سرور در فارسی به معنی سرویس دهنده ذکر شده است. در پاسخ سوال سرور به چه معناست باید گفت، کامپیوتری همیشه روشن و قدرتمند است که کاربران در زمانهای متفاوت، از آن انتظار پاسخ به درخواستهای خود را دارند.
در مفهوم سختافزاری، سرور به کامپیوتری اشاره دارد که مجهز به قطعات سختافزاری قوی و منابع محاسباتی بالا است. این سرورها اغلب در دیتاسنترها قرار میگیرند و میتوانند برای ارائه خدمات شبکه، ذخیرهسازی دادهها، میزبانی وب و سرویسهای دیگر استفاده شوند. سرورهای سختافزاری معمولاً به صورت قدرتمندتر و پایدارتری نسبت به کامپیوترهای شخصی عمل میکنند
سرورهای حرفه ای از ابعاد مختلفی با کامپیوترهای خانگی و معمولی تفاوت دارند. به صورت کلی برخی از این تفاوتها را میتوان به صورت زیر بیان کرد:
- سخت افزارهایی که برای سرورها استفاده میشوند، با سیستمهای خانگی متفاوت هستند.
- سرورها در طول شبانه روز به کامل روشن و در دسترس هستند.
- سرورها نیاز به ابزارها کنترلی از جمله موس، کیبورد و… ندارند.
- برای جلوگیری از به خطر افتادن امنیت سرورها، از آنها در محل هایی به نام دیتاسنتر (Datacenter) نگهداری میشود.
- معمولا سرورها در محفظههای خاصی نگهداری میشوند که به آنها رک میگویند.
- مجموعهای از این رکها در قفسه هایی به نام کیج قرار میگیرند.
- معمولا در دیتاسنترها تیم هایی مختصص برای مدیریت سرورها مستقر هستند تا در صورت هرگونه مشکلی، آن را به سرعت برطرف کنند.
سرورها دقیقا چه کار میکنند؟
سرورها تمام عملکردهای یک کامپیوتر رومیزی استاندارد را به علاوه یکسری فعالیتهای اضافه پوشش میدهند. کامپیوترها در واقع فرآیندهای سرور را اجرا میکنند و کارایی کمتری دارند؛ اما حتی یک کامپیوتر رومیزی یا لپ تاپ خانگی با وجود نرم افزار مناسب میتواند به عنوان یک سرور عمل کند
از ویژگیهایی که یک سرور به شبکه میبخشد، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مقیاس پذیری برای ارائه خدمات به تعداد زیادی از دستگاهها، کاربران و حجم کاری قابل توجه
- قدرت پردازش بالا با قابلیت افزایش ظرفیت CPU و RAM برای مدیریت بار کاری شبکه
- قابلیت اطمینان برای اطمینان از آنلاین بودن و دسترسی به سیستمهای حیاتی
- همکاری بین پرسنل با دسترسی به منابع مشترک شبکه
- صرفهجویی در هزینههای درازمدت با کاهش استرس و فشار روی دستگاههای شبکه
سرور چگونه کار میکند؟
مراحل کلی نحوه کار سرور به شرح زیر است:
1- دریافت درخواست:
سرور منتظر درخواستهایی از جانب کلاینتها میماند. این درخواستها میتوانند از طریق شبکه یا به صورت محلی ارسال شوند. (به عنوان مثال، سرچ آدرس وب سایت در مرورگر کلاینت)
2- پردازش درخواست:
سرور درخواست ارسال شده را تجزیه و تحلیل میکند و وظایف لازم برای انجام آن را تعیین میکند. (سرور آدرس وب سایت را بررسی و تعیین میکند چه اقداماتی برای برآورد کردن این درخواست باید انجام شود.)
3- دسترسی به منابع:
سرور به منابع مورد نیاز برای انجام وظایف، مانند اطلاعات ذخیرهشده، برنامههای کاربردی و پایگاههای داده، دسترسی پیدا میکند. (سرور به فایلهای وب سایت مانند تصاویر، اسکریپت، HTML و … دسترسی پیدا میکند.)
