گذشته درمی‌یابیم که نمونه‌های جدید CPU و GPU، ارزش چندان بالاتری نسبت به نسل پیشین خود ندارند.

در حالی‌که خرید آخرین نسل سخت‌افزار برای بهره‌گیری از ویژگی‌های به‌روز پیشرفته مانند حافظه DDR5 و رابط PCIe 5.0 وسوسه‌انگیز است، اما در عمل واقعا بعید است که ارزش بهای پرداختی بالا را داشته باشد.

رکود ناشی از افزایش قیمت در بازار پردازنده های کامپیوتر

در دسته پردازنده‌های AMD، سری رایزن 5000 برای خریداران اقتصادی قیمت بالایی داشت و گزینه‌های مقرون به صرفه این شرکت مانند رایزن 5 – 5500 و حتی Ryzen 7-  5700X نیز با فاصله دو سال از عرضه اولین سری، تنها چند ماهی است که وارد بازار شده‌اند. با اینکه AMD با گذشت هر نسل، بهبودهایی را بر روی عملکرد تراشه‌های خود اعمال کرده، اما پردازنده‌های خوش‌قیمت و ارزشمند این شرکت خیلی دیر به بازار رسیدند و در جلب توجه مشتریان ناکام ماندند.

اما در مورد اینتل، هم‌چنان شاهد افزایش قیمت پردازنده‌های این شرکت هستیم. تا نسل هفتم تراشه‌ها، حداکثر قیمت تمام شده، 329 دلار بود، اما با آغاز عرضه نسل هشتم، اینتل با افزایش هسته‌های پردازنده خود، قیمت را نیز بالا برد. تراشه Core i7-8700K اولین CPU شش هسته‌ای اینتل برای عرضه عمومی محسوب می‌شد که تنها 10% گران‌تر از Core i7-7700K قیمت‌گذاری شده بود. با این حال، اینتل با معرفی سری جدید چیپست‌های خود به رهبری Core i9-9900K، به ناگهان قیمت‌ها را تا حدود 40% افزایش داد. پس از آن، AMD نیز از این سیاست پیروی کرد و اکنون مشاهده پردازنده‌هایی مانند Core i9-12900K با برچسب قیمت بیش از 600 دلار، چندان غیرعادی نیست.

تصور اینکه افزایش قیمت‌ پردازنده‌های AMD و اینتل و رکورد حاصل از آن، صرفا به دلیل رقابت بوده، تقریبا بعید است. هر دو شرکت طی پنج سال گذشته از لحاظ سطح عملکردی، رقابت تنگاتنگی داشتند. با این وجود، AMD هیچ‌گاه مجبور نشده قیمت محصولات خود را کاهش دهد و در مقابل، اینتل نیز هم‌چنان به افزایش قیمت تراشه‌های پرچم‌دار خود ادامه می‌دهد، حتی با وجود آنکه برخی از نمونه‌های تولیدی این شرکت چندان در حد اسم و رسم مورد انتظار خود ظاهر نشده‌اند. به‌نظر می‌رسد که هر دو سازنده، بیش‌تر به مشتریانی با بودجه‌های بالا اهمیت می‌دهند و از بخش‌ اقتصادی و خوش‌قیمت بازار غافل شده‌اند.

مرگ پردازنده‌های گرافیکی اقتصادی

پردازنده‌های گرافیکی نیز در طول پنج سال گذشته، بازار چندان موفقی را تجربه نکرده‌اند. از زمانی که انویدیا سری فوق‌العاده GTX 10 را وارد بازار کرد، این شرکت و هم‌چنین AMD چند سری پردازنده گرافیکی نه‌چندان ارزش‌مند در برابر قیمت را عرضه کردند که باعث نابودی بخش‌های رده‌پایین و میان‌رده بازار شد. فارغ از عرضه چند سری امیدوارکننده، هر دو شرکت به وضوح نشان دادند که نسبت به ارزش محصول در برابر هزینه پرداختی بی‌توجه هستند.

رکود بازار پردازنده‌های گرافیکی، با عرضه سری RTX 20 توسط انویدیا آغاز شد. اگرچه این GPU با ویژگی‌های جدیدی نظیر ردیابی پرتو و ارتقای هوش مصنوعی همراه بود، اما با توجه به عدم پشتیبانی اکثر بازی‌ها از قابلیت‌های جدید آن و هم‌چنین قیمت بالا، با استقبال چندانی مواجه نشد. از سوی دیگر، سری RTX 2080 با قیمت 699 دلاری خود در مقایسه با سری 499 دلاری GTX 1080، در برابر افزایش 200 دلاری، تنها 11% سریع‌تر بود. در واقع، سری RTX 20 اولین نسل از پردازنده‌های گرافیکی جدید انویدیا بود که در برابر نسل پیشین، ارزش خرید پایین‌تری داشت.

سری RTX 20 نشان دهنده تغییر در سیاست‌های انویدیا بود که در آن افزایش هنگفت قیمت، چندان برای این شرکت اولویت نداشت. در حالی‌که این رویه بر روی پردازنده‌های گرافیکی سطح بالا تاثیر خاصی نداشت، باعث از بین رفتن رده‌های پایین و میانی GPU در بازار و کاهش کلی خرید کامپیوتر شد. پیش‌تر قیمت نمونه‌های مقرون به صرفه از 100 دلار شروع می‌شد و می‌توانستید یک GPU اقتصادی را با قیمتی در حدود 150 دلار خریداری کنید. اما امروزه، حتی ارزان‌ترین پردازنده گرافیکی سری 30 انویدیا که RTX 3050 نام دارد نیز 249 دلار قیمت دارد. این سری نیز در مقایسه با بهای پرداختی، نسبت به نسل‌های پیشین شامل GTX 1650 Super با قیمت 159 دلار در سال 2019 و سری 3050، تنها 30% سریع‌تر است.

