گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
یکی از جنبه‌های نمایش قدرت و خودکفایی سپاه پاسداران، توسعه سامانه پدافندی رعد است که در ادامه به معرفی تمامی اعضای این خانواده می‌پردازیم.
تقویت بنیه نظامی و دفاعی کشور و رونمایی از دستاوردهای جدید در حوزه تجهیزات و جنگ افزارهای متنوع، ضرورتی است که امروزه بیش از هر زمان دیگری باید مجدانه دنبال شود. قدرت نمایی نظامی ایران در رژه 31 شهریور ماه و رونمایی از سامانه‌های موشکی جدید و همچنین معرفی پهپادها و موشک‌های بالستیک نوآورانه، نشان دهنده موضع جمهوری اسلامی ایران در مقابل دشمنان خود در منطقه و جهان است.
از دست ندهید:
ایران در حمله وعده صادق ۲ به اسرائیل از چه موشک هایی استفاده کرد؟
شهریور ماه سال 1391 بود که فرمانده کل سپاه در یک نشست خبری از سامانه‌های پدافندی رعد رونمایی کرد. البته در این نشست هیچ تصویری منتشر نشد و تنها چیزی که فهمیدیم، اطلاعات و جزئیات اندکی از برد 50 کیلومتری و ارتفاع عملیاتی 25 کیلومتری موشک‌های آن بود.
معرفی اعضای خانواده سامانه پدافندی رعد
به رسم هر سال، نیروهای مسلح کشور در 31 شهریور همان سال و همزمان با آغاز هفته دفاع مقدس، از جدیدترین و مهم ترین دستاوردهای موشکی و پدافندی خود رونمایی کردند. یکی از مورد انتظارترین تجهیزات این رژه و مانور نظامی، سامانه موشکی رعد بود که تولید هوافضای سپاه است.
یکی از نکات قابل توجه سامانه‌هایی که در این رویداد نظامی معرفی شدند، این بود که هیچ کدام از پرتابگرهای آن‌ها مجهز به رادار نبودند. با انتشار این تصاویر بسیاری از کارشناسان مدعی شدند که پروژه پدافندی رعد سپاه هنوز تکمیل نشده است. نکته مهم دیگر اینکه چهار سامانه رژه 31 شهریور روی شاسی‌های چرخ دار غیرزرهی مستقر شده بودند که موضوع عجیبی بود.
اینکه سپاه برای سامانه رعد به جای استفاده از حامل شنی دار زرهی از خودرو چرخ دار استفاده کرده، می‌تواند دو دلیل مهم داشته باشد: ممکن است به خاطر مناسب بودن شاسی چرخ دار برای حمل و نقل بهتر این سامانه از آن استفاده شده یا اینکه سپاه به یک حمل کننده شنی دار زرهی دسترسی نداشته است. همچنین شباهت زیادی بین شاسی چرخ دار سامانه رعد با نمونه مورد استفاده در BUK-M2EK و TOR-M2 دیده می‌شود که باعث شده عده‌ای مدعی وارداتی بودن آن‌ها شوند. پس از معرفی موشک‌های خانواده صیاد نوبت به بررسی سامانه رعد می‌رسد.
بیشتر بخوانید:
هواپیماهای جنگنده نسل هفتم چه ویژگی‌هایی دارند
تفاوت‌های شاسی چرخ دار رعد با بوک
با این حال بعدا مشخص شد که علیرغم شباهت زیاد شاسی چرخ دار رعد با نمونه‌های خارجی، آن‌ها وارداتی نیستند و یکسری اختلافات هرچند جزئی دارند. ممکن است سوال شود که مزایا و معایب بهره‌گیری از شاسی چرخ دار و شنی دار زرهی چیست؟
خودرو چرخ دار هم سرعت بیشتری برای حمل و نقل سامانه دارد و هم سبک و ارزان قیمت است، در حالی که شنی‌های زرهی می‌توانند از هر مسیر صعب العبوری به راحتی رد شوند و سرنشینان و اپراتورهای سامانه در ایمنی بیشتری قرار می‌گیرند.
