پژوهشگران دریافتهاند که ارتفاع کوه اورست بعد از گذشت میلیونها سال کماکان افزایش پیدا میکند؛ اما رشد قله اورست چگونه امکانپذیر است؟
کوه اورست واقع در نپال با ارتفاع 8.8 کیلومتری از سطح دریا مرتفعترین کوه در سرتاسر کره زمین به حساب میآید و شاید متعجب شوید اگر بدانید که به گفته دانشمندان، ارتفاع این کوه کماکان در حال افزایش است؛ پدیدهای که میتواند برای خیلی از علاقهمندان به عرصه علم و دانش جالب باشد.
افزایش ارتفاع کوه اورست؛ چقدر و چگونه؟
دانشمندان میگویند بهدلیل ادغام دو رودخانه در نزدیکی اورست در دهها هزار سال قبل، اورست همچنان رشد میکند. بنا به مطالعهای که در ژورنال «نیچر ژئوساینس» (Nature Geoscience) منتشر شد، ارتفاع اورست 15 تا حدود 50 متر به دلیل ادغام دو رودخانه کوشی و آرون افزایش پیدا کرده است.
در پی ادغام رودخانه کوشی با رودخانه آرون در حدود 49 هزار سال قبل، نیرویی آزاد شد که فرسایش مقادیر عظیمی از خاک و سنگ از پایه رشته کوه هیمالیا در فاصله 80 کیلومتری از اورست را به دنبال داشت. این فرسایش در قالب فرایندی تحت عنوان برخاست ترازایستایی باعث کاهش وزن این ناحیه و بالا آمدن تودههای خشکی روی پوسته زمین شد.
پژوهشگران با مطالعات خود به این نتیجه رسیدهاند که سرعت رشد سالانه کوه اورست طی چند سال اخیر به اندازه کسری از میلیمتر افزایش پیدا کرده است. برآوردهای آنها نشان میدهد که همین پدیده منجر به رشد 0.16 تا 0.53 میلیمتری اورست میشود که در واقع نصف نرخ رشد سالانه آن است.
«دای جینکن» (Dai Jingen)، زمینشناسِ دانشگاه زمینشناسی چین در پکن و یکی از نویسندگان مطالعه مذکور، میگوید حتی موجودیتی مثل کوه اورست که به ظاهر دائمی و دستنخوردنی است، تحت تاثیر نیروهای برخاسته از درون زمین میتواند دستخوش تغییرات شود. همچنین همانطور که او اشاره کرده است، تاثیر پدیده انحراف رودخانه و برخاست ترازایستایی وجهی «غافلگیرکننده» از مطالعه شکلگیری کوهها را آشکار میکند که معمولاً در توضیح آن به فعالیتهای تکتونیک اتکا میشود.
دای جینگن این یافتهها درباره چگونگی افزایش ارتفاع کوه اورست را نه لزوماً انقلابی، ولی دست کم غافلگیرکننده توصیف میکند. به عقیده او، همین موضوع میتواند بهانهای برای ارزیابی مجدد دانستههای کنونی درباره شکلگیری رشته کوه هیمالیا شود.