شاید باور نکنید، اما محققان به این نتیجه رسیدهاند که استراتژی بسیاری از جنگ های مهم و بزرگ گذشته از مورچه ها الگوبرداری شده است.
هر کسی که بازی استراتژی واقعی انجام داده باشد، احتمالاً هنگام آماده شدن برای نبرد به این سوال فکر میکند: کمیت یا کیفیت؛ مسئله این است! در یک جنگ تعداد زیادی سرباز ضعیف داشته باشیم بهتر است یا تعداد کمی سرباز قوی؟ اما این سوال قبل از ظهور بازیهای کامپیوتری و دستگاههای جنگی مجازی هم وجود داشت. نظریهپردازان در پاسخ به کشتار واقعی جنگ جهانی اول، این سوال را در مورد اندازه ارتش در مقابل قدرت نبرد مطرح کردند.
سالها بعد، ایدههای توسعهیافته مبارزه انسانی با استفاده از موجودات غیرانسانی، به ویژه حشرات اجتماعی مثل مورچه ها که هنگام جنگ میتوانند نیروهای زیادی را به میدان بیاورند، به کار گرفته شد. در اوایل دهه ۱۹۹۰، پژوهشگرانی که مورچهها را مورد بررسی قرار داده بودند، به این نتیجه رسیدند که داشتن تعادل بین نیرو و قابلیتهای آنها به محیط بستگی دارد. آنها بر این باور بودند که محیطهای پیچیده، نیروهای کمتر اما توانمندتری را که میتوانند اراضی مهم را اشغال کنند، میطلبند. در مقابل، محیطهای ساده، به نیروهای بسیار زیاد اما ضعیف نیاز دارد.
آزمایش تجربی این ایده کار بسیار دشواری بود. اما با این حال سه محقق از دانشگاه استرالیای غربی به نامهای ساموئل لیمبری، بروس وبر و رافائل دیدهام این ایده را با استفاده از مورچهها آزمایش کردند.
از تئوری تا عمل
جمله اول بخش نتایج مقاله لیمبری، وبر و دیدهام بسیار جالب بود: «برای نشان دادن تاثیرات پیچیدگی محیط بر نبردهای گروهی در یک محیط ایده آل، ابتدا از بازی ویدیویی استراتژی واقعی Age of Empires II و نبردهای شبیهسازی شده استفاده کردیم. در نبردهای شبیهسازی شده چیزهای بدلی و مجازی جایگزین چیزهای واقعی میشوند. پس شاید این گام بزرگی در این راستا نباشد، اما بنظر میرسد که رزمندگان بازی Age of Empires به راحتی از نظر قدرت در نبرد قابل ارزیابی هستند و هنگام جنگ بسیار با هم متحد هستند.
محققان برای ارزیابی قدرت نبردی، از شوالیههای Elite Teutonic که بالاترین قدرت نبردی را در این بازی دارند، استفاده کردند. در مقابل آنها دو شمشیرزن جنگی نسبتاً معمولی قرار گرفتند. برای برقراری تعادل در این نبردهای شبیهسازی شده میتوانید هر نیرو را به تعداد دلخواه بارگذاری کنید. همچنین محققان در این بازی میتوانستند مناطق مختلفی که میزان پیچیدگی و سختیشان متفاوت است را انتخاب کنند.
همانطور که از امتیازات نبرد آنها پیشبینی میشد، هر نبرد یک به یک بین شوالیه و شمشیرزن با پیروزی شوالیه به پایان رسید. اما این پیروزی تا زمانی ادامه داشت که ۴ شمشیرزن در مقابل یک شوالیه قرار گرفته بودند. هنگامی که از ۵ شمشیرزن یا بیشتر استفاده شد، شوالیهها شکست خوردند.