از تفاوت‌های بین شاسی چرخ دار بوک و رعد می‌توان به چهارفروندی بودن پرتابگر بوک اشاره کرد که در شاسی رعد هر پرتابگر مجهز به سه فروند موشک شده است. علاوه بر این خودرو سیستم پدافندی رعد کم عرض‌تر از نسخه خارجی است.
مشابه خودرو حامل رعد در کشورمان کم نیست و طی سالیان اخیر از آن‌ها برای حمل موشک‌های بالستیک فاتح و همچنین تحت عنوان پرتابگر دو فروندی ذوالفقار استفاده شده است. با این اوصاف به نظر می‌رسد که این خودرو بومی بوده و تجهیزاتی مثل پیشرانه و شاسی هم احتمال بومی بودن را تقویت می‌کنند. مازاد بر اینها چند تصویر از محل تولید خودرو حامل رعد منتشر شده و احتمال داده می‌شود شاسی به کار رفته در این خودرو متعلق به شرکت ایوکو ایتالیا است.
موشک‌های طائر 1 و طائر 2
رعد 1
از سامانه رعد با موشک‌های طائر 2 رونمایی شد و همین موضوع باعث ایجاد شائبه شد که تکلیف موشک طائر 1 چه می‌شود؟ سریال موشک‌هایی که در رژه 31 شهریور رونمایی شدند، یکی 33K-9196-012M و دیگری 33K-9106-03M است که بخش 33K ثابت بوده و احتمالا کد موشک خواهد بود. همچنین شماره 9106 هم نشان دهنده تاریخ تولید بوده و 91 اشاره به شهریور همان سال دارد.
در رژه شهریور ماه از چهار خودرو که حامل رعد بودند با 12 موشک رونمایی شد و کد رجیسترها از 01 تا 012 بودند. احتمالا سپاه می‌خواسته این کدها نشان دهد که خط تولید موشک فعال بوده و می‌تواند در یک ماه حداقل دوازده فروند موشک بسازد. همزمان با رونمایی از رعد در رژه سال 91 شمسی، فیلم نخستین آزمایش آن با یک پهپاد کرار منتشر شد.
رعد 1
در این ویدیو سامانه رعد با دو پرتابگر دارای رادار تلار رویت شدند که دقیقا خلاف چهار پرتابگری بود که در رژه دیده بودیم. همچنین یکی از سامانه‌های رعد مجهز به موشک طائر 2 شده بود و رنگ آمیزی آن عملیاتی و موشک‌های دیگر با رنگ قرمز نشان دهنده آزمایشی بودن موشک‌ها بودند. این احتمال داده شده که همین موشک‌های قرمز رنگ که در تست‌های اولیه استفاده شده، طائر 1 هستند.
سال 1392 و در رژه 31 شهریور شاهد حضور چهار فروند سامانه رعد بودیم که رجیستری آن‌ها نسبت به سال 1391 تغییر کرده بود. در این مراسم به جای استفاده از کد 33K از کد 33kh استفاده شده و کلیت رجیستر 33KH-9206-M07 بود. تا سال 92 تنها عضوی که از خانواده رعد معرفی شده بود، سامانه رعد بود تا اینکه یک سال بعد و در اوایل سال 93 از سایر اعضای این خانواده رونمایی شد که از مهمترین آن‌ها می‌توان به رعد 1، رعد 2، سامانه طبس، سامانه سوم خرداد و سامانه علم الهدی اشاره کرد.
