یکی از تسلیحات ترسناکی که میتواند زیرساختهای دشمن را فلج کند، موشک یا بمب الکترومغناطیسی – EMP است. آیا ایران چنین سلاحی دارد؟
چگونه یک بمب و موشک میتواند به جان و مال آدم خسارت وارد نکند؟ مگر میشود که بمبی بر سر یک شهر یا کشور فرود بیاید و خونی از دماغ کسی نیاید و ساختمانی تخریب نشود؟ پاسخ مثبت است، اما چطور؟ بیایید شما را با گونهای از بمب و موشک آشنا کنیم که به انسان و ساختمانها آسیب نمیزنند، اما قدرت تخریبی خود را به اشکال مختلف دیگری بروز میدهند.
موشک یا بمب الکترومغناطیسی
تصور کنید که در خانه نشستهاید و مشغول تماشای فیلم مورد علاقهتان هستید که ناگهان برق میرود و ارتباط شما با تمام وسایل الکترونیکی قطع میشود. وقتی نتوانید از تلویزیون، گوشی همراه و سایر وسایل الکترونیکی مثل کامپیوتر و لپ تاپ استفاده کنید، در واقع قرنها پسرفت کردهاید.
امروزه بعضی از قدرتهای نظامی جهان، موفق به توسعه بمب و موشکهای الکترونیکی شدهاند که تأثیر شدیدی روی وسایل و ابزار الکترونیکی میگذارند و باعث ایجاد اختلال و از کار افتادن آنها خواهند شد. بمب الکترومغناطیسی که به اختصار EMP نامیده شده، سلاحی مخوف است که از یک میدان الکترومغناطیسی به منظور خلق یک پالس انرژی استفاده میکند.
سطوح مختلف اثرگذاری بمب الکترومغناطیسی
وقتی چنین بمب و موشکهایی منفجر میشوند، پالس بزرگی منتشر میکنند که به سیستمهای الکترونیکی مختلف نفوذ کرده و در نتیجه آنها را از کار میاندازد. گفتیم که چنین تسلیحاتی پس از انفجار، به انسان یا ساختمانها آسیبی وارد نخواهند کرد و به طور کلی در سه سطح پایین، متوسط و بالا اثرگذاری خود را نشان میدهند.
- در سطوح پایین باعث غیرفعال شدن موقت سیستمهای الکترونیکی میشوند.
- در سطوح متوسط برنامههای کامپیوتری را از کار میاندازند.
- و در سطوح بالا با نفوذ به مدارهای الکترونیکی، آنها را از بین برده و تمامی دستگاههای برقی را تحت تأثیر قرار میدهند.
دانشمندان برای اولین بار در سال 1945 میلادی و پس از آزمایش اتمی ایالات متحده آمریکا، متوجه شدند که پس از انفجار بمب هستهای، امواج الکترومغناطیسی به وجود آمده، میتواند تمام مدارهای الکترونیک را از کار بیندازد. از جمله کشورهایی که تا امروز موفق به ساخت چنین بمبهایی شدهاند، میتوان به روسیه، انگلستان، آمریکا و هند اشاره کرد. هر یک از بمبهای الکترومغناطیسی دارای چهار قسمت مهم هستند:
- خازن یا باتری که انرژی الکتریکی را در خود ذخیره میکند و به قلب بمب EMP متصل است.
- مولد فشرده سازی شار انفجاری که با فشرده کردن شار مغناطیسی در یک منطقه بسیار کوچک، میدان مغناطیسی قدرتمندی را ایجاد میکند.
- دستگاه مایکروویو با توان بالا که به آنتن متصل خواهد شد.
- آنتن
نحوه عملکرد بمب الکترومغناطیسی
هر بمب الکترومغناطیسی از یک سیلندر فلزی با نام آرمیچر ساخته شده است. دور این سیلندر با رشته سیمهای فلزی ثابت پوشانده میشود و موتور، آن را به طور جداگانه در یک محیط خلأ به چرخش در میآورد. درون این سیلندر فلزی پر از مواد منفجره است و با یک پوشش محکم، مجموعه سیلندر و سیم پیچ احاطه میشود.
