قوی‌ ترین ملکه‌ های مصر باستان ؛ از نفرتیتی تا مرنیث و کلئوپاترا + عکس

مصر باستان یکی از امپراتوری‌های دنیاست که بیش‌از دیگر جوامع می‌توان آثار نفوذ زنان در امور تاج و تخت را در آن مشاهده کرد. در ادامه مقاله به معرفی قوی‌ ترین ملکه‌ های مصر باستان خواهیم پرداخت.

در مقایسه با سایر فرهنگ‌ها و جوامع باستانی، بانوان در مصر باستان از حقوق بیشتری برخوردار بودند که در شواهد فیزیکی، کتیبه‌ها و مذهب آنها نیز مشهود است. به‌همین دلیل، برخی از بانوان توانا این فرصت را پیدا کردند که به‌عنوان فراعنه بر مصر حکومت کنند.

ملکه های مصر در دوران باستان نقش مهمی داشتند. پیش‌از به‌قدرت رسیدن این ملکه‌های قدرتمند، عواملی همچون اختیار کردن چندین همسر توسط فرعون‌ها و بی‌اهمیتی پادشاهان به‌حقوق زنان محرکی برای همسران پادشاه بود تا سکان هدایت حکومت را به‌دست خود بگیرند.

برخی از ملکه‌های مصر به خاطر دستاوردها یا تأثیرات خاص خود برجسته هستند، در حالی که برخی دیگر به‌سبب اینکه توانستند به تنهایی و با اقتدار حکومت کنند، مورد احترام قرار گرفتند. علاوه‌براین، برخی از قدرتمندترین و مهم‌ترین الهه‌ها در معابد مصری زن بودند و مصریان باستان به دانایی و بصیرت ملکه‌ها ایمان داشتند.

با وجود اهمیت ملکه‌های مصر، این سوال مطرح می‌شود که قوی‌ ترین ملکه‌ های مصر باستان کدام‌اند و دلیل برجسته بودن آنها چیست؟ در ادامه با معرفی این زنان فرزانه پاسخی برای این پرسش ارائه خواهیم کرد.

ملکه حتشپسوت (Hatshepsut)

«حَتشِپسوت» دومین فرعون زن در مصر باستان است که به تنهایی توانست نقش ملکه و پادشاه را به‌طور هم‌زمان اجرا کرده و نام خود را به‌عنوان یکی از قوی‌ ترین ملکه‌ های مصر باستان و بزرگ‌ترین فرعون‌های تاریخ مصر ثبت کند.

حتشپسوت پنجمین فرعون از دودمان هجدهم پادشاهی مصر باستان بود و برای ۲۲ سال مقام فرعون مصر را بر عهده داشت. در دوران سلطنت او، مصر به یک کشور مقتدر تبدیل شد و دوره حکومت او اوج قدرت و شکوفایی، یا به‌زبانی دیگر دوران طلایی مصر محسوب می‌شد.

حتشپسوت در ابتدا همسر فرعون تحوتموس دوم بود و بعد از درگذشت همسرش، او تخت را برای خود می‌خواست. به‌عنوان نخستین قدم، او تحوتموس سوم را از دربار دور کرد و سپس وزیر و سایر کارگزاران مهم را برای دیداری فراخواند.

او با زیر پا گذاشتن تمام رسوم و آئین‌ها، همانند یک فرعون مرد لباس پوشید و در ملاقات شرکت کرد. هنگام بالا رفتن از تخت، او خود را پادشاه نامید و نخستین فرعون زنی شد که تا به آن روز توانسته بود به‌شکل رسمی‌ بر مصر حکومت کند.

طی دو دهه حکومت، او توجهش را بیش‌از خون‌ریزی و کشورگشایی به بازرگانی معطوف کرده و بخشی از ثروتش را برای شروع یک برنامه ساختمانی کنار گذاشت.

دوران حکومت او شاهد ساخته شدن یکی از زیبا‌ترین معماری‌های مصر باستان، یعنی معبد سوگواری او دیر البحری بود که از سنگ آهک سفید بنا شده بود و بین رود نیل تا غرب طیوه قرار داشت.

ملکه کلئوپاترا

کلئوپاترا شناخته شده‌ترین و محبوب‌ترین ملکه در تاریخ جهان و همچنین آخرین فرعون مصر بود. او از اعضای دودمان سلطنتی بطلمیوسی محسوب می‌شد. بطلمیوسی‌ها خاندانی یونانی‌تبار بودند که پس از مرگ اسکندر در عصر هلنیستی حدود صد سال بر مصر فرمان می‌راندند.

باستان‌شناسان ادعا می‌کنند که این مورد از قوی‌ ترین ملکه‌ های مصر باستان، در ابتدا کنار پدرش بطلمیوس دوازدهم اولیتس، و سپس با برادرانش بطلمیوس سیزدهم و بطلمیوس چهاردهم، مشترکاً بر مصر حکومت می‌کرد. او سپس با یکی از برادرانش به‌نام بطلمیوس سیزدهم ازدواج کرد.

با این حال، او بسیار جاه‌طلب بود و می‌خواست به تنهایی بر مصر حکومت کند. سرانجام به عنوان فرعون مصر، کلئوپاترا درگیر رابطه‌ای با ژولیوس سزار شد که او را در رسیدن به تخت و تاج و استحکام بخشیدن به قدرتش یاری کرده بود.