بعد از اینکه سامانه‌های مذکور و به ویژه سوم خرداد رونمایی شد، دیگر خبری از سامانه رعد منتشر نشد و بسیاری از کارشناسان مدعی شدند که هدف از طراحی رعد، تکمیل سامانه سوم خرداد بوده و شباهت ظاهری این دو سامانه پدافندی با یکدیگر گواهی برای این ادعا به شمار می‌رفت. با این اوصاف تغییر کد 33K به 33KH هم نشان می‌دهد که KH حرف اول سامانه سوم خرداد است. در ادامه تمام اعضای خانواده سامانه پدافندی رعد را معرفی خواهیم کرد:
بیشتر بخوانید:
این ۸ جنگنده چینی، کپی برابر اصل هواپیماهای جنگی آمریکا و روسیه هستند
سامانه رعد-1
یگان هوافضای سپاه در اردیبهشت ماه 1393 از سیستم‌های پدافندی عضو خانواده رعد در نمایشگاهی رونمایی کرد. در این نمایشگر شاهد بودیم که یک پرتابگر روی یک شاسی کامیونی سوار شده و مسلح به موشک‌هایی است که شباهت زیادی به موشک‌های سامانه سام 6 دارند. (منظور موشک 3M9 است) مدتی بعد معلوم شد که این پرتابگر متعلق به سامانه‌ای موسوم به رعد-1 است.
پس از رونمایی سامانه مذکور در رژه 31 شهریور 1403، ابهاماتی پیرامون اصل سامانه و موشک‌های مورد استفاده آن به وجود آمد. موشک‌های رعد 1 را خود ایران ساخته بود یا اینکه همان موشک‌های 3M9 بودند؟ پاسخ اجمالی به این سوال، خیر است و در ادامه توضیح می‌دهیم که چرا سپاه از موشک‌های سام 6 برای رعد 1 استفاده نکرده است.
به احتمال زیاد هدف از طراحی و تولید رعد-1، از رده خارج کردن سام-6 بوده و به همین دلیل از پلتفرم موشکی آن برای این سامانه جایگزین بهره گرفته شده است. از طرف دیگر ممکن است طائر-1 همان موشک‌هایی باشند که سامانه رعد 1 از آن‌ها استفاده کرده است.
سپاه رعد 1 و رعد 2 را به این خاطر طراحی کرد که یک سامانه با تحرک بالا داشته باشد و بتواند اهداف را کشف کرده و به صورت الکترواپتیکی رهگیری کند. با این اوصاف یکی از مهمترین قابلیت‌های این سامانه‌ها، سیستم کنترل آتش الکترواپتیک است که مقاومت را در برابر اقدامات جنگ الکترونیک و تسلیحات ضد رادار سرکوبگر پدافند افزایش داده است.
یکی از نکات قابل توجه سامانه رعد 1 و رعد 2، برخورداری آن‌ها از کشنده‌های تجاری بوده است که علت استفاده از این کشنده‌ها را می‌توان در تیراژ تولید پایین و کاهش قیمت و مناسب بودن آن برای این سامانه‌ها خلاصه کرد. گفته شده مهمترین عامل برای استفاده از کشنده‌های تجاری، بهینه بودن آن‌ها برای حمل و نقل سامانه رعد است.
سامانه رعد برای سخت‌ترین سناریوها و شرایط طراحی شده و باید بتواند در موقعیت‌های حساس به راحتی قابل جابه‌جایی باشد. کامیون تجاری هم کمک زیادی به مخفی ماندن سامانه می‌کند و هم تعمیر و نگهداری آن آسان است. به هر حال علاوه بر مورد سوم، نمی‌توان از صحت دو مورد اول که تیراژ تولید پایین و قیمت ارزان است، چشم پوشی کرد.
سیستم کنترل آتش سامانه رعد 1
سیستم کنترل آتش سامانه رعد 1 متشکل از یک آنتن راداری رفلکتوری مدور است که با مجموعه الکترواپتیک روی کانتینری که پشت کامیون سوار شده، قرار گرفته است. و داخل کانتینر، اپراتور و نمایشگرها برای کنترل آتش و هدایت وجود دارند. در دو سامانه رعد 1 و رعد 2، وظیفه کشف و رهگیری اهداف به عهده الکترواپتیک بوده و اگر شرایط آب و هوایی نامساعد باشد، رادار رفلکتوری به کمک این بخش خواهد آمد. به طور کلی مجموعه الکترواپتیک متشکل از دو بخش مجزا است:
- بخش اول: روی یک پایه چرخان و در بلندترین مکان مستقر شده تا بتواند اهداف را به صورت الکترواپتیکی کشف کند و علت این است که برای کشف تمام محیط باید مورد بررسی قرار بگیرد و تجهیزات باید به طور مداوم در حال چرخش و اسکن محیط باشند.
