گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
پس از تصویب طرح واردات خودروهای دست دوم، دولت در حال تهیه آیین نامه واردات خودروهای کارکرده است. موافقان و مخالفان این طرح چه می‌گویند؟
از سال گذشته تا همین دو ماه پیش دولت تأکید داشت که باید راه واردات خودرو باز شود و ماشین‌های خارجی به بازار داخلی کشورمان راه یابند؛ اما به‌تازگی نظر مجلس شورای اسلامی و دیگر دست‌اندرکاران واردات تغییر کرده و معتقدند باید روی ورود خودروهای خارجی دست دوم تمرکز کنیم.
دولت و مجلس موافق واردات خودروهای کارکرده هستند، ولی نظر آنها به‌تنهایی کافی نبوده و مهر تأیید نهایی را هیأت نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام پای این طرح زده است. به عبارت دیگر در حال حاضر سیاست‌گذار اعتقاد دارد خودروهای دست دوم باید در اولویت باشند و برای تحقق این خواسته در حال تدوین و تهیه پیش‌نویس آیین‌نامه‌ای است که مهلت نگارش آن یک ماه عنوان شد.
تهیه آیین نامه واردات خودروهای کارکرده در دستور کار دولت
البته در آیین نامه مذکور سخت‌گیری بیشتری نسبت به منبع تأمین ارز، تعرفه و سقف قیمتی خودروهای کارکرده اعمال خواهد شد تا بدین ترتیب به تنظیم بازار کمک شود و سرنوشت ماشین‌های دست دوم همچون واردات ماشین‌های نو نشود. یکی از نگرانی‌های اصلی در خصوص ورود چنین محصولاتی به کشور، مبدأ آنها و خدمات پس از فروشی است که دارند.
گفته شده دولت برای حل این نگرانی با شرکت‌های واردکننده وارد مذاکره شده و درباره خدمات پس از فروش و ضمانت‌نامه آنها به توافق رسیده است. به‌عقیده سیاست‌گذار حوزه خودرو، می‌بایست ماشین‌های کارکرده‌ای به بازار بیایند که پیش‌تر سابقه حضور در کشورمان را داشته‌اند. هم‌اکنون هم واردات خودروهای نو آزاد شده و هم نمونه‌های کارکرده، اما نظر دولت روی ماشین‌های دست دوم مساعدتر خواهد بود.
از آنجایی که مصوبه ورود این قبیل خودروها مورد قبول دولت، مجلس شورای اسلامی و سپس هیأت عالی نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام واقع شده، به‌نظر می‌رسد به‌زودی آیین نامه آن برای اجرایی شدن ابلاغ خواهد شد. به دولت برای تدوین این آیین نامه تنها یک ماه فرصت داده شده و گویا اغلب کارهای آن به اتمام رسیده است.
ده ماهی می‌شود که از آزادسازی رسمی واردات خودروهای صفرکیلومتر می‌گذرد، اما همچنان شاهد ورود خودروهای خارجی باکیفیت به کشورمان نیستیم و با این اوضاع دولت به‌سمت طرح و مصوبه دیگری رفته تا شانس خود را برای بهبود شرایط امتحان کند. اگرچه واردکنندگان می‌توانند نسبت به ورود مدل‌های صفر کیلومتر اقدام کنند، اما دولت در پی اولویت‌بندی ورود خودروها است.
گفتیم که با وجود برداشته شدن محدودیت‌های واردات خودرو، همچنان شاهد حضور خودروهای صفرکیلومتر خارجی در کشور نیستیم؛ چرا که تعداد چنین ماشین‌هایی بسیار اندک بوده و در گمرک دپو شده‌اند تا تعیین تکلیف گردند. خوشبختانه مشکلی بر سر تصویب طرح واردات خودروهای کارکرده وجود ندارد و امور جاری و اداری آن در حال سپری شدن است.
