معرفی موشک بالستیک سجیل ؛ دردانه سپاه در حمله به اسرائیل

یکی از تسلیحات مهمی که در حمله ایران به اسرائیل استفاده شد، موشک بالستیک سجیل است. مشخصات و ویژگی‌های این سلاح قدرتمند را در ادامه بخوانید.

عملیات وعده صادق (2) نمایشی از قدرت و اقتدار موشکی جمهوری اسلامی ایران در منطقه و خط و نشان کشیدن برای رژیم غاصب اسرائیل بود. غروب سه شنبه مورخ 10 مهر ماه، شاهد پرتاب ده‌ها موشک بالستیک نقطه‌زن و هایپرسونیک بودیم که توانستند با عبور از سامانه‌های پدافندی قدرتمند، به اهدافی در عمق خاک رژیم صهیونیستی نفوذ کنند.

از مهم‌ترین موشک‌های دوربرد و نقطه‌زنی که در حمله ایران به اسرائیل استفاده شد، می‌توان به موشک هایپرسونیک فتاح 1، قدر F، عماد و خیبرشکن اشاره کرد. اما یکی از دردانه‌های هوافضای سپاه که توانست با قدرت قلب تل آویو و حیفا را بشکافد، سجیل بود. این موشک که یکی از سریع‌ترین بالستیک‌های کشورمان به حساب می‌آید، با همت و تلاش مهندسان هوافضای سپاه و پشتیبانی وزارت دفاع رونمایی شد.

معرفی موشک بالستیک سجیل

از سجیل به عنوان نقطه جهش صنعت موشکی ایران یاد می‌شود. پیش از آنکه خرمشهر روی پرتابگرهای متحرک و سیلوهای موشکی مستقر شود، سجیل پیشرفته‌ترین دستاورد سپاه به شمار می‌آمد؛ زیرا مجهز به سوخت جامد و قابلیت حمل سرجنگی با وزن 650 کیلوگرم بود.

این موشک که اولین بالستیک دوربرد با سوخت جامد است، نشان می‌دهد که ایران در لبه فناوری ساخت چنین تسلیحاتی قرار دارد. پس از رونمایی و آزمایش موفق آن، سپاه تصمیم گرفت بهینه‌سازی‌های جذابی برای سجیل برنامه‌ریزی کند که منجر به معرفی سجیل 2 شد. هم اکنون نسخه ارتقایافته این موشک سرعت عملیاتی بیشتر و کلاهکی بهینه‌تر دارد.

پیش از اینکه ایران در پاسخ به جنایات اسرائیل، حمله موشکی گسترده‌ای علیه پایگاه‌های اطلاعاتی و هوایی آن ترتیب دهد، خبرگان امور نظامی معتقد بودند که سجیل، نخستین گزینه سپاه برای شکافتن قلب تل آویو است. یکی از مهم‌ترین دلایل محبوبیت و اهمیت این موشک، برد 2000 کیلومتری آن است که حداکثر زمان برای رسیدن به رژیم صهیونیستی را به 7 دقیقه کاهش می‌دهد.

به گفته یکی از کارشناسان نظامی اسرائیل، طال عنبر، استفاده از سجیل علیه تل آویو می‌تواند منجر به ناکارآمدی سامانه‌های پدافندی شود و رهگیری آن قطعا برای گنبد آهنین دشوار و حتی غیرممکن خواهد شد، چرا که این موشک‌ها سوخت جامد بوده و از سرعت بالایی برخوردار هستند.

از مهم‌ترین و جدیدترین سامانه‌های پدافندی اسرائیل که توانایی مقابله با موشک‌های بالستیک را دارند، می‌توان به آرو 3 اشاره کرد که گفته شده در عملیات وعده صادق (2) و با موشک هایپرسونیک فتاح 1 بعضی از آن‌ها منهدم شده‌اند.

مشخصات فنی

سجیل یک موشک زمین به زمین بوده که از قسمت بلوک 1، بلوک 2 و کلاهک جنگی تشکیل شده است. وزن آن 23 تن اعلام شده و با پیشرانه دو مرحله‌ای سوخت جامدی که دارد، می‌تواند سرعت حرکت خود را تا 4300 کیلومتر بر ثانیه برساند و موجب نابودی اهداف و مواضع دشمن شود.

