رئیس ناسا اخیرا نسبت به ماجراجوییهای نظامی چین در فضا هشدار داده بود. بهنظر میرسد که چینی ها قصد دارند با سوء استفاده از تعلل آمریکا ماه را تسخیر کنند.
در سالهای اخیر چین توانسته در زمینههایی پیشرفت کند که کمتر کسی انتظار داشت. آنها ناوگان هوایی و دریایی خود را توسعه دادهاند و ممکن است در دهههای آینده به تهدیدی جدی برای آمریکا بدل شوند. همچنین چین در زمینه فعالیتهای فضایی با سرعتی بالا پیش میرود. آنها در حال توسعه موشکهای چندبار مصرف برای سفرهای فضایی هستند و بهنظر میرسد که موفقیتهای زیادی هم بهدست آورند.
اراده قوی چینی ها برای تسخیر ماه در آینده نزدیک
چندی پیش رئیس ناسا با حضور در کنگره آمریکا هشدار داده بود که باید بودجه این سازمان فضایی بهشکل محسوسی افزایش یابد. وی ادعا کرد که چینی ها برنامههای نظامی خود را با عنوان پژوهشهای علمی فضایی پیش میبرند و قصد تسخیر ماه را دارند. بهباور کارشناسان ناسا چینی ها رویکردی انحصارطلبانه دارند و اگر زودتر به ماه برسند، ممکن است مناطقی را بهعنوان قلمرو خود در نظر بگیرند.
همین تنشها نیز سبب شد که آمریکاییها ورود فضانوردان چینی را به ایستگاه فضایی بینالمللی ممنوع اعلام کنند. اما در نتیجه این تصمیم چه اتفاقی رخ داد؟ چین در مدت بسیار کوتاهی ایستگاه فضایی اختصاصی خود را آماده کرد. همین نیز سبب شده که زنگ هشدار حسابی برای سیاستمداران آمریکایی بهصدا در آيد.
اما موفقیتهای فضایی چین تنها به ساخت یک ایستگاه فضایی بینالمللی محدود نمیشود. آنها روز جمعه بزرگترین راکت خود یعنی Long March 5 را بهفضا پرتاب کردند. این راکت با خود یک مدارگرد، سطحنشین و فضاپیمای بازگشت را حمل میکرد. وزن فضاپیمای Chang’e 6 چین به حدود ۸ تن میرسد و قصد دارد مقداری از سنگ و خاک بخش تاریک ماه را به زمین بیاورد. جالب است بدانید که دانشمندان پیشتر هرگز نتوانسته بودند بخش تاریک ماه را بهصورت جامع بررسی کنند.
چین هدف این ماموریت را آوردن دو کیلوگرم از سنگهای ماه به زمین عنوان کرده است. کاری که حدود یک ماه دیگر انجام خواهد شد. در واقع چینی ها در حال برداشتن گامهای اولیه برای تسخیر ماه هستند. برای یادآوری باید گفت که برنامه فضایی چین پیشتر نیز ماموریتهای موفقی را روی ماه انجام داده است. در سال ۲۰۱۹ در نتیجه ماموریت Chang’e 4 یک فضاپیمای چینی توانست روی بخش تاریک ماه فرود بیاید. چیزی که پیش از این سابقه نداشت.
توجه داشته باشید که فرود روی بخش تاریک ماه بهدلیل محدودیت ارتباطات مستقیم چالشبرانگیزتر از نیمه پیدای ماه است. در اواخر سال ۲۰۲۰ نیز ماموریت Chang’e 5 انجام شد که در نتیجه آن سطحنشین چینی روی بخش پیدای ماه فرود آمد. چینی ها ۱.۷ کیلوگرم از سنگهای ماه را بهعنوان نمونه جمعآوری کرده و به زمین فرستادند. این نمونهها در اختیار دانشمندان چینی قرار گرفت تا در آزمایشگاه بررسی شوند.
برای یادآوری باید گفت که آخرینبار نیمقرن پیش دانشمندان آمریکا و شوروی موفق شده بودند از ماه نمونهبرداری کنند. موفقیتهای اخیر چینی ها در فضا سبب شده که افراد زیادی نسبت به تسخیر ماه نگران شوند. هرچند مسئولان برنامه فضایی چین چنین ادعاهایی را رد ميکنند. آنها ماموریت Chang’e 6 را در ادامه ماموریتهای پیشین و کمک به جامعه علمی میدانند.