4- انجام وظایف:
سرور وظایف لازم را مطابق با درخواست کلاینت انجام میدهد. (سرور فایلهای جمعآوری شده را به فرمت سازگار با مرورگر شما ارسال میکند)
5- ارسال پاسخ:
سرور پاسخ را به صورت داده یا سرویس به کلاینت ارسال میکند. (مرورگر پاسخ را از سرور دریافت و محتوای وب را به شما نشان میدهد)
6- ثبت وقایع:
سرور اطلاعات مربوط به درخواست و پاسخ را در logها ثبت میکند. (برای عیبیابی مشکلات، تجزیه و تحلیل ترافیک و … اطلاعات مربوط به درخواست و پاسخ در لاگ ثبت میشود)
در این شش مرحله سعی کردیم به زبان ساده نحوه کار سرور را بیان کنیم، در واقعیت وظایف سرور بسیار پیچیدهتر است و تجزیه و تحلیل و محاسبات بسیار پیشرفته توسط سرورها انجام میشود.
انوع سرورها از نظر کاربرد
سرورها انواع مختلفی دارند که هر یک از آنها برای کاربردی به خصوص ایجاد شده است. این سرورها کارهای مختلفی را انجام میدهند از جمله خدمات ایمیل، ویدئو، میزبانی وب سایتها و… برخی از پرکاربردترین انوع سرورها از نظر کاربرد عبارتند از :
- File Server : از این سرورها برای ذخیره فایلها استفاده میشوند و وظیفه دارند که این اطلاعات را از طریق شبکه در اختیار کلاینتها قرار دهند. این سرورها پایهایترین و قدیمیترین سرورهای استفاده شده در حوزه شبکه هستند.
- Game Server : یک سرور بازی سروری است که تمام وقایع در یک بازی ویدیویی چند نفره در آن اتفاق میافتند. افرادی که قصد دارند به صورت چند نفره بازی کنند باید به یکی از این گیم سرورها متصل شوند. گیم سرورها به دو دسته گیم سرورهای شبکه داخلی و گیم سرورهای اینترنتی تقسیم میشوند.
- Database Server : سرور پایگاه داده به سروری میگویند که پایگاه داده ای را که کلاینتها یا سیستمهای تحت شبکه از آن استفاده میکنند، در اختیارشان قرار میدهد. تمامی اطلاعات دیتابیسدر این سرور به ذخیره سازی و پردازش میشوند.
- Application Server : این سرور نوع خاصی از سرور پایگاه داده است. با این تفاوت که نرم افزاری هم که کلاینتها از آن استفاده میکنند مانند دیتابیس در سرور نصب شده است.
- Web Server : از سرورهای وب برای میزبانی سایتها استفاده میشود. این سرورها وظیفه دارند که دادههای مربوط به یک سایت را ذخیره و به مرورگر وب کاربران در سراسر شبکه وب ارسال کنند.
- Mail Server : همانطور که از نام این سرورها مشخص است هدف از ایجاد و بکارگیری آنها ارسال ایمیل به کاربران است. ایمیل سرورها برای مدیریت کارهای مربوط به ایمیلها از سرویسهای ایمیل یا Web mailها استفاده میکنند.
- Proxy Server : از این سرور به عنوان یک رابط میان سرور اصلی و کلاینت استفاده میشود. روش کار این سرورها مانند VPNهای شخصی است. یعنی پس از این که این سرور اطلاعات را بررسی کرد، آنها را به سرور اصلی منتقل میکند.
- Audio/Video Server : این سرورها محتوای چند رسانهای را برای وب سایتها فراهم میکنند و به کاربران اجازه میدهند که محتوای چند رسانه ای را پخش و یا دریافت کنند.
نحوه اتصال کامپیوترها به سرور
در یک شبکه محلی، سرور به روتر یا سوئیچی متصل میشود که سایر کامپیوترهای شبکه به آن وصل شدهاند. پس از برقراری ارتباط، رایانههای دیگر به سرور و ویژگیهای آن دسترسی خواهند داشت. مثلا اگر وب سرور باشد، کاربر میتواند برای مشاهده سایت، جستجو در سایت یا ارتباط با سایر کاربران شبکه به سرور متصل شود.