گفتیم که هیأت عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام با طرح فوق موافقت کرده و مهم‌ترین مانع برای ورود ماشین‌های دست دوم به کشور، عدم موافقت همین مرجع بود که خطر رفع شده است. مرحله آخر هم تأیید شورای نگهبان است که به‌احتمال زیاد با موفقیت پشت سر گذاشته خواهد شد؛ چرا که پیش‌تر طرح واردات خودروهای صفرکیلومتر توسط این مرجع تأیید شده بود. اگر بخواهیم آخرین وضعیت واردات ماشین‌های کارکرده را در پنج نکته خلاصه کنیم، به شرح ذیل خواهد بود:
- تصویب واردات خودروهای کارکرده با عمر کمتر از 5 سال در مجلس شورای اسلامی
- موافقت هیأت عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام با مصوبه واردات خودروهای کارکرده
- آغاز تهیه پیش نویس آیین نامه واردات خودروهای کارکرده در وزارت صنعت، معدن و تجارت
- توافق با شرکت‌های واردکننده برای ارائه خدمات پس از فروش و گارانتی به خودروهای کارکرده
- توافق بر سر واردات خودروهای کارکرده متعلق به برندهایی که سابقه حضور در ایران دارند
بنا بر آنچه گفته شده، آیین نامه واردات خودروهای دست دوم بسیار منعطف‌تر از آیین نامه ماشین‌های صفرکیلومتر تدوین شده تا هر چه زودتر به تصویب نهایی برسد. سوالی که در این خصوص مطرح می‌شود این است که چرا دولت تمرکزش روی واردات اتوموبیل‌های دست دوم است و چه منفعتی از اجرای این طرح می‌برد؟
دولت روی واردات خودروهای کارکرده تمرکز کرده، چرا که هم هزینه ارزی آنها پایین‌تر تمام می‌شود و هم میتوان نمونه‌های دست دوم را با تیراژ بالاتر و قیمت اقتصادی‌تر وارد بازار کرد. در آیین نامه این خودروها سقف قیمتی محصولات وارداتی، 20 هزار دلار تعیین شده، در حالی که دولت برای واردات ماشین‌های صفرکیلومتر سقف سرمایه‌گذاری دو میلیارد دلاری مشخص کرده بود که رابطه مستقیمی با سقف مورد نظر خواهد داشت.
برای مثال فرض کنید تا دو میلیارد دلار میتوان خودروهایی با قیمت 15 هزار دلار وارد کشور کرد؛ در چنین شرایطی میتوان تنها 135 هزار دستگاه خودروی نو به کشور وارد کرد و حتی اگر کف قیمت را به ده هزار دلار نزدیک کنیم، نهایتاً می‌شود 200 هزار دستگاه وارد کرد.
در طرح ورود خودروهای کارکرده میتوان تا دو برابر بیشتر ماشین وارد کشور کرد، زیرا قیمت‌ها ارزان‌تر هستند، ولی سقف همان 2 میلیارد دلار است. با فرض این‌که دولت برای دست دوم‌ها دو میلیارد دلار در نظر بگیرد و قیمت متوسط هر خودرو 7 هزار دلار باشد، میتوان 285 هزار دستگاه ماشین کارکرده به بازار آورد.
بنابراین اختلاف میان تیراژ ماشین‌های کارکرده و صفرکیلومتر زیاد خواهد شد. دولت معتقد است وقتی میتوان تعداد بیشتری خودرو با قیمت‌های ارزان‌تر وارد کرد، چرا به سمت نمونه‌های صفرکیلومتر با قیمت‌های گزاف برویم؟ سیاست‌گذار می‌داند که هر چه تعداد خودروهای وارداتی بیشتر باشد، سود و منفعت بیشتری عاید آنها خواهد شد.
خودروهای کارکرده موفق می‌شوند؟
به‌عقیده کارشناسان و متخصصان حوزه خودرو، واردات خودروهای دست دوم می‌تواند وضعیت بازار را تا حد زیادی بهبود ببخشد؛ چرا که هم قیمت‌های مناسبی دارند و هم می‌توانند در تیراژ بالا به کشور وارد شوند. اما مشکل اصلی اینجاست که آیا سیاست‌گذار از ماجرای واردات خودروهای صفرکیلومتر درس عبرت گرفته و آیین نامه نمونه‌های کارکرده را آسان‌تر تصویب خواهد کرد یا خیر؟
در اردیبهشت ماه سال 1401 دیدیم که وزارت صنعت، معدن و تجارت آیین نامه‌ای را برای واردات خودرو تصویب کرد که پر از شرط و شروط و محدودیت بود. نتیجه تعصب سیاست‌گذار این شد که قیمت گذاری و محل عرضه خودروهای وارداتی دستوری شد و تعرفه‌ها سر به فلک گذاشتند.