- بخش دوم: در این قسمت مجموعه الکترواپتیکی روی پایه دوم نصب شده تا سامانه بتواند اهداف را رهگیری کند. در این وضعیت نیاز به چرخش دائمی و پویش محیط نیست و بعد اینکه هدف کشف شد، اطلاعات موقعیت آن در اختیار بخش رهگیری قرار می‌گیرد تا با عنایت به اطلاعات دریافت شده، پایه متحرک دوم به سمت هدف تغییر جهت دهد و عمل رهگیری با موفقیت انجام شود.
توجه داشته باشید که در سیستم‌هایی که الکترواپتیک هستند، برد کشف معمولا از برد رهگیری کمتر است، زیرا برای اینکه اهداف کشف شوند باید به طور مدائم سیستم بچرخد و محیط را اسکن کند و همین چرخش، روی قابلیت تفکیک و پردازش تصویر اثر می‌گذارد.
بیشتر بخوانید:
۱۰ تا از مهمترین کشتی های جنگی تاریخ
نحوه هدایت موشک سامانه رعد 1
قبلا گفتیم که به اعتقاد بعضی از کارشناسان، ممکن است موشک‌های رعد 1 همان موشک‌های سامانه سام 6 باشند، اما از آنجایی که تفاوت زیادی بین نحوه هدایت موشک‌ها بین این دو سامانه وجود دارد، باید اعتراف کرد که به احتمال زیاد موشک‌های رعد 1 یا از نو طراحی شده یا اینکه تغییرات زیادی را تجربه کرده‌اند.
گونه‌ای از سامانه پدافندی آکاش که مشابه موشک سام 6 است
به طور کلی هدایت موشک‌ها در سامانه سام 6 متشکل از دو مرحله است که در فاز اول موشک با توجه به فرامین رادیویی که از مرکز کنترل آتش ارسال می‌شود، مسیر را تا برخورد به هدف طی می‌کند و در فاز دوم، موشک‌ها به صورت نیمه فعال راداری به سمت هدف می‌روند. به عبارت دیگر در فاز دوم موشک‌های سام 6 امواج راداری که از سمت هدف ساطع می‌شوند را تعقیب می‌کند تا با رسیدن به کانون آن‌ها به هدف برخورد کند.
در سامانه رعد 1 گفتیم که از سیستم الکترواپتیک استفاده می‌شود و اولویت با جستجوی راداری نیست، مگر اینکه شرایط آب و هوایی به گونه‌ای باشد که مجبور به استفاده از رادار شویم. با این اوصاف از فاز دوم سامانه سام 6 که هدایت نیمه فعال راداری را داشتیم، نمی‌توان در رعد 1 استفاده کرد. همین باعث شده که بگوییم موشک‌های این دو سامانه با یکدیگر تفاوت دارند.
سامانه رعد 2
این سامانه که به نظر می‌رسد نسخه ارتقایافته رعد 1 است، در همان نمایشگاه سپاه در سال 93 رونمایی شد. در یک کلام می‌توان گفت که ساختار کلی، مکانیسم و عملکرد رعد 2 شبیه به سامانه رعد 1 است با این تفاوت که در قسمت سیستم کنترل آتش و همچنین موشک‌های مورد استفاده، بهبودهای قابل توجهی را تجربه کرده است.
