گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
کشف کهکشان فایرفلای اسپارکل با استفاده از تلسکوپ جیمز وب، به ما نگاهی بی‌سابقه به رشد کهکشان‌ها و فرآیندهای شکل‌گیری ستارگان در دوران اولیه کیهان ارائه می‌دهد.
تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) یکی از پیشرفته‌ترین ابزارهای علمی است که اخترشناسان را قادر می‌سازد تا به بررسی دقیق‌ترین جزئیات کیهان بپردازند. یکی از آخرین کشفیات این تلسکوپ، مشاهده کهکشانی در حال شکل‌گیری به نام «فایرفلای اسپارکل» است که تنها 600 میلیون سال پس از انفجار بزرگ (Big Bang) تشکیل شده است. این کهکشان کوچک، که به دلیل درخشش زیاد خود به این نام شناخته می‌شود، به اخترشناسان فرصت می‌دهد تا نگاهی دقیق‌تر به چگونگی تشکیل کهکشان‌ها در اوایل تاریخ کیهان بیندازند.
کهکشان فایرفلای اسپارکل؛ یک کهکشانی شبیه به کهکشان راه شیری
کهکشان فایرفلای اسپارکل در فاصله‌ای بسیار دور از ما، در آغاز دوران «طلوع کیهانی» (Cosmic Dawn) قرار دارد. در این دوران، 600 میلیون سال پس از انفجار بزرگ، تمام ماده‌ای که امروز به شکل ستارگان و کهکشان‌ها مشاهده می‌شود، از مه اولیه ذرات جدا شده و شروع به شکل‌گیری کرده است. فایرفلای اسپارکل، که در حال حاضر به شدت در حال شکل‌گیری ستارگان جدید است، به‌عنوان یک نمونه ایده‌آل از دوران نخستین کیهان شناخته می‌شود.
بیشتر بخوانید:
جیمز وب به لبه کیهان رسید: قدیمی ترین کهکشان ها کشف شدند
این کهکشان به‌خاطر نور درخشان و جذاب خود به نام فایرفلای اسپارکل یا «درخشش کرم شب تاب» شهرت یافته است. نوری که از این کهکشان به ما می‌رسد، 13.2 میلیارد سال زمان برده تا به زمین برسد. این نوری که از آن به‌طور مستقیم می‌بینیم، به‌طور چشمگیری توسط پدیده‌ای به نام «لنز گرانشی» بزرگ‌نمایی می‌شود. در واقع، این کهکشان کوچک، با استفاده از قدرت فوق‌العاده تلسکوپ جیمز وب، توانسته است نمایی بی‌سابقه از خود به نمایش بگذارد.
پدیده لنز گرانشی: بزرگ‌نمایی نوری کهکشان‌ها در دورترین نقاط کیهان
پدیده لنز گرانشی، که یکی از ویژگی‌های منحصر به‌فرد علم اخترشناسی است، در واقع به این معناست که گرانش یک جسم بسیار بزرگ می‌تواند مسیر نور را به‌گونه‌ای تغییر دهد که نوری که از اجسام دوردست به ما می‌رسد، بزرگ‌نمایی شده و به‌طور واضح‌تری دیده شود. در مورد فایرفلای اسپارکل، این کهکشان در پشت یک خوشه کهکشانی عظیم قرار دارد که نور آن به مدت 5.3 میلیارد سال سفر کرده است. این خوشه کهکانی به‌عنوان منبع لنز گرانشی عمل می‌کند و کمک می‌کند تا نور این کهکشان کوچک بزرگ‌نمایی شود و جزئیات آن برای اخترشناسان قابل‌مشاهده گردد.
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای کشف این کهکشان، شناسایی 10 خوشه ستاره‌ای مختلف در آن است. اخترشناسان با استفاده از داده‌های تلسکوپ جیمز وب، توانستند مشاهده کنند که این کهکشان در حال رشد است و ستارگان جدید به‌طور مداوم در آن شکل می‌گیرند. این کهکشان هنوز در مراحل اولیه شکل‌گیری خود قرار دارد و به همین دلیل، به‌عنوان یک نمونه عالی برای بررسی فرآیندهای اولیه شکل‌گیری کهکشان‌ها و ستارگان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
داده‌ها نشان می‌دهند که هر خوشه ستاره‌ای در این کهکشان در فازهای مختلف تکامل خود قرار دارد. این امر نشان‌دهنده این است که فرآیند شکل‌گیری ستارگان در این کهکشان همزمان نبوده و هر خوشه در حال طی کردن یک دوره مختلف از رشد است. این کشف به اخترشناسان این امکان را می‌دهد تا فرآیند پیچیده شکل‌گیری کهکشان‌ها و مراحل مختلف تکامل ستارگان را به‌طور دقیق‌تر مطالعه کنند.
کهکشان‌های همسایه و رشد کهکشان‌ها به‌روش «بلعیدن»
یکی دیگر از نکات جالب در مورد فایرفلای اسپارکل این است که دو کهکشان دیگر در نزدیکی آن قرار دارند. این کهکشان‌ها در فاصله‌های 6,500 و 42,000 سال نوری از فایرفلای اسپارکل قرار دارند. این نزدیکی می‌تواند به این معنی باشد که این سه کهکشان در حال تعامل گرانشی با یکدیگر هستند و ممکن است این روند، یک مرحله اولیه از نحوه رشد کهکشان‌ها از طریق جذب کهکشان‌های کوچکتر باشد.
این پدیده، که به‌نام «بلعیدن کهکشان‌ها» شناخته می‌شود، یکی از روش‌های اصلی رشد کهکشان‌ها در کیهان است. برای مثال، کهکشان راه شیری ما نیز در طول زمان از طریق جذب و بلعیدن کهکشان‌های کوچکتر به رشد خود ادامه داده است.
آینده کشفیات کهکشان‌های اولیه و فرصت‌های پژوهشی جدید
دستگاه جیمز وب به اخترشناسان این امکان را می‌دهد که نه‌تنها کهکشان فایرفلای اسپارکل، بلکه بسیاری از کهکشان‌های دیگر از دوران ابتدایی کیهان را نیز بررسی کنند. همان‌طور که میکروسکوپ‌ها ذرات ریز مانند دانه‌های گرده را نمایان می‌کنند، تلسکوپ جیمز وب و پدیده لنز گرانشی به اخترشناسان این فرصت را می‌دهند که به‌طور دقیق‌تری به بررسی جزئیات کهکشان‌ها پرداخته و اطلاعات جدیدی از نحوه تشکیل و تکامل آن‌ها به‌دست آورند.
به گفته اخترشناسان، این فقط آغاز مسیر است و کشف‌های جدید از کهکشان‌های اولیه به ما این فرصت را می‌دهند که درک بهتری از شکل‌گیری کیهان و فرآیندهای مربوط به آن داشته باشیم. مانند کشف فایرفلای اسپارکل، سایر کهکشان‌های اولیه نیز در دست مطالعه قرار خواهند گرفت و این اطلاعات می‌توانند به ما کمک کنند تا به رازهای بیشتری از دنیای کیهانی پی ببریم.
این مطالعه در مجله Nature منتشر شده است.
