تانک NOMADS، جدیدترین دستاورد کشور نروژ برای پشتیبانی از نیروهای در حال حرکت است که احتمالا در جنگ با روسیه نیز به کار گرفته خواهد شد.
بر اساس آخرین تحولات و اخبار نظامی، شرکت دفاع و هوافضای Konigsberg نروژ با درس گرفتن از جنگ اوکراین و روسیه، سیستم نظامی جدیدی برای دفاع زمینی و هوایی در مقابل دشمن راهاندازی کرده است. این جنگ افزار که NOMADS نام دارد در واقع یک پدافند هوایی میانبرد با قابلیتهای تاکتیکی ویژه است که روی یک خودرو پشتیبانی زرهی رزمی شبیه به تانک سوار شده و اصطلاحا به آن تانک نروژی نیز میگویند.
مشخصات تانک پدافندی میان برد NOMADS نروژ
در زمان جنگ سرد، کشور نروژ از سیستم SHORADS که یک سامانه پدافندی کوتاهبرد بود روی تانک و خودرو زرهی استفاده میکرد؛ اما پس از پایان جنگ سرد، این سیستم بهدلیل پایین آمدن کارایی تا حدودی کنار گذاشته شد. اکنون سیستم «NOMADS» با تداوم علاقه به پدافند هوایی کوتاهبرد، بخش مهمی از مدرنسازی ارتش نروژ، بهویژه در منطقه قطب شمال خواهد بود.
سامانه دفاع هوایی مانور ملی NOMADS، سامانه دفاع هوایی متحرک و مستقر روی زمین است که برای محافظت از واحدهای مانور ارتش طراحی شده تا بتواند در خط مقدم و در برابر تهدیدهای هوایی پیچیدهتر کارآمد باشد.
این سیستم تسلیحاتی برای نصب روی طیف وسیعی از خودروهای زرهی مکانیزه طراحی شده است که مدل پایه آن با یک دستگاه ACSV G5 (خودروی پشتیبانی رزمی زرهی) از شرکت FFG آلمان (Flensburger Fahrzeugbau GmbH) ادغام شده است. FFG همچنین ۵۰ فروند ACSV G5 را در پیکربندیهای مختلف به نیروهای مسلح نروژ عرضه میکند.
فناوریهای سیستم موشکهای سطح به هوای پیشرفته ملی میانبرد ایالاتمتحده و اوکراین با نام NASAMS، در NOMADS نیز بهچشم میخورد و شامل رادار فعال سهبعدی آرایه اسکن الکترونیکی (AESA)، یک دستگاه مسافتیاب لیزری و همچنین سنسورهای پیشرفته با دوربین روز و شب و دوربین حرارتی است. طبق ادعای Kongsberg (شرکت سازنده NOMADS)، این رادار توسط شرکت دانمارکی Weibel تأمین میشود و برد آن حداقل ۵۰ کیلومتر است.
تکنولوژی تسلیحاتی سامانه NOMADS
حسگرهای این سامانه علاوه بر ترکیب با یکدیگر، با دادههای سامانههای خارج از برد نیز ترکیب میشوند و از طریق معماری فرمان کنترل C2 که از NASAMS گرفته شده، با سیستم شناسایی دوست یا دشمن (استاندارد ناتو) و همچنین ارتباطات VHF و UHF پشتیبانی خواهند شد. سلاحهای استاندارد برای NOMADS شامل چهار فروند AIM-9X سایدوایندر آماده شلیک است که بیشتر بهعنوان سلاحهای هوا به هوا شناخته میشود.
این زرهپوش همهکاره علاوه بر تسلیحات از راه دور، به مسلسل کالیبر ۵۰ و مسدودکننده فرکانس رادیویی برای مقابله بهتر با تهدیدات نزدیک از سوی پهپادهای کوچک، از جمله انواع FPV نیز مجهز است. علاوه بر این، NOMADS برای استفاده در برابر سایر پهپادها، موشکهای کروز، انواع بالگردها بهویژه بالگردهای تهاجمی و هواپیماهای بالثابت مناسب است و بهخوبی رسالت میانبرد بودن خود را نشان میدهد.
انتظار میرود NOMADS برای مأموریتهای اصلی میدان نبرد، پشتیبانی از نیروهای مانور در سطح گردان و تیپ، بهطور مستقل عمل کند و از طریق معماری C2 نیز میتوان آن را به شبکههای پدافند هوایی یکپارچه گستردهتر وصل کرد. بهگفته وزارت دفاع نروژ، NOMADS اخیرا در آندویا آزمایش شد که منطقه عملیاتی کلیدی برای نیروهای مسلح نروژ و بهطور کلی محیطی استراتژیک با توجه به گسترش نظامی روسیه در قطب شمال است.