انفجار نیاز به یک منبع انرژی دارد که وظیفه تأمین آن به عهده خازن است. رابطی که باتری را به سیم پیچ متصل خواهد کرد، یک جریان اولیه را به سیم پیچ میدهد تا باعث به وجود آمدن یک میدان مغناطیسی شدید داخل سیلندر شود. پس از اینکه داخل سیلندر یک میدان مغناطیسی شدید ایجاد شد، مواد منفجره شروع به فعالیت کرده و موج انفجار به تدریج تمام سیلندر را فراگرفته و در مسیر خود باعث احتراق سایر مواد منفجره میشود.
در مسیر سیلندر و همزمان با پیشروی انفجار، سیلندر با سیم پیچ اطراف خود ارتباط برقرار کرده و این برقراری ارتباط باعث ایجاد اتصال کوتاه درون مدار شده و سیم پیچ را از منبع تغذیهه قطع میکند. حرکت این اتصال کوتاه درون مدار منجر به فشردهسازی شار انفجاری شده و یک میدان شدید الکترومغناطیسی به وجود میآورد.
بمبهای EMP شاید به اندازه نمونههای اتمی قدرت نداشته باشند، اما میتوانند منطقهای کوچک را تحت تأثیر قرار دهند و خسارات جدی به زیرساختها وارد کنند. از آنجایی که چنین بمب و موشکهایی مرگبار نیستند، توضیح و شرح زیادی راجع به آنها توسط دولتها منتشر نشده است.
کشوری که مورد حمله بمب الکترومغناطیسی قرار میگیرد، تمام زیرساختهای الکترونیکیاش فلج شده و حتی میتواند باعث نابودی یک ارتش بزرگ شود. از مهمترین اهدافی که توسط انفجار موشکهای ای ام پی تحت تأثیر قرار میگیرند باید به موارد زیر اشاره کرد:
سیستمهای زمینی بر روی بمبها و موشکها، سیستمهای کنترلی وسایل نقلیه، سیستمهای ارتباطی، سیستمهای راهبری، ناوبری، هدایت، تعیین مسیر، سیستمهای سنسور بلند یا کوتاه و…
آیا ایران به بمب الکترومغناطیسی مجهز شده است؟
راجع به بمب الکترومغناطیسی و نحوه عملکرد آن به طور خلاصه آشنا شدیم و دیدیم که استفاده از چنین سلاحی میتواند دشمنان را به دو قرن قبل بازگرداند. یکی از سوالات مهمی که هم اکنون پس از عملیات وعده صادق (2) مطرح شده این است: آیا ایران به بمب الکترونیکی مجهز شده است؟
طبق آخرین اخبار نظامی، موشک باران موفقیت آمیز سپاه پاسداران در شامگاه سه شنبه 10 مهر ماه و تأکید برخی منابع وابسته به سپاه مبنی بر حمله سایبری به زیرساختهای پدافندی اسرائیل، این شائبه را به وجود آورده که ایران مجهز به موشک الکترومغناطیسی است. اما آیا این ادعا صحت دارد؟
به گفته سردار ابراهیم جباری، مشاوره فرمانده کل سپاه، دلیل موفقیت حمله شب گذشته این بود که یک عملیات وسیع سایبری در زمان عملیات موشکی بر روی سامانههای پدافندی دشمن ایجاد و راه برای اصابت موشکها باز شد. به باور برخی از منابع، منظور سردار جباری از حمله سایبری، بمبهای الکترومغناطیس بوده و حتی منابع غیررسمی گزارش دادهاند که رژیم صهیونیستی تأکید کرده که ایران مجهز به موشک الکترومغناطیس است.
حتی قبلتر از این حمله، بعضی از کارشناسان نظامی ایالات متحده آمریکا مدعی شده بودند که جمهوری اسلامی ایران بمب الکترومغناطیسی در دست توسعه دارد. به سختی میتوان بین حمله سایبری عملیات وعده صادق (2) و وجود چنین بمبهایی در سپاه ارتباط برقرار کرد. نظر شما در این باره چیست؟ آیا به اعتقاد شما کشورمان از چنین سلاحی بهره میبرد؟