از ابتدای دهه ۹۰ شمسی تا نیمه سال ۱۴۰۳، قیمت خودرو بالای ۳۰ برابر افزایش یافته است و همین موضوع سبب شده تا به مقایسه قیمتها بپردازیم.
بازار خودرو در ایران در سالهای اخیر شاهد افزایش چشمگیر قیمتها بوده و همین موضوع تأثیر بسزایی بر زندگی بسیاری از خانوادهها گذاشته است. در سال ۱۳۹۰، خرید خودروهای داخلی و خارجی به راحتی امکانپذیر بود، اما اکنون قیمت خودرو به حدی افزایش یافته که بسیاری از افراد از خرید آن محروم شدهاند. این افزایش قیمتها ناشی از عواملی مانند افزایش نرخ ارز، تورم، تحریمها و سیاستهای اقتصادی است که به طرز چشمگیری موجب رشد چند برابری قیمت خودروها در طی ۱۳ سال اخیر شده است.
برای مثال، تویوتا لندکروزر صفر کیلومتر در سال 90 با قیمت 235 میلیون تومان به فروش میرسید و اکنون با گذشت 13 سال در بازه قیمتی بالای 12 میلیارد تومان برای مدلهای کارکرده خرید و فروش میشود. با در نظر گرفتن این موضوع، در این بخش از اخبار خودرو، نگاهی به قیمت برخی خودروهای پرطرفدار داخلی و خارجی در سالهای ۱۳۹۰ و ۱۴۰۳ خواهیم داشت و متوجه میشویم که این نوسانات قیمت چه تغییرات عمدهای در دسترسی مردم به خودروهای شخصی ایجاد کرده است.
نگاهی به تغییر قیمت دو خودرو داخلی در 13 سال اخیر
پراید به عنوان خودرویی که روزگاری نماد ارزانی و در دسترس برای اقشار متوسط جامعه ایرانی بود، در سال ۱۳۹۰ با قیمتی حدود ۱۳ میلیون تومان قابل خریداری بود. این خودرو که سالهای متمادی به عنوان پرفروشترین خودرو تولید داخل شناخته میشد، اکنون در سال ۱۴۰۳ با قیمت سرسامآور ۴۰۰ میلیون تومان در بازار خرید و فروش میشود.
افزایش قیمتی بیش از ۳۰ برابر (حدود ۲۹۰۰ درصد)، به وضوح نشاندهنده بیثباتی و آشفتگی عمیق در بازار خودروی ایران است. این تغییر قیمت، نمادی گویا از این واقعیت است که چگونه یک محصول اقتصادی به دلیل فشارهای اقتصادی و تورمی، به یک کالای گرانقیمت تبدیل شده است.
پژو ۲۰۶ نیز که یکی از محبوبترین خودروهای تولید داخل محسوب میشود، در سال ۱۳۹۰ با قیمتی بین ۲۵ تا ۲۶ میلیون تومان به فروش میرسید. اما در کمال تعجب قیمت این خودرو در سال ۱۴۰۳ به ۶۲۵ میلیون تومان رسیده است. این افزایش قیمت که بیش از ۲۴ برابر و یا به طور دقیقتر ۲۳۵۰ درصد است، به خوبی گویای تأثیر مستقیم و مخرب نوسانات نرخ ارز و تورم افسارگسیخته بر بازار خودروهای داخلی است.
این ارقام وحشتناک، نه تنها کاهش قابل توجه قدرت خرید مردم را نشان میدهد، بلکه تأثیرات مخرب سیاستهای اقتصادی بر بازار خودرو را نیز به خوبی آشکار میکند. به این ترتیب، میتوان گفت که بازار خودروی ایران به دلیل این نوسانات شدید قیمتی از دسترس بسیاری از مردم خارج شده است.
افزایش فاحش قیمت خودروهای خارجی از سال 90 تا 1403
در سال ۱۳۹۰، خودروی لوکس هیوندای جنسیس سدان، که به عنوان نمادی از خودروهای لوکس وارداتی در بازار ایران شناخته میشد، با قیمتی در بازه ۱۷۰ تا ۱۸۰ میلیون تومان به فروش میرسید. در سال ۱۴۰۳، با توجه به افزایش سرسامآور نرخ دلار و هزینههای کمرشکن واردات، قیمت هیوندای جنسیس از ۶ میلیارد تومان فراتر رفته است. با دلار ۸۳ هزار تومانی، خرید این خودرو برای بسیاری از ایرانیان نه تنها دشوار، بلکه کاملاً غیرممکن شده است. این موضوع نشاندهنده تأثیر مستقیم سیاستهای اقتصادی، نوسانات ارزی و تحریمها بر بازار خودروهای لوکس وارداتی است.
