اخترشناسان در کمال شگفتی یک سیاه چاله بسیار بزرگ را در نزدیکی کره زمین کشف کردهاند. اما آیا ممکن است روزی این سیاه چاله برای منظومه شمسی و زمین خطرساز شود؟
همیشه این باور وجود دارد که ما در نقطهای بسیار امن از جهان قرار گرفتهایم و قرار نیست چیزی ما را تهدید کند. هرچند ما برای همیشه در کره زمین زندگی نخواهیم کرد و در نهایت سیاره دیگری را انتخاب میکنیم. حالا اخترشناسان یک سیاه چاله غول پیکر را در نزدیکی کره زمین کشف کردهاند که نشان میدهد فضای بیرونی چندان هم امن نیست.
سیاه چاله ای بزرگ در نزدیکی کره زمین کمین کرده است
یکی از خطرناکترین موجودات حاضر در جهان سیاه چاله ها هستند. آنها بهراحتی میتوانند حتی ستارههای بسیار بزرگ را بهدرون خود بکشند و نور نیز توان فرار از آنها را ندارد. بههمینخاطر کشف سیاه چاله کار آسانی نیست. بههمینخاطر کشف یک سیاه چاله بزرگ در نزدیکی کره زمین اهمیت بالایی دارد. سیاه چاله جدید در فاصله تنها ۱۹۲۴ سال نوری از زمین و در صورت فلکی عقاب قرار دارد. این سیاه چاله Gaia BH3 نامیده شده است و جرم آن نیز به ۳۳ برابر خورشید میرسد. البته پیشتر اخترشناسان سیاه چاله دیگری را در نزدیکی زمین کشف کرده بودند؛ اما این سیاه چاله بسیار بزرگتر است.
آیا کشف جدید خطرناک است؟ خوشبختانه جای نگرانی نیست؛ زیرا این سیاه چاله فعلا نمیتواند تهدیدی برای کره زمین باشد. درست است که سیاه چاله ها قدرت گرانشی وحشتناکی دارند؛ اما نمیتوانند این قدرت را از هر فاصلهای اعمال کنند. در واقع قدرت گرانشی یک سیاه چاله فراتر از ستارهای با همان جرم نیست. اما دانشمندان چطور توانستند این سیاه چاله را کشف کنند؟ آنها یک ستاره خاص را بیرون از مرز منظومه شمسی زیرنظر داشتند تا اینکه دلیلی برای حرکات عجیب آن بیابند. هرچند که در نهایت همه نشانهها به وجود یک سیاه چاله غول پیکر اشاره کردند.
اخترشناسان متعجب هستند که چطور نتوانستهاند تاکنون متوجه وجود سیاه چاله ای با این ابعاد در نزدیکی کره زمین شوند. بهطورکلی سیاه چاله ها در دو دسته قرار میگیرند. در دسته اول سیاه چاله های کلانجرم قرار دارند که جرم آنها میلیونها تا میلیاردها برابر جرم خورشید است. این سیاه چاله ها عموما در مرکز کهکشانها قرار دارند و کسی نسبت به نحوه شکلگیری آنها اطمینان ندارد.
در دسته دوم نیز سیاه چاله های کوچکتر قرار میگیرند. آنها در نتیجه فروپاشی هسته ستاره و پس از انفجار ابرنواختر ایجاد میشوند. این سیاه چاله ها میتوانند در بهترین حالت تا ۶۵ برابر خورشید جرم داشته باشند. تخمین زده میشود که حدود ۱۰۰ میلیون سیاه چاله ستارهای در کهکشان راه شیری وجود داشته باشد. بنابراین سیاه چاله غول پیکر نزدیک کره زمین در این دسته قرار میگیرد.
کشف سیاه چاله جدید بهکمک فضاپیما گایا رخ داده است. این فضاپیما از سال ۲۰۱۳ در مدار زمین به دور خورشید حضور داشته است و توانسته نقشهای سهبعدی از موقعیت و حرکات ستارههای کهکشان راه شیری را با دقت بالا تهیه کند. هرچقدر هم گایا زمان بیشتری در فضا بماند، میتواند نقشه خود را با دقت بیشتری ارائه دهد.
بهطور رسمی چهارمین نسخه از نقشه گایا تا پایان سال ۲۰۲۵ منتشر نمیشود. اما کشف یک سیاه چاله بزرگ در نزدیکی کره زمین چیزی نبود که دانشمندان بتوانند از آن صرفنظر کنند.
دادههای اولیه گایا دو جرم آسمانی را نشان میدهد که ۱۶ برابر زمین و خورشید از همدیگر فاصله دارند. در واقع ستاره در نقطهای قرار گرفته است که نه میتواند بهصورت کامل از گرانش سیاه چاله رها شود و نه سیاه چاله قادر است آن را ببلعد. بههمینخاطر ستاره در مداری بسیار عجیب هر ۱۱.۶ سال به دور سیاه چاله میچرخد. این ستاره از نظر ابعاد ۵ برابر خورشید است؛ اما جرم آن از ۷۶ درصد جرم خورشید فراتر نمیرود. همچنین در زمره ستارههای سرد قرار میگیرد.
دانشمندان گمان میکنند که BH3 تنها سیاه چاله غول پیکری نباشد که در نزدیکی زمین قرار دارد. آنها بر این باورند که پس از بررسی دادههای جدید گایا سیاه چاله های بسیار بیشتری را در این حوالی پیدا کنند.