شرایط سیاره سرخ ابدا برای زندگی انسان و سایر موجودات مناسب نیست. با وجود این، ظاهرا یک گیاه عجیب هیچ مشکلی با زندگی در مریخ ندارد. در این صورت حتی میتوان به گسترش حیات در مریخ امیدوار بود.
سازمان های فضایی بهشدت در تلاش هستند تا مشکلات زیاد سفر به مریخ برطرف کنند. همیشه نیز در اخبار نجوم از دستاوردهای جدید ناسا و یا برخی شرکتهای خصوصی همچون اسپیس ایکس میشنویم. هرچند همهچیز به ساخت موشک و رسیدن به سیاره سرخ محدود نمیشود. ما باید بتوانیم در آن سیاره دوام بیاوریم. اینجاست که یک گیاه عجیب با توانایی زندگی در مریخ بهکار میآيد.
زندگی در مریخ با پروش این گیاه خاص به واقعیت تبدیل میشود
سفر به مریخ چند سال طول میکشد. بههمینخاطر اگر انسان بخواهد در مریخ زندگی کند، قطعا باید بتواند مواد غذایی مورد نیاز خود را در سطح این سیاره کشت کند. شما نمیتوانید حجم وحشتناک زیادی خاک را از زمین به چهارمین سیاره منظومه شمسی انتقال دهید. همچنین امکان تغییر شرایط مریخ را هم ندارید.
اینجاست که باید یک گیاه بسیار مقاوم را برای زندگی در مریخ انتخاب کرد. برخلاف آنچه در فیلم مریخی دیدهاید، سیبزمینی گزینه مناسبی برای کشت در مریخ نیست. بهباور دانشمندان چینی یک نوع خاص خزه که فقط در قطب جنوب و بیابان موهاوی میروید توانایی دوام آوردن در برابر خشکی، تشعشعات شدید و دمای فوقالعاده سرد مریخ را دارد.
نتایج این تیم پژوهشی نشان میدهد که ما مجبور نیستیم برای حیات خود گیاهان مختلف را در گلخانههای بزرگ پرورش دهیم. بلکه حتی توانایی تغییر ظاهر سطح مارس را داریم. دکتر استوارت مکدنیل، استاد خزهشناسی دانشگاه فلوریدا نیز رویکرد جدید را تحسین میکند. بهباور وی کشت گیاهان مختلف در خاک مریخ برای حضور بلندمدت انسان ضروری محسوب میشود.
خره بیابانی توانایی زندگی در شرایط سخت مریخ را دارد و میتواند کربندیاکسید و آب دریافتی را به اکسیژن و کربوهیدرات تبدیل کند. مواردی که برای انسان ضروری هستند. طبیعتا شما نمیتوانید از خزه بیابانی تغذیه کنید؛ اما این گیاه فواید زیادی برای ما در فضا خواهد داشت.
بهعنوان مثال خزه بیابانی میتواند خاک مریخ را بهتدریج غنیتر کرده و شرایط رشد دیگر گیاهان را فراهم کند. اما دانشمندان چطور متوجه شدند یک گیاه بهنام خزه بیابانی توانایی زندگی در مریخ را دارد؟ آنها از مدتها پیش میدانستند که خزه بیابانی مقامت بسیار بالایی دارد. حتی مشاهده شده بود که این گیاه پس از تقریبا خشکشدن کامل مجددا به حیات بازگردد.
بههمینخاطر آنها خزه بیابانی را برای مدت ۵ سال در معرض دمای منفی ۸۰ درجه قرار دادند. همچنین پژوهشگران دما را برای مدت ۳۰ روز به منفی ۱۹۶ درجه سلسیوس رساندند. در این مدت نیز گیاه بهشدت در معرض اشعه گاما بود. هرچند هیچکدام از اینها باعث نشد اختلالی در رشد و زندگی عادی خزه ایجاد شود.
همین نیز دانشمندان را بهفکر فرو برد که شاید تنها گیاه مقاوم در برابر شرایط سخت زندگی در مریخ را کشف کردهاند. در مرحله بعد آنها فشار، دما، تشعشعات و گازهای موجود در مریخ را در یک محیط خاص شبیهسازی کردند. هرچند پس از ۷ روز نهتنها خزه بیابانی در شرایط سیاره مریخ آسیب ندید، بلکه توانست رشد هم بکند.
دانشمندان اکنون امیدوار هستند که در ماموریتهای آتی خزه بیابانی به سطح ماه و مریخ برده شود تا حداقل بهوسیله گیاه آنها را مستعمره خود کنیم. با وجود نتایج امیدوار کننده این آزمایش، برخی افراد با آن مخالف هستند.
دکتر واملینک، استاد کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه واخنینگن هلند تاکید میکند که این آزمایش محدودیتهای زیادی دارد. بهباور وی یک گام بسیار مهم برای زندگی در مریخ برداشته شده است، ولی گیاه خزه بیابانی نميتواند اکسیژن چندانی را برای ما تولید کند. همچنین مشخص نیست که آیا این گیاه توانایی تکثیر را در شرایط مریخ داشته باشد یا خیر.
در حال حاضر بشر به پروش گیاه در گلخانههای فضایی نزدیک شده است و قطعا خزه بیابانی هم یکی از گزینههای ما خواهد بود. ولی واقعگرایانه نیست که بخواهیم خزه بیابانی یا هر گیاه دیگری را در سطح مریخ کشت کنیم. دکتر واملینک یادآور میشود که دما در سطح مریخ بهندرت فراتر از صفر میرود. همین نیز باعث میشود که رشد گیاه تقریبا غیرممکن باشد. همچنین پژوهشگران در آزمایش اشاره شده از خاک مریخ استفاده نکرده بودند و همین یک تفاوت بسیار مهم را رقم میزند.
علاوه بر اینها، خزه بیابانی فقط توانسته بود ۷ روز را در شرایط مریخ دوام بیاورد، این موضوع نشان نمیدهد که گیاه مورد نظر برای زندگی در مریخ را پیدا کردهایم. بهنظر میرسد که هنوز راه بسیار زیادی برای مستعمره کردن مریخ و رسیدن به رویای ایلان ماسک داشته باشیم. در این حالت تا سالها گلخانههای فضایی تنها راه ما برای زنده ماندن در سیاره سرخ خواهند بود.