باستانشناسان از کشف یک یخچال باستانی در قلعه رومی Novae خبر دادهاند که از ساز و کاری شبیه به یخچالهای امروزی برخوردار است.
باستانشناسان هنگام حفاری در قلعه لژیونر رومی نووا (Novae) یک یخچال باستانی را کشف کردند. نووا یک قلعه لژیونر رومی در امتداد مرز امپراتوری بوده که بخشی از Limes Moesiae در امتداد دانوب، واقع در Pamenticite در شمال بلغارستان را تشکیل میداد. در سال 86 پس از میلاد، استان Moesia تقسیم شد و Novae به همراه Durostorum به یکی از دو پایگاه لژیونر در مرزهای Moesia Inferior تبدیل شدند.
این قلعه برای اولین بار طی قرن اول پس از میلاد ساخته شد و به عنوان پایگاه عملیاتی برای لشکرکشیهای رومیها علیه قبایل بربر در طول جنگهای داکیه تراژان طی اوایل قرن دوم پس از میلاد و همچنین در طول لشکرکشیهای موریس در بالکان، طی دوره بیزانس در قرنهای ششم تا هفتم پس از میلاد استفاده شده است.
طی چند دهه گذشته، این قلعه توسط محققانی از لهستان و بلغارستان، تحت پروژه کنونی به رهبری پروفسور پیتر دایکزک از دانشگاه ورشو حفاری شده است. در طول حفاریهای این فصل، باستانشناسان یک محفظه ساخته شده از صفحات سرامیکی را پیدا کردند که در زیر زمین فرو رفته بود و ساکنان قلعه از آن به عنوان یک یخچال برای نگهداری مواد غذایی استفاده میکردند. این یخچال باستانی، با انتقال گرما به بیرون و حفظ سرما در درون خود، از لحاظ ساز و کار با یخچالهای امروزی تفاوت چندانی ندارد.
در داخل محفظه، باستانشناسان تکههایی از ظروف سرامیکی و استخوان پخته شده را به همراه زغال چوب و کاسهای پیدا کردند که به گفته این تیم، احتمالا وسیلهای برای دور کردن حشرات است. در اوایل سال جاری، باستانشناسان در Novae نیز گنجینهای از سکهها را یافتند که به دوره یورش گوتها در اواسط قرن سوم پس از میلاد، تا آغاز سلطنت کنستانتین کبیر برمیگردد.