گفته میشود بدن انسان هر ۷ سال یکبار کاملا جدید میشود. اما آیا این موضوع واقعیت دارد. در ادامه به این پرسش پاسخ میدهیم.
احتمالاً بسیاری از ما این سخن را شنیدهایم که گفته میشود بدن انسان هر ۷ سال یکبار به طور کامل جدید میشود. اما واقعیت این است که براساس یافتههای پزشکی این ادعا از پایه نادرست است. پس واقعاً چه اتفاقی در بدن ما رخ میدهد؟
آیا واقعا بدن انسان هر ۷ سال یکبار جدید میشود؟
در ابتدا، شاید مفید باشد که به بررسی ریشههای این باور رایج بپردازیم و بفهمیم چرا چنین ایدهای به یک افسانه تبدیل شده است. احتمالاً این موضوع به مقالهای در سال ۲۰۰۵ بازمیگردد که در آن از روشی نوین (برای آن زمان) جهت تعیین عمر سلولهای بدن انسان استفاده شده بود. بر اساس این مقاله، یکی از نویسندگان اظهار داشته است که اگر تمام سلولهای بدن را در نظر بگیریم، میانگین عمر سلولی ممکن است حدود ۷ تا ۱۰ سال باشد.
اگر بدن انسان تنها از یک نوع سلول تشکیل شده بود، شاید بخشی از این تصور عمومی میتوانست به واقعیت نزدیک باشد. در آن صورت، هر هفت سال یا چیزی در این حدود، تمام سلولها یک سلول جدید تولید میکردند و سپس همگی در یک زمان مشخص از بین میرفتند، مانند یک ساعت دقیق. اما واقعیت چیز دیگری است.
بدن انسان از مجموعهای پیچیده و منظم از سلولهای متنوع تشکیل شده است که هر یک دارای نیازها و عملکردهای خاص خود هستند. این سلولها در قالب اندامهایی با وظایف متفاوت سازمانیافتهاند و همین امر موجب میشود که برخی از آنها با سرعتی بسیار بالاتر نسبت به سایرین بازسازی شوند. این تفاوت در نرخ بازسازی بهگونهای است که نمیتوان آن را با یک رقم متوسط و کلی بیان کرد.
به عنوان نمونه، سلولهای موسین سطحی یا فوئولار را در نظر بگیرید که لایهی فوقانی پوشش معده را تشکیل میدهند. وظیفهی اصلی این سلولها، تولید مخاطی است که از دیوارهی داخلی معده در برابر اسیدهای قوی و خورندهای که خود معده ترشح میکند، محافظت میکند. از آنجا که این سلولها در خط مقدم دفاعی بدن قرار دارند، ضروری است که همواره در بهترین شرایط ممکن باشند. بنابراین، کاملاً منطقی است که این سلولها با نرخ بازسازی نسبتاً سریعی در حدود ۱۰ روز، خود را تجدید کنند.
جالب است بدانید که سلولهای اپیتلیال دستگاه گوارش، که کل مجرای گوارشی (نه تنها معده) را پوشش میدهند، حدود ۱۲ درصد از بازسازی سلولی روزانهی بدن انسان را به خود اختصاص میدهند. این رقم قابل توجه است، چرا که بدن به طور کلی روزانه حدود ۳۳۰ میلیارد سلول را بازسازی میکند. این فرآیند پیچیده و دقیق، نشاندهندهی اهمیت و ظرافت عملکرد سیستمهای زیستی در بدن انسان است.
بزرگترین سهم در این زمینه، بدون شک، متعلق به سلولهای خونی است. گلبولهای قرمز که بهطور متوسط حدود ۱۲۰ روز عمر میکنند، حدود ۶۵ درصد از کل بازسازی روزانه سلولها را تشکیل میدهند. در مجموع، تمام انواع سلولهای خونی نزدیک به ۹۰ درصد از این بازسازی را شامل میشوند.
از سوی دیگر، برخی سلولها هستند که در تمام طول عمر فرد با او همراه میمانند، مانند سلولهای سیستم عصبی مرکزی. این موضوع دلیل اهمیت بالای آسیبهای مغزی و نخاعی را توضیح میدهد، چرا که نورونهای آسیبدیده معمولاً قابلیت بازسازی خودبهخودی ندارند. با این حال، در شرایط عادی و در صورت عدم بروز آسیب، این سلولها تا پایان عمر فرد پایدار میمانند. برخی از دانشمندان حتی بر این باورند که این سلولها ممکن است پس از مرگ نیز، در صورت پیوند به بدن دیگری، به حیات خود ادامه دهند.