دیدیم که موشک‌های رعد 1 شباهت زیادی به موشک‌های سامانه سام 6 داشتند. در سامانه ارتقایافته رعد از موشک طائر 2 آ استفاده شده که برد آن 50 کیلومتر تخمین زده می‌شود. اگر این تخمین برد درست باشد، موشک رعد 2 نسبت به نسل قبل تا دو برابر برد بیشتری پیدا کرده است.
با نگاهی به سیستم کنترل آتش این دو سامانه، متوجه می‌شویم که در رعد 2، بخش الکترواپتیک که در بالاترین مکان قرار گرفته، متشکل از 4 دوربین یکسان و زاویه‌دار است که افزایش میدان دید را به دنبال دارد. علاوه بر این آنتن بخش رهگیری راداری در سیستم کنترل آتش این سامانه پدافندی مثل رعد 1 دایره‌ای شکل نیست. به احتمال زیاد نام سیستم کنترل آتش رعد 2، سپهر 14 است. در پوستر این سامانه آمده:
سامانه رعد 2 با هدف بهبود و افزایش برد سامانه رعد 1 و با هدف ایجاد یک سیستم پدافندی برد متوسط تعرف شده تا قادر به عملکرد مطلوب در حنگ متقارن، در قالب استفاده از تاکتیک مناسب، به عنوان سلولی مستحکم در زنجیره پدافند هوایی کشور به کارگیری شود. به علت ضرورت ورود به حوزه طراحی و ساخت سامانه‌های پسیو یا غیرفعال، در سامانه رعد 2 از جستجوگر و ردیاب اپتیکی استفاده شد. همچنین به علت کارایی کامل مجموعه در شرایط آب و هوایی نامساعد، یک سیستم ردیاب رادیویی در نظر گرفته شده است.
با توجه به توضیحات پوستر فوق، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که اولویت سیستم کنترل آتش رعد 2، استفاده از ردگیری پسیو است و اگر به خاطر شرایط آب و هوایی نامساعد امکان ردگیری غیرفعال میسر نبود، ردگیری راداری فعال خواهد شد. این در حالی است که در شرایط آب و هوایی نامطلوب هم می‌توان از مجموعه الکترواپتیک بهره گرفت، زیرا تصویر حرارتی و دید در شب آن در مقابل شرایط بد محیطی هم مقاومت خوبی دارد.
ممکن است بپرسید که منظور از سلولی بودن پدافند چیست؟ مقصود از طرح چنین موضوعی این است که در بدترین شرایط جنگی که تمامی ارتباطات مختل شده، هر واحد پدافندی که خودرو پرتابگر و کنترل آتش دارد، می‌تواند عملیات پدافندی را آغاز کند.
خط تولید سامانه رعد
بیشتر بخوانید:
کدام کشورها بیشترین تعداد جنگنده F-15 را در ارتش خود دارند؟
سامانه طبس
سومین عضو خانواده پدافندی رعد، سامانه طبس است که در مقایسه با سامانه رعد، پوشش رادار یا رادوم بزرگ‌تر و فضای داخلی بیشتر دارد. در واقع سپاه برای اینکه هزینه ساخت طبس ارزان‌تر دربیاید از رادار آرایه فازی استفاده نکرده و به همین خاطر است که برای افزایش میزان پوشش رادار، آنتن آن باید تغییر زاویه بدهد و نیاز به فضای داخلی بیشتر برای رادم دارد.
این سامانه با موشک‌های طائر 2 مدل آ کار می‌کند و همچنین با موشک طائر 2 مدل س هم سازگاری دارد. برد این سامانه 50 تا 60 کیلومتر و ارتفاع عملیاتی آن 25 تا 30 کیلومتر عنوان شده است. با نگاه اولیه به سامانه طبس، شباهت‌هایی با بوک ام-1 می‌دهد ولی وقتی دقیق‌تر به آن‌ها نگاه می‌کنیم، تفاوت‌های چشمگیری نمایان می‌شود.