سرور اینترنتی درست مثل یک شبکه محلی عمل میکند؛ منتها در مقیاس بزرگتر. در این حالت به سرورها یک آدرس ip اختصاص داده میشود و کاربران با استفاده از نام دامنه به سرور وصل میشوند. این نام دامنه بهطور خودکار به آدرس ip سرور ترجمه شده و کاربر را به مقصد درست هدایت میکند.
نام دامنه اتصال کاربران به سرور را آسانتر میکند؛ چون بهخاطر سپردن یک اسم قطعا آسانتر از آدرس IP است. تازه اگر اپراتور سرور بخواهد آدرس ip سرور را به هر دلیلی تغییر دهد، اختلالی در نحوه دسترسی کاربران به وجود نخواهد آمد. چون دامنه همچنان ثابت است، حتی اگر آدرس IP تغییر کند.
تفاوت سرور و هاست چیست؟
هاست کامپیوتری است که به یک شبکه وصل میشود. در حالی که سرور یک دستگاه سختافزاری یا نرمافزاری است که به به رایانهها یا برنامههای دیگر شبکه خدمات ارائه میدهد. این دو با یکدیگر متفاوتاند.
سیستم عامل سرور
سیستم عامل در یک کلام کلید فعالسازی تمام عملکردهای سرور است. این بخش باید قادر به ارائه رابط سطح فرمان (CLI) یا یک نمایشگر رابط کاربری گرافیکی باشد و بتواند مدیریت جامع کاربران، فرآیندها و تضمین امنیت سرور را برعهده بگیرد. همچنین پیکربندی سخت افزار و نرم افزار شبکه در بهترین حالت ممکن و مدیریت و نظارت بر کامپیوترهای کلاینت و نصب و استقرار برنامهها برای آنها از دیگر ویژگیهای مهم سیستم عامل سرور است.
از انواع سیستم عامل سرور در بازار امروز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- سیستم عامل لینوکس
- سیستم عامل یونیکس
- سیستم عامل ویندوز
- سیستم عامل اوبونتو
- سیستم عامل Open Enterprise Server
- سیستم عامل لینوکس Red Hat Enterprise
- سیستم عامل مک
امکانات امنیتی سیستم عامل سرور
امنیت در محیطهای سرور بسیار مهم است، زیرا آنها اغلب دادهها و سرویسهای حساس را مدیریت میکنند. سیستم عاملهای سرور دارای ویژگیهای امنیتی قوی هستند، از جمله:
- فایروال: محافظت در برابر دسترسی غیرمجاز.
- رمزگذاری: رمزنگاری دادهها در حین انتقال و ذخیرهسازی.
- کنترل دسترسی: مجوزهای کاربر را مدیریت کرده و دسترسی به منابع حساس را محدود میکند.
اجزای و قسمتهای مهم Server
سرورها کامپیوترهای بزرگ با منابع سختافزاری زیادی بوده که بهصورت ۲۴ ساعته در حال ارائه خدمات و ارسال پاسخ به درخواستها هستند. این سیستمهای پردازشی از اجزا و قسمتهای فیزیکی متعددی مانند:
- Motherboard: مادربورد قطعهای است که تمامی قطعات دیگر را به یکدیگر متصل کرده و در واقع بستری برای ایجاد ارتباط میان اجزای مختلف فراهم میکند. نوع و اندازه مادربورد تعیینکننده تعداد هارددیسکهایی که میتوانند به سرور متصل شوند است.
- Central Processing Unit (CPU): تقریبا کمتر کسی با این قطعه سختافزاری آشنا نیست. CPU مغز هر سیستم پردازشی بوده که وظیفه آن پردازش تمامی اتفاقات در حال انجام است. قدرت CPUها با سرعت انجام پردازشات تعیین میشود.
- Memory (RAM): قسمتی از فضای ذخیره بوده که با ارائه سرعت خواندن و نوشتن بالا باعث انجام سریعتر پردازشات میشود. RAM با CPU ارتباط مستقیم دارد و پلی میان آن و هارددیسک است.