سرعت شیرجه سجیل پس از ورود به جو، 13 ماخ و برد نهایی آن 2000 کیلومتر است. به نظر می‌رسد که اگر کلاهک سبک‌تری برای آن در نظر گرفته شود، این برد قابل افزایش خواهد بود. منظور از دو مرحله‌ای بودن موشک، این است که ابتدا تا پیش از خروج از جو زمین، با یک پیشرانه مجزا حرکت می‌کند و پس از ورود به جو کلاهک آن با وزن 650 کیلوگرمی جدا می‌شود و به راه خود ادامه می‌دهد.

طول سجیل حدود 18 متر و قطر آن 125 سانتی متر است و می‌توان این موشک را از روی پرتابگرهای ثابت و متحرک، و به صورت عمودی یا زاویه‌دار پرتاب کرد. به اعتقاد کارشناسان نظامی، سجیل نمونه ارتقایافته و پیشرفته موشک شهاب 3 است. شهاب یک موشک حامل ماهواره محسوب می‌شود که از سوخت مایع استفاده می‌کند و تاکنون بارها پرتاب موفقیت‌آمیز داشته است.

اغلب موشک‌های بالستیک سوخت مایع به منظور پرتاب ماهواره و فضاپیما ساخته می‌شوند و علت اینکه این سوخت مناسب سجیل نیست، دوام و ماندگاری کمتر آن نسبت به سوخت جامد است. از این نوع سوخت می‌توان تا سال‌ها استفاده کرد و به همین دلیل دپوی آن‌ها راحت‌تر است.

مقایسه سجیل با شهاب 3

مشخصات عملیاتی سجیل

از مهم‌ترین مولفه‌های یک موشک توسعه یافته، سرعت آماده‌سازی آن پیش از شلیک است. سجیل به عنوان نخستین سوخت جامد دوربرد ایران، برای آماده‌سازی و شلیک تنها به چند دقیقه زمان نیاز دارد و بعد از اینکه پرتاب شد، خودرو پرتابگر آن می‌تواند به سرعت محل شلیک را ترک کند. چنین ویژگی باعث می‌شود که احتمال انهدام موشک قبل از پرتاب کمتر شود.

همچنین دردانه سپاه در حمله به اسرائیل، مجهز به دو موتور دو مرحله‌ای شده که با توجه به نوع سوخت جامد مرکبی که دارد، سرعت بالایی خواهد داشت. سازوکار شلیک و اصابت به هدف سجیل این گونه است که پس از خروج از جو زمین، به حالت افقی درآمده و به حرکت خود ادامه می‌دهد و به محض اینکه به بالای سر هدف می‌رسد، دوباره وارد جو شده و به کمک جاذبه زمین، با سرعت بالا روی هدف قفل می‌شود و شیرجه می‌زند.

به طور کلی سرعت این موشک در لحظه ورود به جو زمین و سقوط روی هدف، 13 ماخ است که همین مولفه، امکان انهدام و رهگیری آن را برای سامانه‌های ضدموشکی اسرائیل نظیر آرو 3 ناممکن می‌سازد. از دیگر قابلیت‌هایی که سجیل را تبدیل به یک سلاح مرگبار می‌کند، باید به سیستم ناوبری جدید و حسگرهای پیچیده اشاره کرد که باعث افزایش ضریب دقت آن شده و کار ردیابی را سخت خواهد کرد.

از عواملی که منجر به رادارگریزی موشک بالستیک سجیل می‌شوند، باید به رنگ خاص، جنس بدنه و بهره‌وری از سامانه‌های الکترونیکی ویژه اشاره کرد. سجیل 2 با کلاهک جدید خود و بالک‌های هدایت کننده موشک، دقت عمل و ضریب خطا را به زیر 50 متر کاهش داده است. همچنین در مقایسه با نسخه اولیه، مجهز به سیستم ناوبری جدید و حسگرهای دقیق و پیشرفته شده که به اعتقاد کارشناسان، نحوه هدایت آن ترکیبی از سیستم هدایت اینرسی و جی پی اس است.

موشک بالستیک سجیل در یک نگاه

• وزن: 23 تن و بیشتر
• طول: 18 متر
• قطر: 1.25 متر
• پیشرانه: سوخت جامد دو مرحله ای
• برد: 2000 کیلومتر
• ارتفاع پروازی: 450 تا 500 کیلومتر
• سرعت فاز شیرجه: 11 تا 13 ماخ یا 3600 تا 4300 کیلومتر بر ثانیه
• سکوی پرتاب: لانچرهای متحرک یا سیلوهای زیرزمینی پرتاب