محققان پس از سالها، راز پیدایش یاقوت کبود را کشف کردند. برخلاف انتظار، خاستگاه این سنگ آبیرنگ گران قیمت، اعماق سرد زمین نیست!
براساس جدیدترین یافتههای علمی، یاقوتهای آبی درخشانی که تصور میشود از اعماق سرد زمین میآیند، در واقع در دل آتشفشانها و در گرمای بسیار زیاد شکل میگیرند.
دانشمندان سالهاست به دنبال یافتن راز پیدایش این سنگهای قیمتی یاقوت کبود بودند. آنها میدانستند که یاقوتهای آبی در مناطقی مانند آیفِل پیدا میشوند که آتشفشانهای زیادی وجود دارد؛ اما اینکه این یاقوتها دقیقا چگونه و کجا تشکیل میشوند، برایشان یک معما بود.
تحقیقات جدید نشان میدهد که یاقوتهای آبیرنگ و درخشان، بر اثر حرارت و فشار بسیار زیاد درون زمین شکل میگیرند. زمانی که مواد مذاب آتشفشانی به سمت بالا حرکت میکنند، یک ماده معدنی به نام کوراندوم را با خود میآورند. این ماده معدنی در اثر گرما و فشار زیاد به بلورهای یاقوت آبی تبدیل میشود. به عبارت سادهتر، یاقوتهای آبی در دل آتشفشانها و در گرمای بسیار زیاد متولد میشوند.
بیشتر بخوانید:
چشمه های الماس کره زمین در این مواقع فوران میکنند
برای پاسخ به این سوال، دانشمندان تعداد زیادی یاقوت کبود بسیار کوچک را از منطقه آتشفشانی آیفِل جمعآوری کردند. سپس این یاقوتها را با دستگاههای بسیار دقیق بررسی کردند.
آنها متوجه شدند که داخل این سنگهای زینتی، ذرات بسیار ریزی از مواد معدنی دیگری مانند روتیل و زیرکن نیز وجود دارد. این ذرات مانند یک کپسول زمان عمل میکنند و به دانشمندان کمک میکنند تا بفهمند یاقوتها چه زمانی و در چه شرایطی تشکیل شدهاند.
همچنین، دانشمندان به بررسی مقدار و نوع ایزوتوپهای اکسیژن موجود در یاقوتها پرداختند. ایزوتوپها انواع مختلفی از یک عنصر هستند. با بررسی ایزوتوپهای اکسیژن، میتوان فهمید که یاقوتها در کدام قسمت از زمین و تحت چه دمایی تشکیل شدهاند.
نتیجه تحقیقات دانشمندان چیست؟
دانشمندان به این نتیجه رسیدهاند که یاقوتهای آبی در اثر فشار و دمای بسیار زیاد در اعماق زمین تشکیل میشوند. سپس، مواد مذاب آتشفشانی این یاقوتها را به سمت سطح زمین میآورند. به عبارت سادهتر، یاقوتهای آبی در ابتدا از رسوبات رسی در اعماق زمین تشکیل میشوند و سپس ماگمای آتشفشانی آنها را به سطح زمین میآورد.
با استفاده از روشهای پیشرفته، دانشمندان توانستند تاریخچه تشکیل این یاقوتها را بررسی کنند. آنها فهمیدند که یاقوتها همزمان با فوران آتشفشانها در این منطقه شکل گرفتهاند. انگار که این آتشفشانها، یاقوتها را از اعماق زمین به سطح آوردهاند!
اما داستان به همینجا ختم نمیشود. دانشمندان دریافتند که برخی از یاقوتها، ردپایی از مواد معدنی گوشته زمین را دارند. این یعنی در طول مسیر شکلگیری یاقوتها، ماگمای داغ از گوشته به سمت بالا آمده و با سنگهای پوسته مخلوط شده است. در این فرآیند، بخشی از مواد معدنی گوشته وارد ساختار یاقوتها شده است.
از طرف دیگر، برخی دیگر از یاقوتها بیشتر شبیه به مواد معدنی پوسته زمین هستند. این نشان میدهد که این یاقوتها در اثر حرارت و فشار ناشی از فعالیتهای آتشفشانی، مستقیماً در پوسته زمین تشکیل شدهاند.