نتیجه کلی مصوبه و آیین نامه هم ورود تعداد اندکی خودرو به کشور بود که همچنان در گمرک دپو شده و به دست متقاضیان نرسیده‌اند. در آیین نامه این طرح گفته شده 200 میلیون دلار ارز برای واردات تخصیص یافته، اما در عمل این مقدار ارز تأمین نشده و نخواهد شد؛ زیرا دولت با مشکل تأمین ارز مواجه است.
اولویت واردات با کارکرده‌هاست یا صفرکیلومترها؟
همان‌طور که گفتیم دولت بیشتر موافق واردات خودروهای کارکرده است؛ چرا که منافع بیشتری در این کار دارد. اما این طرح به خودی خود موافقان و مخالفان بسیاری دارد. حسن کریمی سنجری، کارشناس خودرو معتقد است که باید اولویت دولت، ورود خودروهای صفرکیلومتر خارجی باشد، نه نمونه‌های کارکرده زیر پنج سال ساخت! وی می‌گوید:
در حالت کلی هر اقدامی که بتواند عرضه را در بازار خودرو تقویت کند، روی کنترل قیمت اثرگذار خواهد بود؛ با این حال این موضوع نباید سبب ورود دست دوم‌ها یا در اولویت قرار گرفتن آنها شود. حضور ایران در بازار دست دوم‌ها می‌تواند قیمت چنین محصولاتی را افزایش دهد. در مورد خودروهای سنگین هم این اتفاق افتاد و با واردات آنها از سوی کشورمان، قیمتشان بالا رفت و حتی مافیا نیز شکل گرفت.
به‌اعتقاد این کارشناس، یکی از مشکلات مهم ورود خودروهای کارکرده، خدمات پس از فروش و کیفیت و استانداردهایی است که دارند. به‌گفته وی، درست است که این خودروها با هزینه کمتری وارد کشور می‌شوند، اما در آینده ممکن است هزینه زیادی روی دست مالکان آنها بگذارد؛ چون به هر حال آب و هوا و مصرف سوخت تأثیرگذار خواهد بود.
یکی دیگر از مصائب واردات ماشین‌های کارکرده، جایگزین کردن قطعات اصل با تقلبی در کشورهای همسایه است. متاسفانه در کشورمان سیستم نظارتی و کنترل کیفی دقیقی وجود ندارد و نمی‌توانیم استانداردها را تست کنیم. این در حالی است که مصطفی خدری به‌عنوان یکی از موافقان این طرح گفته:
از قبل پیش‌بینی‌هایی برای حل این مسأله انجام شده و قرار است خودروهای کارکرده ابتدایی از شرکت‌هایی باشند که در گذشته سابقه حضور در بازار ایران را داشته‌اند. قرار است چند نقطه مشخص به‌عنوان مبدأ واردات خودروهای دست دوم در نظر گرفته شده و نمایندگانی از شرکت‌های خدمات پس از فروش برندهای خارجی به آنجا رفته و قبل از بارگیری خودروها، استاندارد و نیاز آنها به خدمات را بررسی کنند.
به هر حال تجربه ثابت کرده اگر دولت همان بلایی را که بر سر واردات خودروهای صفرکیلومتر آورد، سر نمونه‌های دست دوم هم دربیاورد، وضعیت تغییری نخواهد کرد. اگر دولت قصد دارد صفرکیلومترها را در اولویت قرار دهد باید ابتدا مشکل تأمین ارز را حل کند وگرنه باید به سمت واردات کارکرده‌ها برود. نظر شما در این‌باره چیست؟ آیا شما موافق طرح واردات خودروهای کارکرده هستید یا خیر؟