برای مثال طبس با شاسی چرخ دار رونمایی شده حال آنکه بوک ام-1 با شنی زرهی به میدان آمده است. از طرف دیگر نسخه روسی مجهز به پرتابگرهای 4 موشکی است، حال آنکه طبق قادر به پرتاب 3 موشک به طور همزمان خواهد بود. یکی از مزایای طبس در مقایسه با بوک ام-1، دیجیتالی بودن آن است. همچنین برد سیستم پدافندی کشورمان علیرغم اینکه به صورت رسمی اعلام نشده، بین 50 تا 60 کیلومتر است ولی نمونه روسی برد 40 کیلومتر دارد.
یکی از تغییرات مثبت موشک طائر 2 مدل س، حذف بخش کاهش قطر است که در طائر 2 مدل آ دیده می‌شد. چنین تغییری می‌تواند به دو علت انجام شده باشد: یا جستجوگر تغییر کرده و با افزایش حجم داخلی موشک فضا برای سوخت بیشتر شده که می‌تواند برد طائر 2 را افزایش دهد؛ یا اینکه سرجنگی سنگین‌تر شده و بدین ترتیب قدرت انهدام و تخریب موشک افزایش یافته است.
سامانه طبس را می‌توان به عنوان نسخه ارزان قیمت‌تر سامانه سوم خرداد معرفی کرد. سپاه با حذف رادار آرایه فازی، طبس را مکمل سوم خرداد کرده و هزینه‌‌های تولید را کاهش داده است. رادارهای آرایه فازی هرچند گران هستند، اما مزایایی از قبیل زاویه پوشش بالا، پایداری و دوام بالا در مقابل جنگ الکترونیک و توانایی درگیری همزمان با چند هدف را دارند.
برای مثال سوم خرداد قادر است در یک زمان با 4 هدف درگیر شده و 8 موشک را به سمت آن‌ها پرتاب کند. این در حالی است که طبس فقط می‌تواند با یک هدف درگیر شود و دو موشک به سوی آن‌ها پرتاب کند. به طور کلی از سومین عضو خانواده پدافندی رعد در مناطقی استفاده می‌شود که نیاز پدافندی کمتری دارند.
سامانه سوم خرداد
یکی از مهمترین قابلیت‌هایی که سامانه سوم خرداد دارد، رادار آرایه فازی است که در اولین پیش نمونه که در رژه شهریور رونمایی شد، دیده شده بود. برد این سیستم پدافندی 50 تا 70 کیلومتر و ارتفاع درگیری آن 25 تا 30 کیلومتر عنوان شده است. سوم خرداد در زمان رونمایی مجهز به موشک‌های طائر 2 مدل ب شده بود.
رادار آرایه فازی این سامانه دارای 1700 المان گیرنده است و اطلاعاتی راجع به برد و اینکه فعال است یا خیر، منتشر نشده است. همان‌طور که گفتیم سوم خرداد می‌تواند به طور همزمان با 4 هدف درگیر شود. گردان این سامانه از 4 آتشبار تشکیل شده که هر یک از آن‌ها یک مرکز فرماندهی و کنترل دارند. مهندسان هوافضای سپاه برای کشف اهداف و هشدار زودهنگام به واحدهای آتشباری در ساختار گردان، یک رادار در نظر گرفته‌اند که همان رادار بشیر است.
همچنین مرکز کنترل و فرماندهی با رده بالاتر که مرفوک است، در ارتباط هستند. هر یک از آتشبارهای سوم خرداد مجهز به یک پرتابگر رادار تلار و تعداد پرتابگر بدون رادار شده است. از آنجایی که این سامانه تمام متحرک است و رادار، پرتابگر و پست فرماندهی روی یک خودرو سوار شده‌اند، می‌توان انتظار داشت که هر سامانه به تنهایی آغازگر حمله باشد. البته اگر هر آتشبار در ساختار کلی گردان به خدمت گرفته شود، کارایی آن افزایش می‌یابد.
