با وجود محاسن فراوان خودروهای برقی، برخی مشکلات این اتومبیلها بسیاری افراد را نسبت به آنها بدگمان کردهاند! در ادامه به مرور مختصر برخی از این مشکلات خواهیم پرداخت.
اگر قصد خرید یک خودروی برقی را داشته باشید، الان بهترین زمان برای انجام این کار است. امروزه تمامی کمپانیهای مطرح خودروساز حداقل یک مدل خودروی الکتریکی را در سبد محصولات خود گنجاندهاند.
همچنین دورانی که مسافت پیمایش این خودروها عددهای پایین و بسیار خندهداری بود نیز به پایان رسیده و اکنون برخی اتومبیلهای الکتریکی قادرند مسافت پیمایشی همتراز با خودروهای احتراق داخلی ارائه کنند.
بهطور کلی این دسته خودروها محاسن فراوانی در مقایسه با اتومبیلهای بنزینی داشته و کلاسهای قیمتی و عملکردی متفاوتی اعم از پیکاپ یا سدان لوکس را در بر میگیرند.
البته فراگیر شدن خودروهای الکتریکی به معنای فراموش کردن نواقص آنها نیست؛ چرا که برخی مشکلات این دسته اتومبیلها هنوز هم بهطور کامل رفع نشده و بسیاری افراد را از خرید آنها منصرف کرده است.
البته برخی افراد علیرغم این دسته مشکلات همچنان خودروهای برقی را به مدلهای بنزینی ترجیح داده و با فراغ بال آنها را خریداری میکنند. با این حال اگر قرار باشد عموم مردم جهان به این دسته اتومبیلها گرایش پیدا کنند، خودروسازان باید برای رفع این دسته مشکلات چارهای بیندیشند.
در ادامه برخی از بزرگترین مشکلات خودروهای برقی را معرفی کرده و هریک را بهطور خلاصه بررسی خواهیم نمود.
مهمترین مشکلات خودروهای برقی چه چیزهایی هستند؟
نبود زیرساخت مناسب برای شارژ این خودروها
بزرگترین چالش پیش روی تولیدکنندگان خودروهای برقی، نبود زیرساختهای مناسب برای شارژ آنهاست.
بد نیست بدانید که ساخت شبکه سوخترسانی و پمپ بنزینهای کنونی در کشور آمریکا حدود 100 سال زمان برده است. با این وجود، اگر خودروهای برقی قصد فراگیر شدن داشته باشند، باید شبکهای از جایگاههای شارژ به همان وسعت شبکه سوخترسانی فسیلی ظرف ده سال آینده راهاندازی شود!
البته دولت آمریکا این نیاز را بهطور کامل پذیرفته و گامهای بسیار موثری هم در این راستا برداشته است. دولت این کشور در سال 2022 بودجه لازم برای ساخت 500 هزار شارژر الکتریکی جدید را در اختیار تولیدکنندگان قرار داد. این شارژرها بیشتر روی تجهیز مناطق دورافتاده و صحرایی متمرکز خواهند بود.
در حال حاضر، وضعیت شارژرهای خودروهای برقی در کشور آمریکا بهگونهایست که خرید یک اتومبیل تمام الکتریکی خارج از برخی ایالتها و مناطق کشور آمریکا امکانپذیر نیست.
در این زمینه حتی ساکنین کلانشهرها هم در بحث شارژ خودروهای خود در امنیت کامل قرار ندارند و هر از گاهی با چالشهای ناشی از نبود شارژر در نواحی مجاور یا تعرفههای عجیب و غریب آن روبرو میشوند.
بنابراین تا زمانی که جایگاههای شارژ خودروهای برقی همانند پمپ بنزینها فراگیر نشده و شارژ کردن این خودروها بهسادگی بنزین زدن امکانپدیر نباشد، احتمالا نمیتوان به ترغیب عموم مردم به خرید این دسته اتومبیلها امیدوار بود!
قیمت بالاتر
با وجود نرخ کاهشی که قیمت خودروهای برقی در ماههای اخیر پیش گرفته، این محصولات همچنان بهطور متوسط گرانقیمتتر از اتومبیلهای بنزینی هستند و این مساله مانع بزرگی برای افراد با بودجه محدود است.