- Hard drives: هارددیسک یا فضای ذخیرهسازی اصلی بوده که تمامی دادهها و اطلاعات کاربران و کلاینتها بر روی آن ذخیره میشود. یک سرور میتواند تا چند صد ترابایت (TB) هارددیسک داشته باشد.
- Network connection: بدون اتصال سرور به اینترنت یا شبکه نمیتوان از منابع سختافزاری بسیار زیاد آن بهره برد. زمانی میتوان قدرت پردازشی یک سرور را میان کلاینتها به اشتراک گذاشت که اتصال به نتورک وجود داشته باشد. اغلب مادربوردها قطعه مورد نیاز برای اتصال را دارند.
- Power supply: برای راهاندازی یک سرور و استفاده از خدمات آن باید یک منبع تغذیه وجود داشته باشد. سرورها نسبت به کامپیوترهای معمولی و شخصی (PC) نیاز به منبع بزرگتری برای شروع به کار دارند. معمولا یک Server حداقل به 500 وات نیرو نیاز دارد.
مجازی سازی سرور چیست؟
مجازی سازی سرور یک فناوری مدرن بوده که نحوه استفاده و مدیریت سرورها را متحول کرده است. این فناوری مانند داشتن یک کتابدار جادویی است که میتواند فضای کتابخانه را به طور یکپارچه تقسیم یا بزرگتر کند تا نیازهای مشتریان مختلف را برآورده کند.
در اصل، مجازیسازی سرور شامل ایجاد چندین سرور مجازی روی یک یا چند سرور فیزیکی است. در پاسخ به این سوال که سرور فیزیکی چیست به تعریف ساده میتوان گفت سرور فیزیکی یک کامپیوتر قدرتمند با مشخصاتی شبیه به کامپیوترهای شخصی (دارای پردازنده، رم، حافظه و غیره) است که میتوان سرویسهای مختلفی مانند مجازی سازی را روی آن اجرا کرد. این سرورهای مجازی که اغلب به عنوان ماشینهای مجازی (VM) شناخته میشوند، به طور مستقل عمل میکنند، درست مانند سرورهای جداگانه.
مزایای مجازی سازی سرور
مزایای مجازی سازی سرور بسیار زیاد است. در ادامه برخی از آنها را میخوانید:
۱. بهینهسازی منابع
مجازی سازی به شما این امکان را میدهد که از منابع فیزیکی سرور خود نهایت استفاده را ببرید. این مانند استفاده بهینه از هر سانتیمتر مربع از فضای کتابخانه است و فضای هدر رفته قفسه را از بین میبرد.
۲. صرفهجویی در هزینه
با ادغام چندین سرور مجازی در یک سرور فیزیکی، هزینه های سخت افزاری و عملیاتی را کاهش میدهید. این کار مشابه به اشتراک گذاری هزینههای نگهداری کتابخانه در میان بخش های متعدد است.
۳. مدیریت آسان
سرورهای مجازی را میتوان به راحتی ایجاد، کلون (Clone) کرده یا بین سرورهای فیزیکی جابهجا کرد. این انعطافپذیری شبیه به چیدمان مجدد کتابها در قفسههای کتابخانه است.
۴. کنترل بحران
خرابی سختافزار و از بین رفتن دادهها، از نگرانیهای اصلی صاحبان کسبوکارهای دیجیتال است. در صورت خرابی سختافزار، سرورهای مجازی را میتوان به سرعت به سرور فیزیکی دیگری منتقل کرد و زمان قطعی در دسترس نبودن وبسایت را به حداقل رساند.
۵. تست و توسعه
مجازی سازی یک گزینه خوب برای توسعهدهندهها و تسترهای اپلیکیشنها است. آنها میتوانند محیطهای مجازی مجزا را برای آزمایش اپلیکیشن ایجاد کنند. محیطهایی که تغییرات روی آنها، تاثیری روی سرور اصلی اپلیکیشن (به نام پروداکشن شناخته میشود)، ندارد.
