دانشمندان کشف کردهاند که ویروس های باستانی فقط تهدیدی برای جان اجداد ما نبودهاند، بلکه در طول تاریخ باعث تکامل و رشد انسان نیز بودهاند.
در طول تاریخ تکامل انسان، بسیاری از عوامل مختلف در شکلگیری ویژگیها و تواناییهای ما نقش داشتهاند. یکی از این عوامل که شاید کمتر به آن توجه شده باشد، ویروس های باستانی هستند. این ویروسها علیرغم اینکه تهدیدی برای سلامتی اجداد ما بودند، اما نقش مهمی را هم در تکامل ژنتیکی آنها ایفا کردند.
ویروسها میتوانند ژنهای خود را به میزبان خود منتقل کنند و به این ترتیب تغییرات ژنتیکی ایجاد کنند. این فرآیند به عنوان انتقال افقی ژن شناخته میشود. در نتیجه، ژنهایی که از طریق ویروسها وارد ژنوم انسانهای اولیه شدهاند، میتوانستند ویژگیهای جدید و مفیدی را به ارث بگذارند. این ویژگیها ممکن است شامل مقاومت در برابر بیماریها، تواناییهای جدید سیستم ایمنی یا حتی تغییرات در عملکرد مغز بوده باشند.
دانشمندان بهتازگی بقایای ژنومهای بهجا مانده از ویروسهای غولپیکر باستانی را در DNA یک موجود تک سلولی که با موجودات پیچیده مانند خودمان دارای اجداد مشترک است، یافتهاند. در حال حاضر، قدیمی ترین ویروس انسانی کشف شده، متعلق به ۵۰ هزار سال پیش است.
نقش مهم ویروسها در انتقال ژنها
این کشف نشان میدهد که ویروسها ممکن است نقش مهمتری در تکامل ما داشته باشند تا آنچه قبلا تصور میشد. آنها ژنهایی را ارائه کردهاند که ممکن است به سلولهایی مانند اجداد یوکاریوت همزیست آموبیبیدیوم برتری در بقا داده باشد. این تحقیق جدید توسط تیمی به رهبری الکس دی مندوزا سولر، زیستشناس تکاملی دانشگاه کوئین مری لندن انجام شده است.
تحقیقات این گروه نشان دادهاند که بخش قابل توجهی از ژنوم انسان شامل توالیهایی است که از ویروسهای باستانی به ارث رسیدهاند. این توالیها که به عنوان عناصر ویروسی درونزا شناخته میشوند، نقش مهمی در عملکرد ژنهای ما دارند. برای مثال، برخی از این عناصر در تنظیم فعالیت ژنها و حتی در رشد و توسعه جنین نقش دارند. این کشفیات نشان میدهد که ویروسهای کهن نه تنها تهدیدی برای اجداد ما نبودهاند، بلکه به شکلی غیرمستقیم به رشد و تکامل آنها کمک کردهاند.
ارتباط ویروسها و سیستم ایمنی انسان
یکی از مهمترین تاثیرات ویروس های باستانی بر تکامل انسان، تقویت سیستم ایمنی بوده است. سیستم ایمنی انسان با تجربه مواجهه با ویروسها توانسته است پاسخهای پیچیدهتری را در برابر مهاجمان توسعه دهد. این امر باعث شده که انسانها بتوانند در برابر بیماریهای مختلف مقاومت کنند و به مرور زمان، جمعیتهای انسانی با سیستم ایمنی قویتری بقا پیدا کنند.
علاوه بر تاثیرات ژنتیکی، ویروسهای باستانی ممکن است بر رفتارهای انسانها نیز تاثیر گذاشته باشند. برخی مطالعات نشان دادهاند که عفونتهای ویروسی میتوانند بر عملکرد مغز و سیستم عصبی تاثیر بگذارند. این تاثیرات ممکن است به تغییراتی در رفتارها و تواناییهای شناختی انسانها منجر شده باشد. بنابراین، ویروسهای باستانی میتوانند نقش مهمی در شکلگیری رفتارها و تواناییهای شناختی اجداد ما داشته باشند.