مرسدس بنز S500، یکی دیگر از لوکسترین و پیشرفتهترین خودروهای وارداتی، در سال ۱۳۹۰ با قیمتی حدود ۵۵۰ تا ۵۶۰ میلیون تومان در بازار ایران عرضه میشد. این خودرو که در آن زمان نیز یک خودرو بسیار گرانقیمت به حساب میآمد، اکنون در سال ۱۴۰۳ با قیمتی بیش از ۱۶ میلیارد تومان به فروش میرسد. این افزایش قیمت بیش از ۲۷۰۰ درصد بوده و به نوعی نشان دهنده تورم افسارگسیخته و کاهش شدید قدرت خرید مردم است.
در گجت نیوز بخوانید:
با رای مجمع تشخیص، تعرفه واردات خودرو به ۱۰۰ درصد افزایش یافت
افزایش قیمت خودروهای لوکس نه تنها به خرید آنها محدود نمیشود، بلکه اجاره روزانه این خودروها نیز به شکل سرسامآوری افزایش یافته است. اجاره روزانه هیوندای جنسیس و مرسدس بنز S500 در ایران به ۱۰ تا ۲۰ میلیون تومان رسیده است. این شرایط، امکان دسترسی به این خودروها را برای اغلب افراد جامعه غیرممکن ساخته و به نوعی شکاف طبقاتی در بازار خودرو را عمیقتر کرده است.
در سال ۱۳۹۰، خودروهای لوکس و اسپرت برند پورشه با قیمتی در بازه تقریبی ۳۰۰ تا ۸۰۰ میلیون تومان در بازار ایران معامله میشدند. اما در سال ۱۴۰۳، با توجه به افزایش افسارگسیخته نرخ ارز، ممنوعیت واردات و شرایط خاص اقتصادی کشور، قیمت خودروهای پورشه به سطحی باورنکردنی رسیده و به بالای ۱۰ تا ۲۰ میلیارد تومان افزایش یافته است. با یک محاسبه ساده میتوان دریافت که قیمت خودروهای پورشه در طول این ۱۳ سال افزایش بیش از ۲۶۰۰ درصدی را تجربه کرده است.
عوامل مهم و کلیدی افزایش قیمتها
یکی از مهمترین دلایل افزایش بیسابقه قیمت خودرو در ایران، جهش بیسابقه نرخ ارز است. در آبان ۱۳۹۰ هر دلار آمریکا با نرخ تقریبی ۱۳۰۰ تومان معامله میشد، اما در سال ۱۴۰۳ این رقم به ۸۳ هزار تومان رسیده است. این افزایش بیش از ۶۴ برابری، نشان دهنده کاهش شدید ارزش پول ملی و تأثیر مستقیم آن بر قیمت خودروها است.
تحریمهای بینالمللی نیز یکی دیگر از عوامل کلیدی در افزایش قیمت خودرو در ایران به شمار میروند. این تحریمها باعث کاهش چشمگیر واردات قطعات و مواد اولیه مورد نیاز برای تولید خودروهای داخلی شده و به تبع آن، هزینههای تولید را افزایش دادهاند. علاوه بر این تحریمها تأثیر منفی بر نقل و انتقال پول داشته و هزینه واردات خودرو را نیز به طور قابل توجهی بالا برده است.
از سال ۱۳۹۷ واردات خودروهای خارجی به ایران با محدودیتهای شدید و سپس ممنوعیت کامل مواجه شد. این تصمیم که با هدف حمایت از تولید داخل اتخاذ گردید نتیجهی معکوس داشت. ممنوعیت واردات باعث کاهش عرضه خودروهای خارجی و افزایش تقاضا برای خودروهای کارکرده شد که این امر به افزایش بیرویه قیمتها کمک کرد.
تورم بالای حاکم بر اقتصاد ایران و کاهش مداوم ارزش پول ملی، یکی دیگر از عوامل مهم در افزایش قیمت خودرو است. تورم به طور کلی باعث افزایش قیمتها در تمامی بازارها شده و بازار خودرو نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. با کاهش قدرت خرید مردم، خودرو به کالایی گرانقیمت و غیرقابل دسترس تبدیل شده است.
متأسفانه در این شرایط نابسامان اقتصادی، بسیاری از دلالان و شرکتهای خودروسازی از وضعیت موجود سوءاستفاده کرده و با احتکار خودرو و افزایش مصنوعی قیمتها، به دنبال کسب سودهای کلان بودهاند. این اقدامات سوداگرانه باعث تشدید التهاب در بازار خودرو و افزایش قیمتها شده و آسیب جدی به مصرف کنندگان وارد کرده است.
در انتها باید متذکر شد که افزایش قیمت خودرو در ایران، نتیجهی یک سیستم معیوب و سیاستهای ناکارآمد است که باید به طور جدی مورد بازنگری قرار گیرد. افزایش نرخ ارز، تحریمها و سیاستهای اقتصادی، بازار خودرو را در مسیری قرار داده که حتی ارزانترین خودروهای داخلی هم برای بسیاری از خانوادهها دستنیافتنی شدهاند.