به‌نظر می‌رسد که AMD نیز مسیر انویدیا را دنبال می‌کند و فاکتور ارزش قیمتی را از اولویت خود خارج کرده است. یک مثال خوب، سری RX 6500 XT است که به عنوان جایگزین RX 5500 XT عرضه می‌شود. در حالی‌که نسل پیشین به 8 گیگابایت VRAM مجهز بود، این ظرفیت در سری جدید به 4 گیگابایت کاهش یافته است. هم‌چنین RX 6500 XT در عملکرد نیز در مقایسه با نسخه پنج ساله RX 580، برتری ناچیزی دارد. تمامی این پردازنده‌های گرافیکی با قیمتی در حدود 200 دلار عرضه شدند و در عملکرد نیز تقریبا یکسان هستند. هم‌چنین سری RX 480 پس از گذشته شش سال از عرضه، هم‌چنان با نسخه‌ای جدید که قیمتی مشابه داشته باشد، به‌روز نشده است.

این احتمال وجود دارد که مشکلات ناشی از زنجیره تامین و همه‌گیری کووید-19 دو عامل کلیدی در نابودی گزینه‌های اقتصادی و خوش‌قیمت انویدیا و AMD باشند. اما باید توجه داشت که این لزوما بدین معنا نیست که پس از برطرف شدن مشکلات مذکور، همه چیز به روال گذشته برخواهد گشت. ممکن است AMD و Nvidia در نهایت به این نتیجه برسند که بازار آنها بدون ارائه پردازنده‌های گرافیکی اقتصادی کاملا خوب پیش رفته است. از این گذشته، پردازنده‌های گرافیکی گران‌تر، حاشیه سود بالاتری برای شرکت‌ها دارد و تجارت آنها را تقویت می‌کند.

خرید کامپیوتر بدون آنکه جزو اولین خریداران باشید!

عرضه سوکت LGA 1700 توسط اینتل، دو فناوری DDR5 و PCIe 5.0 را برای اولین بار معرفی کرد و AMD نیز قصد دارد با عرضه سوکت AM5، از این رویه پیروی کند. با اینکه مطمئنا ارتقا برای استفاده از ویژگی‌های جدید وسوسه‌انگیز است، اما وقتی صحبت از فناوری به میان می‌آید، ارزشش را ندارد که جزو اولین خریداران پرهزینه آن باشید.

حافظه رم DDR5 مدتی است که در بازار عرضه شده و با پردازنده‌های نسل دوازدهم Alder Lake اینتل، می‌توانید بین DDR5 و یا نسل پیشین، DDR4 یکی را انتخاب کنید. اگر از این پردازنده استفاده می‌کنید، ارتقا به DDR5 تغییر بزرگی را در عملکرد سیستم ایجاد نخواهد کرد، بنابراین در برابر بهای پرداختی، DDR4 ارزش بالاتری دارد زیرا اکثر کیت‌های آن، تقریبا با نیمی از قیمت DDR5 قابل خریداری هستند. با اینکه فناوری DDR5 در آینده ارزان‌تر و البته سریع‌تر خواهد شد، اما در حال حاضر DDR4 قیمت بسیار پایین‌تری دارد و هم‌چنان از عملکرد مناسبی نیز برخوردار است.

از سوی دیگر، رابط PCIe 5.0 با پهنای باند دو برابری خود، مطمئنا پیشرفت محسوس و قابل توجهی را در مقایسه با نسل پیشین، یعنی PCIe 4.0 ارائه می‌دهد. با این حال، پهنای باند بیش‌تر تنها در صورتی به عملکرد بهتر منجر خواهد شد که دستگاه‌هایی برای پشتیبانی از آن طراحی شده باشند. پهنای باند اضافی قطعا برای انواع SSD منطقی هستند و شکی نیست که این دسته از حافظه‌های ذخیره‌سازی مجهز به PCIe 5.0 به زودی بازار را احاطه خواهند کرد. اما این رابط برای پردازنده‌های گرافیکی، احتمالا تا چند سال ضروری نخواهد بود. اتفاقی که برای PCIe 4.0 نیز رخ داد و فروش بالاتری را در بازار SSD در مقایسه با GPU تجربه کرد.

در نهایت، باید به مشکلات احتمالی که در پلتفرم‌های جدید وجود دارند نیز توجه داشت. ویژگی‌های جدید را نمی‌توان پیش از عرضه سراسری مورد آزمایش قرار دارد، بنابراین به احتمال زیاد کاربرانی که از این پلتفرم‌های جدید بر روی کامپیوتر خود استفاده می‌کنند، با یکی دو باگ و مشکل سر و کار خواهند داشت. عواملی نظیر قیمت، عدم استفاده اولیه از ویژگی‌های جدید و باگ‌های احتمالی، باعث می‌شوند تا پلتفرم‌های قدیمی نظیر DDR4 و PCIe 4.0، هم‌چنان گزینه‌های منطقی‌تری برای خرید و استفاده باشند.

خرید کامپیوتر در مقطع فعلی

با توجه به شیب صعودی قیمت قطعات کامپیوتر در طول پنج سال گذشته، اگر قصد دارید کامپیوتر جدید خریداری کنید، بهتر است همین حالا دست به کار شده و CPU و GPU مورد نظر خود را تهیه کنید، زیرا انتظار افزایش مجدد قیمت‌ها دور از ذهن نیست.