اگر طرفدار اخبار محیطزیست باشید، چنین خبری را هر روز نمیشنوید! تقریبا تمام اخبار مربوط به جمعیت حیوانات، یا از انقراض آنها سخن میگویند و یا از کاهش تعدادشان حکایت دارند. اما سرانجام یک خبر خوشحال کننده هم در این بین منتشر شده است و آنهم افزایش تعداد ببرهای وحشی است.
منظور از ببرهای وحشی، ببرهایی هستند که در محیط زندگی طبیعیشان زندگی میکنند و در باغوحش یا تحت اسارت نگهداری نمیشوند. اینکه مطلع شویم تعداد این ببرها برای اولین بار در صدسال اخیر و پس از دهههای متمادی، برای اولین بار افزایش یافته است، یک خبر بسیار مسرتبخش است و علاقهمندان به محیطزیست را حسابی سر ذوق آورده است.
اما این اتفاق چگونه رخ داده است؟ آیا جهشی در تولید مثل ببرهای ماده رخ داده است؟ جواب منتفی است. این اتفاق بسیار خوشایند، پس از ماهها برنامهریزی و اقدامات حفاظتی سازمانیافته رخ داده است و دولت و نیروهای حفظ محیطزیست چندین کشور در انجام آن سهیم هستند. این اتفاق به حدی بزرگ و قابل تامل بوده که قرار است در کنفرانس وزرای کشورهای قارهی آسیا که همین هفته در شهر دهلی کشور هند برگزار میشود، مطرح شده و دربارهی آن صحبت و رایزنی شود.
بر اساس تخمینهایی که توسط محیطبانان و دستگاههای ردیابی مخصوص زده میشود، تعداد ببرهای وحشی از ۳۲۰۰ قلاده در سال ۲۰۱۲ میلادی به ۳۸۹۰ قلاده در سال جاری رسیده است و این رقم همچنان درحال افزایش است. دو کشور هند و روسیه نقش بسیار مهمی در افزایش جمعیت این گونهی بسیار مهم داشتهاند و بیشترین درصد رشد نیز در محدودهی مرزهای جغرافیایی این دو کشور، گزارش شده است.
این افزایش جمعیت که به گفتهی نشریهی Scientific American، برای اولین بار در قرن اخیر رخ داده است، تأثیر مهمی بر هرم غذایی موجودات جهان و حفظ گونههای دیگر خواهد گذاشت. در جدول زیر میتوانید تعداد ببرهای وحشی که در کشورهای مختلف مشاهده شدهاند را تماشا کنید که کشور هند با داشتن ۲۲۲۶ قلاده ببر، با قاطعیت رتبهی اول را در اختیار دارد. بعد از آن هم به ترتیب کشورهای روسیه با ۴۳۳ قلاده و اندونزی با ۳۷۱ قلاده ببر وحشی در رتبههای دوم و سوم قرارگرفتهاند:
خانم جینت هملی (Ginette Hemley) نایبرئیس بخش حفاظت از گونههای حیوانی در صندوق جهانی حیاتوحش (WWF)، دراینباره توضیح میدهد:
این اخبار خوشحال کننده دربارهی افزایش جمعیت ببرهای وحشی، پاداش تلاشهایی است که دولت کشورها از چند سال قبل درحال انجام دادن آنها هستند. در سال ۲۰۱۰ اجلاسی جهانی با موضوع زندگی ببرها برگزار شد که طی آن، ۱۳ کشور که در محدودهی جغرافیایی زندگی ببرها قرار داشتند، متعهد شدند که تا پایان سال ۲۰۲۰، جمعیت ببرهای داخل قلمروشان را به حدود دو برابر افزایش دهند.
تمام این کشورها تلاش بسیار بالایی داشتهاند اما کشورهای هند، نپال، بوتان و روسیه چهار کشوری بودهاند که بیشترین تعهد را نسبت به این پروژه داشتهاند و همین امر هم در افزایش تعداد ببرهای وحشی داخل این کشورها مشهود بوده است.
البته دو برابر شدن جمعیت ببرها، تعهدی است که شاید انجام شدنی نباشد. اما همین احساس تعهد باعث خواهد شد جلوی کارهای وحشیانهای همچون قطع درختان جنگل، شکار ببرها به خاطر پوست گرانقیمتشان و شکار موجوداتی که ببرها از آنها تغذیه میکنند، گرفته شود و روند کاهش جمعیت این موجودات ارزشمند در زنجیرهی غذایی جهان متوقف شود.
دانستن این نکته هم لازم است که در چند منطقه از جهان، جمعیت ببرها کاملا در حال انقراض است. بهطور مثال در کشور کامبوج تعداد ببرهای وحشی به حدی پایین آمده است که آنها هفتهی پیش تصمیم گرفتند در مرزهای خود، اینگونه را جزو حیوانات منقرض شده اعلام کنند. لو دالر (Luke Dollar) که مسئول بخش گربههای بزرگ در شبکهی National Geographic است، در این باره میگوید:
تخمین زده میشود ۷ ببر وحشی در چین، ۵ قلاده در ویتنام و دو قلاده در لائوس وجود داشته باشند، اما حقیقت این است که این گونهی باارزش در این سه کشور نابود شده است. هرچند که امیدی به بازگشت آنها نداریم، اما هنوز هم نمیتوانیم اسم آنها را از لیست خط بزنیم.
بنابراین شاید نیاز باشد طرحهایی از این دست، با جدیت بیشتری در کشورهای نامبرده اجرا شود تا بلکه بتواند روند نابودی این گونهی در معرض خطر را متوقف کند؛ شاید هم روزی این پادشاهان غولپیکر جنگل، به شکوه گذشتهی خودشان بازگردند.