محققان سپس یک سری سناریو با تیمی شامل نه شوالیه در برابر تعداد متغیری از شمشیرزنان اجرا کردند. با توجه به مقیاسهای مختلف، شوالیههای elite در مناطق پیچیده بهتر عمل کردند. در حالی که آن ۹ شوالیه دیگر در مناطق ساده از ۵۰ شمشیرزن شکست خوردند، در حالیکه آنها میتوانستند در محیطهای پیچیده تقریباً ۷۰ شمشیرزن را هم شکست دهند. در مناطق ساده، تعداد شمشیرزن کمتری برای کشتن شوالیه اول لازم بود و نیروهای ضعیفتر بازمانده در زمینهای ساده عملکرد بهتری داشتند. بنابراین؛ همه اینها با ایدههای نظری سازگار بود، اما هنوز از جهان واقعی فاصله داشت.
اولین قانون جنگ با مورچه ها
برای آزمایش این ایدهها به صورت تجربی، محققان از دو گونه مورچه استفاده کردند. اولین گونه، یک آفت هجومی به نام مورچه آرژانتینی است (یکی از بدترین مورچههای جهان به شمار میرود). این مورچهها نسبتاً کوچک هستند، یعنی حدود ۲ میلیمتر طول دارند و با داشتن چندین ملکه، کلونیهای بزرگی را تشکیل میدهند. بنابراین؛ نیرو و سربازان بسیار زیادی دارند که به میدان نبرد بیاورند.
در مقابل، حریف آنها مورچههای گوشتی استرالیایی هستند. آنها به اندازهای که از نامشان انتظار میرود خطرناک نیستند و اغلب از گیاهان تغزیه میکنند، اما جسد جانوران مرده را هم میخورند. این مورچه ها از نظر اندازه چهار برابر مورچههای آرژانتینی هستند. اگر دو گونه نسبت طول به وزنی را که در بیشتر مورچهها رایج است داشته باشند، مورچههای گوشتی به تقریباً ۴۰ برابر وزن حریفان آرژانتینی خود، میرسند.
اما به این معنی نیست که مورچههای گوشتی در نبرد وحشیتر هستند. هر دو گونه، رزمنده اختصاصی ندارند، از این رو، نبرد توسط مورچههای کارگر انجام میشود. با این حال، اختلاف وزن و دندانهای بسیار بزرگ آنها میتواند تنها نکته مثبت باشد.
اما پس از آن که جنگ تن به تن مورچه ها آغاز شد، چالشهایی به وجود آمد. برای مثال، مورچههای گوشتی بزرگ نمیخواستند با همنوعان آرژانتینی خود مبارزه کنند. در پنج آزمایش (۱۳ درصد از کل)، هیچ نبردی به سرانجام نرسید. اما در آزمایشهای بعدی مورچههای آرژانتینی کوچک تصمیم گرفتند با حریفان خود مبارزه کنند و در نهایت شکست خوردند.
تعداد مورچه های آرژانتینی لازم برای شکست یک مورچه گوشتی چقدر است؟ محققان هرگز به این موضوع پاسخی ندادند. اگر یک گروه از مورچههای آرژانتینی را با یک مورچه گوشتی تنها قرار دهید، آنها هرگز با هم نمیجنگند.
بنابراین، محققان به آزمایش ادامه دادند و گروههایی متشکل از 20 مورچه گوشتی با 5 تا 200 مورچه آرژانتینی ایجاد کردند. بدون توجه به تعداد، 24 ساعت بعد تمام مورچههای آرژانتینی مرده بودند. اما خوشبختانه برای محققان، یک جزئیات متفاوت بود: تعداد مورچه هایگوشتی کشته شده با افزایش تعداد مورچههای آرژانتینی افزایش یافت. در محیطهای پیچیده، این مقدار کمتر از آنچه در یک محیط ساده اتفاق میافتاد، بود.
محققان به این نتیجه رسیدند که پیچیدگی محیط، رابطه بین اندازه گروه و توانایی نبرد گروهی را تحت تأثیر قرار میدهد. این با ایدههای نظری که در جنگ جهانی اول مطرح شد، سازگار است.
بهدیهی است که این نتیجه قطعی نیست و محققان پیشنهاد میکنند که میتوان این آزمایشها را با گونههای دیگر امتحان کرد و موارد بیشتری را مورد بررسی قرار داد. یافتن راهبردهایی برای استفاده از این نتایج در بازی استراتژی واقعی مورد علاقه شما به عنوان یک تمرین برای خواننده باقی میماند.