اگرچه این سیستم راهحلی موقتی است و نروژ متعهد شده که موشکهای هوا به هوای IRIS-T که قبلا توسط جنگندههای F-16 بازنشستهاش استفاده میشد را به اوکراین منتقل کند، اما این آزمایش شامل شلیک موشکهای هوا به هوای IRIS-T از NOMADS بود.
تانک نروژی ها آماده صفآرایی در میدان نبرد جنگ اوکراین و روسیه
بنا بر گزارشها، چهار سیستم از این پدافند قبلا به ارتش این کشور تحویل داده شدهاند. همچنین قرار است یگان اولیه شامل شش سامانه NOMADS به نیروهای مسلح نروژ تحویل داده شود و نسخه های نهایی بین سالهای ۲۰۲۶ و ۲۰۲۸ بهطور کامل عملیاتی شوند. این اقدامات بخشی از توسعه گسترده قابلیتهای دفاع هوایی نروژ است که شامل برنامههایی برای دو برابر کردن تعداد موشکهای زمین به هوای میدانی است.
گزارشهای رسانههای آلمانی حاکی از آن است که علاوه بر نروژ، هلند نیز علاقهمند به خرید این سامانه است. ظاهراً هلند نیازمند ۱۸ سامانه مجهز به موشک AIM-9X بوده و بهدنبال آن است که هر یک از این سامانهها را با بیش از ۴ تیر موشک استاندارد موجود در مدل پایه مسلح کند. علاوه بر این، گفته میشود که دولت آلمان نیز در حال بررسی خرید این سیستم برای اوکراین است.
در حالی که ACSV G5 مورد استفاده در سیستم را میتوان از FFG آلمان تهیه کرد، باید توافق گستردهتری با نروژ، ایالاتمتحده، اوکراین و دانمارک وجود داشته باشد تا اطمینان حاصل شود که سایر اجزای حیاتی NOMADS بتوانند به آن تحویل داده شوند. با این حال ماهیت ماژولار سیستم میتواند این فرآیند را آسانتر کند.
به عنوان مثال، رادار و سایر حسگرها را میتوان از منابع دیگر تهیه کرد، در حالی که تسلیحات اصلی موشکهای AIM-9X را میتوان با موشکهای IRIS-T جایگزین کرد. هر دو نوع موشک AIM-9X و IRIS-T قبلا به اوکراین عرضه شدهاند که مورد اول در برنامههای «FrankenSAM» گنجانده شده و سامانههای دفاع هوایی بر جا مانده از دوران شوروی را برای شلیک موشکهای غربی تطبیق میدهد.
کشور اوکراین نیز تقاضای بسیار زیادی برای دریافت سامانه دفاع هوایی-زمینی SHORADS داشته و بر همین اساس؛ شرکت آلمانی «راینمتال» در حال حاضر به ارزیابی این موضوع مشغول است که آیا تانکهای لئوپارد 1 بر جا مانده از دوران جنگ سرد میتوانند برجکهای خود را برای نصب سیستم دفاع هوایی کوتاهبرد مبتنی بر اسلحه Skyranger 35 تعویض کنند یا خیر.
با این اوصاف بهنظر میرسد NOMADS راهحل مناسبی برای اوکراین ارائه میدهد؛ چرا که سطح بالایی از حفاظت و درجه قابل توجهی از تحرک را با هم ترکیب میکند. این سیستم علاوه بر پشتیبانی از واحدها در میدان نبرد (از جمله واحدهای متحرک) میتواند دفاع نقطهای را برای تأسیسات حیاتی، از جمله اتصال به شبکههای دفاع هوایی موجود، فراهم کند. پهپادهای روسیه و موشکهای کروز، تهدید قابلتوجهی برای اوکراین بهشمار میروند و NOMADS هم برای مقابله با آن طراحی شده است.
در عین حال، توسعه SHORADS زرهی، بسیار متحرک و خودکفا در غرب، بهخودیخود پیشرفت قابل توجهی است. در حالی که اوکراین اکنون روزانه با تهدیدات موشکهای کروز و پهپادها مواجه است، نگرانیها در مورد این تهدیدات و سایر تهدیدهای هوایی، جریانی شبیه به رنسانس را در پدافند هوایی زمینی در سراسر جهان به راه انداخته که SHORADS در مرکز آن واقع شده است. NOMADS چه به دست اوکراینیها برسد و چه نرسد، اکنون زمان مناسبی برای استفاده از این رنسانس در قابلیتهای دفاع هوایی کوتاهبرد است.