بر اساس گزارشات موجود، میانگین قیمت یک خودروی جدید در آمریکا در ماه دسامبر 2022 برابر با 49507 دلار بوده؛ در حالیکه یک خودروی الکتریکی بهطور متوسط 61 هزار دلار قیمت دارد.
در این میان البته کمبود قطعات شدید ناشی از پاندمی کرونا باعث افزایش قیمت خودروهای برقی در چند سال اخیر شده بود؛ بهطوری که برخی افراد ناچار شدند بهطور کامل از این بازار خارج شده و به سراغ خودروهای بنزینی بروند.
مساله تاثیرگذار در قیمت خودروهای الکتریکی در سالهای اخیر، محدودیتهای تامین قطعات این خودروهاست که باعث افت تیراژ تولید این خودروها شده بود. در این شرایط، خودروسازان ترجیح میدادند بیشتر روی مدلهایی با حاشیه سود بالاتر تمرکز کنند و در نتیجه صف انتظاری طولانی برای مدلهای ارزانتر شکل میگرفت.
بر همین اساس، بسیاری افراد با سطح درآمدی ضعیف و متوسط عملا از چرخه خرید این دسته خودروها خارج میشدند.
مسافت پیمایش کم
یکی از مشکلات همیشگی خودروهای برقی، نگرانیهایی بوده که از بابت مسافت پیمایش این دسته خودروها وجود داشته است.
البته برخی خودروهای برقی، امروزه قادرند با یک بار شارژ باتری مسافتی نزدیک به 500 کیلوتر (300 مایل) را طی کنند. با این وجود کمبود جایگاههای شارژ و برخی نواقص سیستمهای اطلاعرسانی میزان شارژر باتری خودرو ممکن است سفرهای طولانی را برای رانندگان به فرآیندی ریسکی تبدیل کند.
در نتیجه بسیاری افراد قید خرید اتومبیل های برقی را زده و ترجیح میدهند از مدلهای بنزینی استفاده کنند.
طبیعتا با گسترش زیرساختهای شارژ این اتومبیلها و افزایش مسافت پیمایش خودروهای الکتریکی، این مشکل بهتدریج کمرنگتر خواهد شد. با این وجود تا آن زمان هنوز نمیتوان روی فراگیر شدن خودروهای برقی حساب چندانی باز کرد.
البته سیاستگذاران و تولیدکنندگان در سرتاسر دنیا (بهجز کشور ما) در حال حل کردن این مشکل هستند. سرمایهگذاری های کلانی در بخشهای مختلفی چون زیرساختهای شارژر و فناوریهای مرتبط با باتری انجام شده است.
با این حال به نظر میرسد برای رفع کامل نگرانیهای مرتبط با پیمایش خودروهای برقی میلیاردها دلار سرمایه دیگر نیاز است!
سرعت شارژ پایین
حتی در صورتی که ایستگاههای شارژ خودروهای برقی همانند پمپ بنزینها فراگیر شوند، مساله مهم و تاثیرگذاری بعدی، سرعت شارژ پایین این دسته اتومبیلهاست.
در حال حاضر شارژرهای مختلفی برای خودروهای برقی در بازار هستند که هریک مشخصات و سرعت شارژ خاص خود را دارند؛ بهطوری که سریعترین آنها قادر است ظرف 10 الی 20 دقیقه انرژی لازم برای پیمایش مسافت 160 کیلومتر بر ساعت را فراهم کند.
این زمان شارژ البته هنوز فاصله زیادی با مدت زمان مورد نیاز برای سوختگیری خودروهای بنزینی دارد. از سوی دیگر همچنین شارژرهای فوق سریع تجاری نیز معمولا در خانهها قابل نصب نخواهند بود.
بدتر آن که همه خودروهای برقی نیز از یک نرخ ثابت شارژ پشتیبانی نمیکنند. بنابراین بسته به مدل خودروی الکتریکی که در اختیار دارید، ممکن است بتوانید از این شارژرهای سریع استفاده کنید یا خیر!