انواع فناوریهای مجازی سازی
برای استفاده از این استراتژی پرطرفدار، چندین فناوری مجازی سازی در دسترس هستند، از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. هایپروایزر (Hypervisor): نرمافزارهای مبتنی بر این فناوری، برای ایجاد سرورهای مجازی با تمام ساختارها و جزئیات شبیه به یک کامپیوتر واقعی، استفاده میشوند. به عنوان مثال از بین آنها میتوان به VMware vSphere (ESXi)، Microsoft Hyper-V و KVM اشاره کرد.
۲. کانتینر (Containerization): کانتینرها شکل سبکی از مجازی سازی هستند که برنامهها و سرویسهای پیشنیاز آنها را در یک بسته مجازی نگه میدارند. این بسته بهصورت کاملا مستقل از دیگر بستهها عمل میکند. داکر (Docker) یک پلتفرم کانتینری محبوب است.
۳. مجازی سازی مبتنی بر ابر: ارائهدهندگان خدمات ابرس اغلب از مجازی سازی در مقیاس وسیع برای ارائه خدمات ابری استفاده میکنند. با پیادهسازی این سرویسها،
کاربران میتوانند سرورهای مجازی را در فضای ابری ایجاد و مدیریت کنند. از معروفترین نمونهها میتوان Amazon EC2 یا Google Cloud Compute Engine را نام برد.
انواع سرور فیزیکی
انواع مختلف سرور فیزیکی وجود دارد که عبارتند از: Tower، رک (Rack)، بلید (Blade).
یکی از عواملی که در انتخاب فرم فکتور سرور مورد نیازکسب و کار شما نقش مهمی دارد «فضای فیزیکی» است. در راهنمای خرید سرور فیزیکی که در اختیار مدیران IT قرار میگیرد به این سوال باید پاسخ داده شود که کدام سرور برای فضای شما بهتر است؟ بسته به فضای فیزیکی خود، میتوانید سرورهایی را برای کسب و کار خود در دستههای Tower، رک یا بلید مستقر کنید.
سرورهای Tower
یک سرور Tower از نظر ظاهری همانند یک کیس کامپیوتر است. بنابراین میتوانید آن را روی میز خود قرار دهید. سرورهای Tower (ایستاده) فضای زیادی را اشغال میکنن و نیاز به مانیتور، ماوس و کیبورد جداگانه دارند که به همین شامل سیمکشی زیادی میشوند. اگر سازمان شما فضای فیزیکی زیادی در دسترس دارد، میتوانید سرور Towerرا انتخاب کنید. اکثر سرورهای Tower میتوانند در رک نیز نصب شوند.
سرورهای Rack
رک سرور سروری است که در یک رک (قفسه) نصب شده است. هر رک میتواند چندین سرور را به طوری که که یکی روی دیگری چیده شده است، در خود جای دهد. سرورهای رک میتوانند 1U، 2U، 3U یا 4U باشند که در آن U ارتفاع سرور رک میباشد. Rackها سرورهای قدرتمندی هستند که برای میزبانی برنامههای پیشرفته استفاده میشوند. اگر میخواهید عملکردهای چند سرور را یکپارچه کنی یا اگر تجهیزات فناوری اطلاعات اضافی دارید که باید در رک نیز نصب شوند، در این شرایط سرورهای Rackmount برای کسب و کار شما ایدهآل هستند. همچنین این سرورها به شما کمک میکنند از برنامههایی بهرهمند شوید که میتوانند وظایف خاصی را به سرورهای مختلف واگذار کنند.
سرورهای Blade
سرور بلید دارای طراحی ماژولار است و تمام اجزا روی یک برد اصلی قرار میگیرند. این سرورها که به سرور تیغهای نیز معروف هستند طوریی تنظیم شدهاند که فضای فیزیکی و مصرف انرژی را به حداقل برسانند. در این نوع از سرورها این امکان وجود دارد که چندین سرور را در یک شاسی یا تیغه بزرگ برای عملکرد بالاتر و مقیاسپذیری بیشتر قرار دهید. از این رو به آنها پلتفرمهای محاسباتی همگرا نیز میگویند.