مرموزترین بخش داستان در مورد این ملکه این است که باستان‌شناسان هنوز مقبره یا بدن مومیایی شده‌ی او را کشف نکرده‌اند.

ملکه نفرتیتی

نِفِرتیتی یکی از محبوب‌ترین ملکه‌های مصر باستان محسوب می‌شود که به همراه همسرش آخناتون به‌خدای آتون احترام می‌گذاشتند و بانی یک انقلاب مذهبی بودند. این دو به خاطر یکتاپرستی و تغییر دین در تاریخ فراعنه پرآوازه هستند.

نفرتیتی در طول دوره درگیری مذهبی مصر در کنار و همراه با آخناتون بر مصر در مقام شریک سلطنت یا فرعون حکومت می‌کرد. البته این نکته حائز اهمیت است که باستان‌شناسان اطمینان کامل ندارند که وی با مقام فرعون حکومت کرده‌ است و بیشتر معتقدند که در مقام همسر و مشاور اعظم و اصلی سلطنتی بر مصر حکومت می‌کرد.

دوره حکومت نفرتیتی با آخناتون (سال‌های 1353 تا 1336 پیش از میلاد) از درخشان‌ترین و غنی‌ترین دوران تاریخ مصر بوده‌ است.

در مورد شجره‌نامه نفرتیتی دو نظریه وجود دارد: برخی معتقدند که پدر او مشاور ارشد چند فرعون بوده که همسر نفرتیتی نیز در بین آنها بوده است. برخی نیز حدس می‌زنند که او شاهزاده خانمی از پادشاهی میتانی (Mitanni) در شمال سوریه بوده است.

نفرتیتی در زمان حکومت خود القاب بسیاری را در اختیار داشته که از جمله آن می‌توان به ملکه وارث حکومت، بانوی زیبا، بانوی دو سرزمین، بانوی همه زنان و خانم مصر بالا و پایین اشاره کرد. در یکی از بناهای تاریخی در مورد نفرتیتی آمده است که او بانویی دلربا و مورد قبول عامه بود، زنی که وجودش ارباب دو سرزمین (مصر علیا و سفلی) را خوشحال می‌کرد.

ملکه مرنیث

طبق اسناد تاریخی، ملکه مرنیث یکی از قوی ترین ملکه های مصر باستان بوده است که به‌نظر می‌رسد برای مدت کوتاهی بر مصر حکومت کرده باشد. اتاق دفن او شبیه اتاق‌های دفن پادشاهان مصر از سلسله اول است.

وی فرزند دجر سومین فرعون بود و با برادر خود دجت چهارمین فرعون مصر ازدواج کرد. مرنیث پس از مرگ شوهرش به دلیل سن کم پسرش دن به قدرت رسید و تا زمان بلوغ وی حکمرانی کرد. تصور می‌شود او در سال‌های ۲۹۰۰-۳۲۰۰ پیش از میلاد بر مصر فرمان می‌راند.

مقبره‌ی او شبیه اتاق‌های دفن پادشاهان مصر از سلسله اول و دارای قبرهای متعدد برای خدمتکاران، نذورات قربانی و یک قایق خورشیدی بود. نام و مقام او نیز بر روی مهری در مقبره پسرش حک شده بود.

ملکه تاوسرت (Twosret)

تاوسرت آخرین فرمانروای سلسله نوزدهم (پادشاهی جدید) و یکی از معدود زنانی بود که به عنوان یک پادشاه فرعونی کامل بر مصر باستان حکومت کرد. طبق گزارش‌ها، او دومین همسر ستی دوم و نایب‌السلطنه وارث او، سیپتا بود.

ملکه تاوسرت کنترل تاج و تخت را به دست گرفت و پس از مرگ سیپتا، رسماً خود را فرعون اعلام کرد. هیچ‌کس واقعاً نمی‌داند که او چگونه درگذشت؛ زیرا حکومت او صلح‌آمیز نبود. بعضی باستان‌شناسان ادعا می‌کنند که او توسط شورشیان کشور برکنار و کشته شده است.

ملکه سوبِک‌نِفرو

سوبِک‌نِفرو از دودمان دوازدهم مصر باستان دومین زن پس از شهبانو نیتوکریس از دودمان ششم است که به فرعونی مصر رسید. او زمانی که برادرش آمنمهات چهارم درگذشت، تاج و تخت را به دست گرفت.

کارشناسان ادعا می‌کنند که بیش‌از پنج زن قبل از Sobekneferu بر مصر باستان حکومت می‌کردند. با این حال، او اولین کسی است که توسط شواهد تایید شده است. او نام خدای تمساح و سوبک را بر خود داشت؛ خدایی که نماد زیبایی نزد مصریان بود.

تعداد زیادی از تندیس‌های بی‌سر او کشف شده‌اند که از جمله آن‌ها تندیسی از دختر شاه آمنمهات سوم است که در گزر در اسراییل پیدا شده و نام سوبک‌نفرو را بر خود دارد. امروزه مهری از او که نام و نشانش را بر خود دارد و بسیار سالم مانده‌، در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود.