براساس گزارشی ترسناک، تغییرات آب و هوایی شتاب بالایی گرفته و جهان را سریعتر از هر زمان دیگر به سوی نابودی میکشاند. اما راه حل چیست؟
در بحبوحه رویداد بحث برانگیز COP28 (کنفرانس تغییر اقلیم سازمان ملل متحد ۲۰۲۳) در دبی، گزارشهای اخیر نشان میدهند که جهان به سمت آیندهای خطرناک در حال پیشروی است. این گزارش نقاط اوج جهانی که توسط دانشگاه اکستر و مؤسسه سیستمهای جهانی انجام شده است را مورد بررسی قرار داده است. در این میان، 26 نقطه اوج منفی ثبت شده که احتمال گرمتر شدن زمین تا 2.7 درجه فارنهایت نشان میدهد.
2023 توسط دانشمندان اتحادیه اروپا به عنوان گرمترین سال ثبت شده در تاریخ اعلام شده و این گزارش نیز تاکید میکند که اقدامات فوری برای حل این بحران لازم است. در حال حاضر، پنج نقطه اوج در معرض خطر هستند که از جمله آنها میتوان به فروپاشی صفحات یخی بزرگ و کاهش صخرههای مرجانی آب گرم اشاره کرد. علاوه بر این، سه نقطه دیگر نیز در دهه 2030 پیشبینی میشوند.
این گزارش به صراحت اعلام میکند که دوران «کسب و کار به طور معمول» به پایان رسیده است و تأکید دارد که تغییرات سریع در طبیعت و جامعه اکنون در حال وقوع بوده و اگر رویکردهای حاکمیتی به سرعت بازنگری نشود، میتواند جوامع را تحت تأثیر قرار دهد. اهمیت پذیرش نقاط اوج مثبت مانند پذیرش گسترده وسایل نقلیه الکتریکی در این گزارش به عنوان اقدامات پیشگیرانه در جلوگیری از تغییرات آب و هوایی ذکر شده است.
راه حل مقابله با تغییرات آب و هوایی چیست؟
برای رسیدگی به چالشهای فوق، این گزارش شش توصیه کلیدی را ارائه میکند:
1. کاهش تدریجی سوختهای فسیلی و انتشار گازهای گلخانه ای زمین تا سال 2050
2. تقویت سازگاری و حکمرانی ضرر و زیان، با تمرکز بر جوامع آسیب پذیر
3. رصد و پایش ریسکهای نقطه اوج، احتمالات نقطه اوج مثبت و اقدامات جهانی و مشارکتهای تعیینشده ملی
4. سیاستگذاری برای فعال کردن نقاط اوج مثبت، ایجاد یک اثر دومینوی سودمند با مشارکت جهانی
5. تشکیل جلسهای در مورد خطرات نقطه اوج و فعال کردن نقاط اوج مثبت به رهبری دبیر کل سازمان ملل متحد
6. سرمایهگذاری برای تعمیق دانش علمی نقاط اوج و اقدامات سودمند
با این حال، این ابتکارات با موانعی نیز روبرو هستند، بهویژه آنکه بحثهای پیرامون COP28 که این روزها حسابی داغ شده است. گزارشها حاکی از آن است که امارات متحده عربی قصد دارد از این کنفرانس برای معامله با شرکتهای نفت و گاز خود با حضور گسترده 2456 لابیگر سوختهای فسیلی در مذاکرات تغییرات آب و هوایی استفاده کند.
سلطان الجابر، رئیس COP28 و مدیر عامل Adnoc، شرکت نفت دولتی امارات متحده عربی، بر این تنشها افزوده است. در یک گفتگوی زنده، الجابر این تصور را که حذف تدریجی سوخت های فسیلی کلید دستیابی به هدف 1.5 درجه سانتیگراد است، به چالش کشید. این در تضاد با اظهارات مری رابینسون، فرستاده ویژه سابق سازمان ملل در امور تغییرات آب و هوایی بود که از او خواسته بود از اعتبار خود برای پایان دادن به مصرف سوخت فسیلی استفاده کند.
الجابر از Adnoc در برابر گزارشهای افزایش استفاده از سوختهای فسیلی دفاع کرد و منتقدان را به چالش کشید تا نقشهای برای توسعه پایدار اجتماعی-اقتصادی بدون بازگشت به شرایط اولیه ارائه کنند. البته پس از این بحث، وی مطبوعات را به دلیل تفسیر نادرست از اظهاراتش مورد انتقاد قرار داد.