علاوه بر این، شارژ کردن خودرو در جایگاههای عمومی نیز فرآیند چندان سادهای نیست؛ چرا که هریک از شبکههای اصلی فراهمکننده شبکههای شارژ نیازمند اپلیکیشنهای اختصاصی خود برای پرداخت هزینه شارژ هستند. بنابراین افرادی که از چندین برند مختلف برای شارژ دستگاههای خود استفاده میکنند، لازم است که چندین اپلیکیشن مختلف را هم روی گوشی خود نصب داشته باشند.
تمامی مواردی که گفته شد، شارژ کردن خودروهای برقی را به فرآیندی پیچیدهتر در مقایسه با سوختگیری خودروهای بنزینی تبدیل میکند.
ضعیف شدن باتری در گذر زمان
دیگر مساله کلیدی که خریداران در هنگام انتخاب یک خودروی برقی به آن توجه میکنند، مساله عمر و دوام باتری است.
طبیعتا با پیشرفتهای حاص شده در فناوریهای تولید و فرآیندهای ساخت، خودروهای مدرن در مقایسه با محصولات قدیمیتر، کیفیت ساخت بالاتری داشته و بادوامتر هستند. در عین حال، یک علامت سوال بزرگ پیرامون اتومبیلهای الکتریکی بازار وجود دارد که ارزش خرید آنها را تحت تاثیر قرار میدهد: «میزان افت عملکرد باتری این دسته خودروها در گذر زمان چقدر است؟»
دادههای موجود کنونی بیشتر پیرامون محصولات تسلا هستند. بر اساس این دادهها، پیمایش مسافت بیش از 320 هزار کیلومتری (200 هزار مایل) باعث تنها 12 درصد افت در شارژدهی باتری در بلند مدت میشود.
این دادهها البته امیدوارکننده هستند؛ اما نمایانگر وضعیت کلی خودروهای الکتریکی نبوده و ممکن است در خصوص تمامی این اتومبیلها صدق نکنند.
وبسایت Autocar مدتی پیش اعلام کرد که برخی باتریها پس از این که 30 درصد از ظرفیت ذخیرهسازی دائمی خود را از دست دادند، وارد سراشیبی افت شده و با سرعت بیشتری ضعیف میشوند.
این مساله، در صورتی که اثبات شود میتواند تاثیر بسزایی در بازار دست دوم خودروهای الکتریکی داشته باشد و فروش بسیاری از این محصولات، خصوصا آنهایی که از ابتدا مسافت پیمایش کمی دارند را با کاهش چشمگیری مواجه کند.
البته محاسبه دقیق میزان شارژدهی بلند مدت باتری خودروهای الکتریکی به هیچ وجه فرآیند دقیقی نبوده و بیشتر بر اساس حدس و گمان و تخمین است. بنابراین فعلا نمیتوان با قاطعیت در این خصوص اظهار نظر کرد.
عملکرد خودروهای الکتریکی در دماهای بیش از حد بالا یا پایین
یکی دیگر از مشکلات مهم خودروهای برقی که هنوز پاسخ قانعکنندهای به آن داده نشده، چگونگی عملکرد آنها در شرایط دمایی بسیار پایین یا بسیار بالاست.
بر اساس نتایج برخی تحقیقات، خودروهای الکتریکی رابطه چندان خوبی با دماهای بیش از حد بالا یا پایین ندارند.
بهعنوان مثال، به گزارش دپارتمان انرژی دولت آمریکا، مسافت پیمایش متوسط خودروهای الکتریکی با کاهش دما از 25 به -6 درجه سانتیگرا حدودا 41 درصد افت میکند. این در حالیست که افت عملکرد خودروهای بنزینی در شرایط مشابه تنها 15 درصد گزارش شده است!
افت 41 درصدی پیمایش برای بسیاری کاربران قابل توجه به شمار میرود؛ خصوصا افرادی که در مناطق سردسیری جهان زندگی میکنند.
از سوی دیگر، نتایج تحقیق دانشمندان دانشاه آیداهو نیز مدتی پیش حاکی از افزایش قابل ملاحظه زمان شارژ شدن خودروهای برقی در دمای پایین بود.
بهعنوان مثال، یک شارژر سریع DCFC که در دمای 25 درجه سانتیگراد 80 درصد از باتری یک خودرو را شارژ میکرد، در دمای صفر درجه تنها قادر به پر کردن 44 درصد از ظرفیت آن است!