اگر ماموریت فضایی جدید چین موفق شود، قادر خواهد بود اولین نشانه مستقیم از نیمه تاریک ماه را به زمین بیاورد. این نمونه میتواند به دانشمندان در درک محیط و ترکیب بخش تاریک ماه کمک کند. طبیعتا چنین کاری آسان نخواهد بود. بههمینخاطر چینی ها چند ماه پیش ماهواره ارتباطی Quenqiao-2 را نیز به فضا فرستادند تا بتواند همچون پلی ارتباط بین بخش تاریک ماه و زمین را فراهم کند.
اما این پایان بلندپروازیهای فضایی چین نخواهد بود. چینی ها قصد دارند در همین دهه ماموریتهای Chang’e 7 و Chang’e 8 را نیز انجام دهند. در نتیجه این ماموریتها رباتهایی در نزدیکی قطب جنوب ماه فرود خواهند آمد و منابع قمر زمین را بررسی خواهند کرد. برخی کارشناسان آمریکایی این ماموریتها را تلاش چینی ها برای ارسال فضانورد به ماه و تسخیر آن در آیندهای نزدیک میدانند.
البته خود چین هم رسما اعلام کرده است که قصد دارد تا سال ۲۰۲۹ یا ۲۰۳۰ دو فضانورد را به ماه بفرستند. در گام بعدی نیز ساخت پایگاه دائمی در ماه انجام خواهد شد. اگرچه چینی ها تنها افرادی نیستند که قصد تسخیر ماه را دارند. ناسا نیز قصد دارد با کمک تعداد زیادی شریک بینالمللی و تحت برنامه آرتمیس به ماه بازگردد.
رقابت ناسا و سازمان فضایی چین
ناسا در قرن بیستم موفق شده بود مجموعه ماموریتهای آپولو را به سرانجام برساند. این ماموریتها از سال ۱۹۶۹ تا سال ۱۹۷۲ انجام شدند که در نتیجه آنها ۱۲ نفر سطح ماه را لمس کردند. هرچند بعدها اولویتها ناسا تغییر کرد و تصمیم گرفت به کاوش در دیگر نقاط منظومه شمسی بپردازد. سازمان فضایی آمریکا کاوشگرهای زیادی را برای بررسی وضعیت سیارههای دیگر به فضا ارسال کرد. تا اینکه ۷ سال پیش مجددا برنامه بازگشت به ماه مطرح شد.
از آن زمان تاکنون ناسا در تلاش برای توسعه برنامهای بهمنظور حضور پایدار در ماه با همکاری شرکای تجاری خود بوده است. اما متاسفانه برنامههای آرتمیس بارها با تاخیر مواجه شدهاند. اگر بخواهید بهعنوان یک ناظر بیرونی نگاه کنید، چینی ها جلوتر هستند و ممکن است در آینده نزدیک ماه را تسخیر کنند. مخصوصا اینکه اگر در ماموریت اخیر خود موفق شوند، گامی بسیار بزرگ را برای حضور در ماه برداشتهاند.
هرچند نباید از یک موضوع بسیار مهم غافل شد. چین میخواهد تنها دو فضانورد را به ماه بفرستد و آنها نیز تنها چند ساعت در ماه خواهند بود. اما ناسا رویکردی کاملا متفاوت را در پیش گرفته است. آنها نمیخواهند صرفا موفقیتهای خود در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ را تکرار کنند، بلکه برنامههای بسیار بزرگتری دارند. مسئولان ناسا همکاریهای گستردهای را با شرکتهای اسپیس ایکس و بلو اوریجن آغاز کردهاند و میخواهند فضاپیماهای بسیار بزرگتری را روانه ماه کنند.
آمریکاییها میخواهند ساختار پیچیدهای را توسعه دهند که امکان سوختگیری فضاپیماها در مدار را فراهم میکند. در صورتی که برنامه ناسا موفق شود، بزرگراهی فضایی بین زمین و ماه باز خواهد شد. در نتیجه سفرهای تجاری به ماه ابدا دور از انتظار نیست. همچنین آمریکاییها میخواهند پایگاههای خاصی را با توانایی پرتاب فضاپیما به دیگر سیارات در ماه بسازند.
درست است که در شرایط کنونی چینی ها برای تسخیر ماه دست برتر را دارند؛ اما رویکرد ناسا جاهطلبانهتر است. البته همین نیز سبب میشود که پروژه ناسا دیرتر از پیشبینیها بهنتیجه برسد. با وجود این، نمیتوان انکار کرد که برنامه ناسا پتانسیل متحول کردن سفرهای فضایی را دارد.
بهنظر شما کدام کشور در این رقابت فضایی موفق خواهد شد؟