از جمله تغییراتی که در سامانه سوم خرداد اعمال شده می‌توان به افزایش تعداد خنک کننده‌های رادار اشاره کرد. به احتمال زیاد نگهداری این سامانه در مناطق گرمسیری کشور، باعث شده تا مهندسان برای آن از فن‌های خنک کننده بیشتری استفاده کنند. گفتنی است که سامانه طبس هم به سیستم‌های خنک کننده سوم خرداد مجهز شده که احتمالا به علت همسان سازی زیرسیستم‌های پیشرانه بوده است.
سامانه جدید سوم خرداد نه تنها از موشک‌های طائر 2 بهره می‌برد، بلکه می‌تواند با موشک‌های صیاد 2 هم فعالیت خود را آغاز کند. به هر حال این سامانه نسبت به سایر اعضای خانواده رعد پیشرفته‌تر است و قابلیت‌های بیشتری دارد؛ ضمن اینکه تمام متحرک بوده و مجهز به رادار آرایه فازی است.
بیشتر بخوانید:
معرفی موشک هایپرسونیک فتاح ؛ سلاح مخوف سپاه در حمله وعده صادق ۲
سامانه علم الهدی
آخرین عضو سامانه‌های پدافندی خانواده رعد، علم الهدی بوده که از ویژگی‌های بارز آن می‌توان به باند فرکانسی VHF به منظور کشف، رهگیری و کنترل آتش سامانه اشاره کرد. باند وی اچ اف مزایای مهم به شرح ذیل دارد:
- پرنده‌های رادارگریز تلاش می‌کنند تا سطح مقطع راداری خود را در باندهای فرکانسی با طول موج پایین مثل باند ایکس کاهش دهند، زیرا عمده سیستم‌های پدافندی در این باند به رهگیری و کنترل آتش می‌پردازند. به همین خاطر پرنده‌های رادارگریز که سطح مقطع پایینی در باند ایکس دارند، در مقابل باندهای با طول موج بالا از این مزیت بی‌بهره مانده‌اند.
- ایجاد اخلال در باند فرکانسی با طول موج بالا دشوار است و اکثر اخلالگرهای هواپایه در باندهای با طول موج پایین کار می‌کنند.
- مزیت بعدی طول موج VHF، دسترسی مناسب‌تر برای رسیدن به بردهای بالا در این طول موج است.
حالا که سه مزیت عمده این طول موج را گفتیم، باید به مهمترین ایراد آن که همان دقت پایین این طول موج است، اشاره کرد. در واقع علم الهدی مناسب کشف اهداف است، نه رهگیری و کنترل آتش. البته مشخص نیست که مهندسان هوافضا برای حل مشکل دقت پایین این طول موج از چه روش‌هایی استفاده کرده‌اند، اما احتمالا به سمت بهره گیری از رادارها به صورت شبکه‌ای و یا استفاده ترکیبی رادارها رفته‌اند.
دو جزء مهم سامانه پدافندی علم الهدی عبارتنداز: پرتابگر و رادار. پرتابگر متحرک بوده و شاسی مشابه طبس و سوم خرداد است. همچنین شاهد تعبیه مجموعه الکترواپتیک روی خودرو هستیم. پرتابگرها هم مجهز به موشک‌های طائر 2 مدل س شده‌اند.
جزء دوم و مهم این سامانه که همان رادار باشد، یک آرایه فازی باند VHF با قابلیت استفاده در نقش کنترل آتش علیه اهداف رادارگریز و پنهان کار است. یکی از مهمترین ویژگی‌های این سامانه که موردتوجه بوده، قابلیت تحرک بالای آن است که به هنگام جابه‌جایی، آنتن جمع می‌شود.
در تصاویری که از علم الهدی منتشر شده، دو موع موشک دیده می‌شود که شکل یکی از آن‌ها شبیه به موشک بالستیک فاتح 110 بوده و از پرتابگری شبیه به پرتابگر این موشک استفاده می‌کند. همچنین موشک دوم همان‌طور که در بعضی از تصاویر این سامانه منتشر شده، سدید 630 است.
