هر سال چند شهاب سنگ به زمین برخورد می‌کند؟

همه ما می‌دانیم که برخورد یک شهاب سنگ بود که دایناسورها را منقرض کرد. پس طبیعی است که نگران باشیم هر سال چند جرم فضایی کشنده به سمتان می‌آید!

سالانه میلیون‌ها قطعه‌ی سنگی از فضای خارج، وارد جو زمین شده و می‌سوزد. بسیاری از آنها برای مدت کوتاهی شعله‌ور می‌شوند و به عنوان «ستاره‌های دنباله‌دار» در آسمان به چشم می‌آیند. اما چند مورد از این اجرام فضایی، جان سالم به در برده و به زمین برخورد می‌کنند؟

سنگ‌های فضایی که روی زمین فرود می‌آیند، به عنوان شهاب سنگ شناخته می‌شوند. برخوردهای غول پیکر، مانند برخوردی که احتمالا در حدود 66 میلیون سال پیش به سلطنت دایناسورها پایان داد، ناشی از سیارک یا دنباله داری با اندازه‌ای در حدود 10 کیلومتر بود. این موارد به شدت نادر هستند. در عوض بیشتر شهاب سنگ هایی که به زمین برخورد می‌کنند، بسیار کوچک هستند و فقط تعداد کمی می‌توانند از پرواز آتشین خود در جو زمین، جان سالم به در ببرند.

دانشمندان تخمین می‌زنند که کمتر از 10,000 شهاب سنگ به خشکی یا آب اقیانوس‌ها برخورد می‌کند. این عدد در مقایسه با ماه که جو ندارد و سالانه با اندازه‌های مختلف شهاب سنگ (بین 10 الی 1000 تن) بمباران می‌شود، مانند قطره‌ای در دریا است.

سنگ‌های فضایی که معمولا با نام «شهاب واره» شناخت می‌شوند، در واقع کوچک‌ترین اعضای منظومه شمسی هستند و اگر به زمین برخورد کنند با اسم شهاب سنگ شناخته می‌شوند. به گفته انجمن شهاب‌سنگ آمریکا (AMS)، اندازه شهاب واره‌ها از تخته سنگ‌هایی با عرض حدود 1 متر تا میکرو شهاب‌واره‌هایی به اندازه‌ی دانه‌های غبار متغیر است.

شهاب واره‌ها معمولا قطعاتی از سیارک‌ها یا دنباله‌دارها هستند. با این حال برخی ممکن است زباله‌هایی باشند که از سیارات یا قمرهای منفجرشده، باقی مانده‌اند. به عنوان مثال بر اساس گزارش انجمن شهاب‌سنگ‌ها، بیش از 300 شهاب واره‌ی شناخته شده وجود دارد که از قطعات مریخ منشا گرفته‌اند.

همانطور که شهاب واره‌ها (نام علمی: Meteoroid) وارد جو زمین می‌شوند، در اثر اصطکاک هوا می‌سوزند و رگه‌هایی از نور را در سراسر آسمان تولید می‌کنند: این سنگ‌های شعله‌ور و در حال سقوط، «شهاب سنگ» نامیده می‌شوند (نام علمی: Meteor). به گفته AMS، یک شهاب واره‌ی بسیار درخشان، به عنوان «گلوله آتش» هم شناخته می‌شود. AMS خاطرنشان کرد: هزاران گلوله آتشین هر روز در آسمان زمین شعله‌ور می‌شوند، اما بیشتر آنها در آسمان اقیانوس‌ها و مناطق خالی از سکنه اتفاق می‌افتند و بسیاری هم در نور روز، پنهان می‌مانند.

بیشتر بخوانید: دانشمندان یک ساختار کریستالی منحصر به فرد را از دل یک شهاب سنگ ۵۰ هزار ساله پیدا کردند

گونزالو تانکردی، ستاره‌شناس دانشگاه اروگوئه گفت: «بیشتر شهاب‌های کشف شده‌ی زمین از بارش شهابیِ مرتبط با غبار منتشر شده توسط دنباله دارها منشا می‌گیرند». تانکردی در ایمیلی به Live Science گفت: با این حال، بارش‌های شهابی، شهاب سنگ تولید نمی‌کنند. زیرا اجرام فضایی در چنین بارش‌هایی، بسیار شکننده هستند و نمی‌توانند تا زمان اصابت به زمین دوام بیاورند».

تانکردی برای تخمین اینکه سالانه چه تعداد شهاب سنگ با موفقیت به زمین برخورد می‌کند، داده‌های انجمن شهاب سنگ را تجزیه و تحلیل کرد. از سال 2007 تا 2018 میلادی، 95 گزارش رسمی از سقوط شهاب سنگ به زمین ثبت شده که به طور میانگین، حدود 7.9 گزارش برخورد در سال است.

دانستن آمار دقیق در مورد شهاب سنگ‌هایی که به اقیانوس می‌افتند، امری غیرممکن است. با این حال 29% از سطح زمین را خشکی پوشانده است. تانکردی خاطرنشان کرد: «مناطق شهری که حدود 55% مردم در آن زندگی می‌کنند، حدود 0.44% از زمین را پوشش می‌دهند».

تانکردی تخمین زد که تعداد کل سقوط شهاب سنگ‌های خشکی، تقریبا برابر با تعداد شهاب سنگ‌های گزارش شده در مناطق شهری، تقسیم بر درصدِ خشکی‌های شهری است. تانکردی گفت:

در مجموع حدود 6100 شهاب سنگ در سال بر روی کل زمین و حدود 1800 شهاب سنگ در سطح خشکی سقوط می‌کند.

تانکردی خاطرنشان کرد که انتظار می‌رود سنگ‌های فضایی با عرض حدود 10 متر، هر 6 تا 10 سال یکبار، وارد جو زمین شوند. او افزود احتمال برخورد شهاب سنگ عظیمی که فاجعه‌ی تونگوسکا روسیه در سال 1908 را تکرار کند، هر 500 سال یکبار است. ضمنا تخمین زده می‌شود که یک برخورد کیهانیِ بزرگ با سیارکی به عرض1 کیلومتر، هر 300 تا 500 هزار سال اتفاق بیفتد، در حالی که برخورد دوره‌ی کرتاسه (عامل انقراض دایناسورها)، احتمالا هر 100 تا 200 میلیون یکبار اتفاق می‌افتد.