ظاهرا دوران فرعون ها حتی برای طبقات بالای جامعه نیز چندان خوب نبوده است. یافتههای باستان شناسی نشان میدهد که کارمندان اداری مصر باستان شرایط اسفباری در محیط کاری خود داشتند.
وقتی صحبت از مصر باستان میشود، اکثر افراد تمدنی عظیم با فرهنگی حیرتانگیز را بهخاطر میآورند. اهرام مصر به نماد تمدن رود نیل تبدیل شده است و هر ساله گردشگران زیادی برای دیدن آنها به مصر سفر میکنند. هرچند نمیتوان فراموش کرد که افراد نیز بخشی از یک تمدن هستند. شواهد باستان شناسی نشان میدهد که کارمندان اداری مصر باستان اصلا وضعیت خوبی نداشتهاند.
کارمندان اداری هیچکجا وضعیت خوبی ندارند، حتی در مصر باستان
مطالعات اخیر بر روی آثار کشف شده از مصر باستان نشان میدهد که آرتروز در میان کارمندان اداری مصر باستان شایعتر از سایر مردمان آن دوره بوده است.
ظاهرا کارمندانی که مسئول کتابت بودند اغلب این کار را در موقعیت هایی انجام میدادند که بدن آنها حالتی خمیده داشت. همین امر نیز منجر به آرتروز در مفاصل و سایر مشکلات اسکلتی شده بود.
باستان شناسان در حال کاوش در گورستان ابوصیر بودند که ناگهان با اسکلت ۶۹ مرد بالغ مواجه شدند. بررسیها نشان داد که از میان این تعداد 30 نفر کاتب بودند و بین سالهای 2700 تا 2180 قبل از میلاد زندگی میکردند. کارشناسان تصمیم گرفتند نگاه دقیقتری به باقیمانده اجساد این افراد داشته باشند تا بلکه جنبه جدیدی از فرهنگ سازندگان اهرام مصر آشکار شود.
بهگفته دانشمندان باستان شناسی کالج لندن تنها حدود ۱ تا ۵ درصد از مردان مصر باستان قادر به خواندن و نوشتن بودند. همین نیز سبب میشد که کارمندان و کاتبان جایگاه اجتماعی بالایی در مصر باستان داشته باشند.
تمدن رود نیل از سیستم اداری خاصی برای اداره امور بهره میبرد. بههمینخاطر آن دسته از کارمندان اداری مصر باستان که مهارت کتابت داشتند، در دسته نخبگان آن زمان قرار میگرفتند. آنها ستون اصلی ادارات دولتی را تشکیل می دادند. بنابراین حضورشان برای عملکرد و مدیریت کل کشور حیاتی قلمداد میشد.
با همه اینها این کاتبان با مشکلاتی در کار خود دست و پنجه نرم می کردند. چرا که آنها اغلب کارهای اداری تکراری انجام میدادند که مستلزم نشستن در موقعیت های خاص برای مدتی طولانی بود.
محققان متوجه شدند که اسکلت کاتبان در مقایسه با مردان بالغی که مشاغل دیگری داشتند، آسیب های آشکارتری را در مفاصل نشان می دهد. از جمله مفاصلی که بیشترین آسیب را در خود داشتند میتوان به استخوان ترقوه راست، استخوان بالای بازوی راست جایی که به حفره شانه متصل می شود، پایین استخوان ران راست جایی که به زانو می رسد و مهره ای در بالای ستون فقرات اشاره کرد.
باستان شناسان همچنین متوجه فرورفتگیهای خاصی در هر دو کاسه زانو و یک سطح صاف در قسمت پایین مچ پای راست همه کارمندان اداری مصر باستان شدند. علت این انحرافات استخوانی احتمالا به دلیل نشستن طولانی مدت کاتبان در حالت چهارزانو است. همچنین آنها گاهی روی پای چپ خود زانو میزدند و پای راست خود را به سمت بالا جمع میکردند. این حالت اجازه میداد که پاپیروس روی ران فرد قرار بگیرد. دقیقا مانند کارمندان اداری امروزی، کاتبان مصر باستان هم هنگام کار وضعیت راحتی نداشتند.
پترا بروکنر هاولکوا، انسان شناس موزه ملی پراگ می گوید که در مدل نشستن معمولی کاتبان سر و ستون فقرات باید به جلو خم می شد. این وضعیت باعث میشد که که مرکز ثقل بدن تغییر کرده و بر ستون فقرات فشار وارد شود. ارتباط بین مشکلات فک و وضعیت اسفبار ستون فقرات، گردن و شانه به خوبی نشاندهنده شرایط کاری نامناسب این افراد است.
اگرچه کارمندان مصر باستان شخصیت های بلندپایه ای بودند که در واقع نخبه محسوب می شدند، اما مانند اکثر کارمندان دولتی امروزی در معرض خطرات شغلی مشابهی قرار داشتند و از دغدغه های یکسانی رنج می بردند. مجسمهها و دیوار نگاره های متعددی نیز در مقبرهها یافت شده است که کاتبان را نشان میدهد که دقیقاً در همین موقعیتها نشستهاند و وظایف خود را انجام میدهند.
نقوش برجسته در مقبره های مختلف و مجسمه های کاتبان نیز وضعیت بدنی کارمندان آن زمان را تا حدودی به ما نشان میدهد. در این نگاره ها آنها در موقعیت های نشسته و ایستاده متفاوتی قرار دارند که هیچکدام برای سلامت بدن مناسب نیستند.
همچنین به نظر میرسد که آروارههای کاتبان و اولین استخوان شست راستشان نیز تحت تأثیر فشار کاری قرار داشته است، زیرا در اسکلتهای افراد حاضر در مشاغل دیگر این ساییدگی ها دیده نمیشود.