اجاره یا خرید سرور فیزیکی
در راهنمای خرید سرور فیزیکی به این سوال پاسخ داده میشود که خرید سرور فیزیکی برای کسب و کار شما بهتر است یا اجاره آن؟ اینکه بخواهید یک سرور فیزیکی بخرید یا اجاره کنید، به عوامل مختلفی بستگی دارد که در ادامه مورد بررسی قرار گرفته است:
بودجه
زمانی که میخواهید برای کسب و کار خود سرور خریداری کنید باید بودجه را در نظر داشته باشید. با این حال، اگر بودجهتان کم است یا نمیخواهید در ابتدا برای خرید سرور فیزیکی سرمایهگذاری اولیه انجام دهید، میتوانید گزینه اجاره سرور را انتخاب کنید.
اندازه سازمان
آیا سازمان شما یک کسب و کار نوپا، کوچک یا متوسط (SMB) است یا یک شرکت بزرگ با شعبههایی در چندین مکان؟ پاسخ به این سوال نیز تعیین میکند که آیا میخواهید سرور بخرید یا اجاره کنید. برای یک کسب و کار کوچکتر، در ابتدا میتوانید یک یا دو سرور بخرید و بعداً با رشد کسب و کار خود، آن را ارتقا دهید. یا می توانید خدمات اجاره سرور را از یک ارائه دهنده خوب انتخاب کنید. اگر صاحب یک کسبوکار بزرگ هستید، میتوانید بسته به نیازهای تجاری و کسب و کار خود سرورهای جدیدی خریداری کنید.
نیازهای کسب و کار
آیا عملیات کسب و کار شما به صورت شبانه روزی اجرا می شود؟ در چه نوع صنعتی هستید و چه نوع بار کاری دارید؟ آیا به سرورهای سبکی نیاز دارید که اندازه کوچکی داشته باشند یا به سرورهای قدرتمند خوش ساخت نیاز دارید؟ نیازها و نوع کسبوکار شما تعیین میکند که کدام گزینه برای شما مناسب است – خرید یا دریافت سرور به صورت اجارهای.
قابلیتها و امنیت اجزای سرور
بر اساس نوع کسبوکار و برنامههایی که برای آن اجرا میکنید، باید اجزای سرور مورد نیاز و قابلیتها و سطح امنیتی آن را بشناسید. تصمیم به خرید یا اجاره سخت افزار سرور برای کسب و کار یک فرآیند چند لایه میباشد. در این فرآیند شما باید ظرفیت لازم برای ذخیرهسازی، نوع سیستم عامل, قدرت پردازش، شبکه، امنیت و قابلیتهای hot swapping را برای دادهها و برنامههای کاری کسب و کار خود در نظر داشته باشید.
انواع برند سرور فیزیکی
روند خرید سرور در سال های اخیر با ظهور زیرساختها و خدمات مبتنی بر ابر تغییر کرده است. با این حال، بیشتر بارهای کاری در مراکز داده به سرورهای فیزیکی برای استفاده از مزایایی همچون کنترل، امنیت، تعادل هزینه، دسترسی و مدیریت داده ها، مجموعه مهارتهای نیروی کار و یکپارچه سازی فرآیندهای تجاری نیاز دارند. به گفته گروه NPD، بازیگران اصلی بازار سرور HPE، Dell و Cisco هستند که بیشترین سرورها را از طریق فروشندگان و توزیع کنندگان در سه ماهه دوم سال 2018 فروختند. بر اساس درآمد سه ماهه چهارم 2020، HP و Dell شماره یک در بازار جهانی سرور هستند.
شرکت مهندسی رادین راهبرد رایانه وارد کننده تجهیزات دیتاسنتر (سرور،استوریج،سوییچ،روتر،) و متعلقات این دستگاهها را به صورت پک اورجینال و نیو وارد ایران میکنند و میتوانند شما را در راهاندازی دیتا سنترهای خود و کسب و کارها مشاوره و راهنمایی کنند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص تجهیزات روز دنیا با کارشناسان رادین راهبرد رایانه تماس حاصل فرمایید.