در حال حاضر راهکار مشخصی برای رفع این مشکل وجود ندارد. اما اگر خودروسازان امیدوارند که ساکنین مناطق شمالی کره زمین هم به محصولات آنها تمایل نشان دهند، باید هرطور شده این دسته مشکلات را رفع کنند.
بازیافت یا از بین بردن باتری ها
خودروهای الکتریکی در حال حاضر با استقبال فوقالعادهای روبرو شده و فروشی عالی را تجربه میکنند. بر این اساس میتوان انتظار داشت که حدود ده تا پانزده سال دیگر، با حجم بسیار گستردهای از باتری خودروهای برقی روبرو خواهیم شد که به پایان چرخه عمر خود رسیدهاند.
بد نیست بدانید که از بین بردن یا بازیافت باتری های لیتیوم یون خودروهای الکتریکی اصلا کار سادهای نیست! البته چندین استارتاپ تا به امروز با هدف بازیابی عناصر به کار رفته در این باتریها مشغول به کار شدهاند. با این حال عملکرد آنها در ابعادی بسیار وسیع در جریان بوده و به هیچ وجه پاسخگوی حجم گسترده باتریهای آماده بازیافت نیست!
مسالهای که بازیافت باتری خودروهای الکتریکی را به یک مشکل بزرگ تبدیل میکند آن است که این دسته باتریها به دلیل ملاحظات هزینهای، اساسا بهصورت غیرقابل بازیافت طراحی شدهاند. بنابراین باز کردن این باتریها و تجزیه آنها به بخشهای تشکیل دهنده فرآیندی نسبتا پیچیده بوده و بهراحتی امکانپذیر نیست.
در حال حاضر تاسیسات مربوط به برخی استارتاپهای جهانی با هدف بازیافت این باتریها مشغول فعالیت با همه توان خود هستند. با این وجود مشخصا نمیتوان انتظار داشت که این توان برای حجم بسیار بالای باتریهای آماده بازیافت در چند سال آینده کافی باشند.
در صورتی که ظرف چند سال آینده اقدامی جدیتر در ابعاد جهانی برای بازیافت باتری خودروهای الکتریکی انجام نشود، میتوان انتظار داشت که یک فاجعه زیست محیطی دیگر در انتظار کره زمین باشد.
آلودگی هوا
بزرگترین دلیل گرایش صنعت خودروسازی و جوامع مختلف به خودروهای برقی، آلایندگی کمتر آنها در مقایسه با نمونههای بنزینی است.
این مساله تا حد زیادی درست است؛ چرا که این اتومبیلها بهطور مستقیم هیچگونه آلودگی خاصی تولید نمیکنند. با این وجود، اگر به این خودروها بهعنوان محصولاتی کاملا پاک نگاه کنیم، بخشی از واقعیت را انکار کردهایم!
در سال 2022، مهمترین منبع تامین برق در دنیا، گاز طبیعی بوده که بهطور متوسط، 40 درصد از برقالکتریسیته جهان را تامین کرده است. همچنین زغال سنگ نیز با تولید 18 درصد از برق مورد نیاز جهان، دیگر منبع تولید الکتریسیته بوده است.
از سوی دیگر، نیروگاههای اتمی نیز دومین منبع بزرگ تولید برق دنیا هستند که علیرغم عدم تولید آلودگی نظیر سوختهای فسیلی، همواره طبیعت و بشر را در معرض خطر زبالههای اتمی قرار میدهند!
طبق گزارشهای موجود، تنها 22 درصد از برق کره زمین توسط منابع تامینپذیر تامین میشود. به این ترتیب، بخش بزرگی از برق مورد نیاز برای عملکرد خودروهای الکتریکی از طریق سوختهای تجزیهناپذیر فراهم میشود!
به این ترتیب، مساله آلودگی غیرمستقیم هوا توسط خودروهای برقی، از جمله مشکلات حائز اهمیت دیگری است که صدای بسیاری فعالان محیط زیست را هم درآورده است.
البته باید توجه کرد که بسیاری کشورهای پیشرفته دنیا در حال حاضر بهصورت بالقوه توانایی تامین تمام برق مورد نیاز خود از طریق منابع تجدید پذیر را دارند.
با این وجود، زیرساختهای لازم برای بهرهبرداری از این منابع هنوز برای بسیاری کشورها فراهم نیست. بنابراین تا زمانی که سرمایهگذاریهای کلانی روی تامین برق از منابع تجدیدپذیر انجام نشده، خودروهای الکتریکی همچنان تاثیر غیرمستقیم قابل ملاحظهای در آلودگی هوا دارند!
اثرات زیست محیطی استخراج منابع لازم برای تولید قطعات خودروهای برقی
لیتیم و کبالت دو آیتم کلیدی در ساخت باتری خودروهای الکتریکی به شمار میروند که در سالهای اخیر با توجه به گرایش فراوان جوامع مختلف به این اتومبیلها، شاهد افزایش قابل توجه معادن و منابع استخراجکننده این عناصر در سرتاسر دنیا بودهایم.
معادن لیتیوم عمدتا در چین و بخشهایی از آفریقای جنوبی واقع شدهاند. با این وجود برخی کشورهای دیگر مثل آلمان یا هند نیز بهزودی استخراج این فلز ارزشمند و استراتژیک را آغاز خواهند کرد.
تحقیقات اخیر انجام شده توسط دانشمندان دانشگاه Western Australia بر روی خطرات زیست محیطی فلز لیتیوم بر روی موجودات زنده متمرکز بوده و به کشف درجاتی از آلودگی به لیتیوم در گیاهان و حیوانات نواحی اطراف معادن لیتیوم اشاره داشته است.
البته این بررسیها تاکنون نتوانستهاند اثر سوء لیتیوم بر روی بافتهای زنده را بهطور دقیق شناسایی کنند.
بهطور مشابه، خاک آلوده به کبالت نیز برای موجودات زنده خطراتی دارد؛ هرچند که ابعاد این خطر هنوز دقیقا کشف نشده است.
با افزایش نفوذ خودروهای برقی در نقاط مختلف دنیا، خطرات ناشی از آلودگی منابع و انسانها توسط فلزاتی مثل لیتیوم و کبالت از جمله مواردی هستند که باید همواره مورد توجه قرار داشته باشند.
هزینه تعمیر بسیار بالا
یکی دیگر از مشکلات عمده خودروهای برقی، هزینه بالای تعمیرات آنهاست که بخش بزرگی از آن به هزینه مربوط به تعویض باتری برمیگردد.
این مساله نگرانیهای فراوانی را برای شرکتهای بیمه کننده به وجود آورده؛ چرا که کوچکترین آسیب باتری خودروهای برقی معمولا منجر به تعویض کامل آنها شده و هزینه بسیار بالایی را به این شرکتها تحمیل میکند.
البته سختی تعمیر باتری خودروهای الکتریکی بسته به برند آن متفاوت خواهد بود. بهعنوان مثال، به گزارش متخصصین، تعمیر باتری خودروی تسلا مدل Y تقریبا غیرممکن است؛ چرا که طراحی و نحوه قرار گرفتن باتری درون خودرو کاملا منحصربفرد و بسیار پیچیده است.
این مساله همچنین باعث افزایش هزینه بیمه این خودرو و در نتیجه بالاتر رفتن قیمت و هزینه نگهداری و تعمیر دستگاه شده و تمایل عمومی به خرید آن را کمتر میکند.
علاوه بر این، صاحبان خودروهای برقی قدیمیتر نیز از جمله افرادی هستند که در این زمینه ممکن است متحمل ضررهای فراوانی شوند.
بهعنوان مثال در صورت آسیب دیدن باتری یک خودروی الکتریکی که طراحی پیچیدهای دارد، هزینه تعویض آن کمرشکن خواهد بود. از سوی دیگر در صورت عدم تعویض (یا تعمیر) باتری نیز کل خودرو بلااستفاده خواهد شد.
البته باید توجه کرد که خودروهای برقی بهطور کلی محصولا بادوام و باکیفیتی هستند. با این وجود به دلیل جدیدتر بودن آنها نمیتوان در خصوص دوام بلند مدت این محصولات، یعنی حدود 15 یا 20 سال، اظهار نظر چندانی کرد.
در صورتی که این دسته اتومبیلها پس از گذشت زمانی نسبتا طولانی دچار مشکل شوند، سازندگان اتومبیلهای برقی در دردسر بزرگی خواهند افتاد!