در جدال میان شتاب صفر تا صد یا حداکثر سرعت یک خودرو، کدام عامل میتواند به عنوان یک برگ برنده عرض اندام کند؟
بحث بر سر اهمیت حداکثر سرعت در مقابل شتاب در خودروهای اسپرت، موضوعی قدیمی و تا حدودی سلیقهای است که از زمان اختراع خودرو تاکنون ادامه دارد. هر دو فاکتور، مزایا و معایب خاص خود را دارند و بر جنبههای مختلف عملکرد و قابلیت رانندگی خودرو تاثیر میگذارند. برخی از این تاثیرات بر عملکرد خالص خودرو و برخی دیگر بر راحتی و لذت رانندگی متمرکز هستند. همچنین، سیستم انتقال قدرت خودرو (مانند چهار چرخ محرک در مقابل دیفرانسیل جلو) میتواند به طور قابل توجهی بر نحوهی عملکرد این دو فاکتور تاثیر بگذارد.
حداکثر سرعت یک خودرو حس رضایت و غرور را برای راننده به ارمغان میآورد و در جادههای باز و مستقیم، لذت رانندگی را افزایش میدهد و همچنین نمادی از قدرت و عملکرد بالا به حساب میآید، اما در بیشتر جادهها و شرایط رانندگی، رسیدن به آن غیرقانونی و بسیار خطرناک است. بهینهسازی خودرو برای رسیدن به حداکثر سرعت نیز ممکن است به قیمت کاهش عملکرد در سایر زمینهها، مانند شتابگیری، هندلینگ و مصرف سوخت، تمام شود.
شتاب بالا نیز حس چابکی و هیجان بیشتری را به راننده منتقل میکند و واکنشهای سریعتر خودرو در شتابگیری، مانورها و سبقتگیری ایمنتر را ممکن میسازد. در رانندگی روزمره، شتاب سریع برای سبقتگیری ایمن و سریعتر ضروری است و برای رانندگان مسابقهای نیز بسیار مهم است. اما، شتاب بالا میتواند به معنای مصرف سوخت بیشتر و سایش بیشتر قطعات مکانیکی باشد و کنترل خودروهایی با شتاب بسیار زیاد ممکن است در شرایط خاص و در سرعتهای بالا، دشوارتر باشد.
با این اوصاف، در یک خودروی اسپرت حداکثر سرعت اهمیت بیشتری دارد یا شتاب؟ در این بخش از اخبار خودرو رسانه گجت نیوز به پاسخ این سوال میپردازیم.
حداکثر سرعت یک خودرو چقدر اهمیت دارد؟
خودروهایی که برای دستیابی به حداکثر سرعت بالا طراحی میشوند، مجموعهای از ویژگیها و تکنولوژیهای خاص را به کار میگیرند. این ویژگیها به منظور به حداقل رساندن مقاومت هوا و افزایش کارایی پیشرانه طراحی شدهاند. به طور مثال، استفاده از آیرودینامیک پیشرفته، مانند اسپویلرها و دیفیوزرهای طراحی شده با دقت، برای کاهش نیروی درگ (مقاومت هوا) و افزایش نیروی داون فورس به منظور پایداری در سرعتهای بالا، ضروری است.
مزیت اصلی خودرویی با حداکثر سرعت بالا در تواناییهای برتر آن در پیستهای بزرگ نمایان میشود. در حالی که خودروهای اسپرت در جادههای عمومی معمولاً نمیتوانند سرعتهای بالای ۱۶۰ کیلومتر در ساعت را تجربه کنند، پیستهای مسابقه محدودیتهای قانونی و ایمنی کمتری دارند. بسیاری از پیستهای بزرگ دارای مسیرهای مستقیم و طولانی هستند که به خودروها اجازه میدهند به راحتی سرعتهای بالای ۲۵۰ کیلومتر در ساعت را ثبت کنند.
در مسابقات پیست، رانندگان برای ثبت بهترین زمان باید از دیگران سبقت بگیرند و دستیابی به حداکثر سرعت در این شرایط حیاتی است. یک خودرو با شتاب بالا اما حداکثر سرعت محدود به ۲۰۰ کیلومتر در ساعت، در برابر رقبا با حداکثر سرعت بالاتر عقب خواهد ماند. خودروهایی که هدف اصلی آنها دستیابی به حداکثر سرعت بالاست، معمولاً از نسبتهای دنده طولانیتری بهره میبرند.
این امر باعث توزیع گشتاور پیشرانه در محدوده وسیعتری میشود و از آنجا که با افزایش طول نسبت دنده، گشتاور کمتری به چرخها منتقل میشود، این استراتژی میتواند به قابلیت کنترل و سواری خودرو کمک کند. گشتاور کمتر باعث کاهش احتمال هرزگردی چرخها و از دست دادن کشش، بهویژه در جادههای خیس و لغزنده میشود.
در گجت نیوز بخوانید:
قدرتمندترین پیشرانه های هشت سیلندر جهان بر اساس اسب بخار
مزیت دیگر خودرویی با نسبت دنده طولانی و حداکثر سرعت بالا، کاهش مصرف سوخت به دلیل دور پایینتر موتور در دندههای بالاتر است. به این ترتیب، یک خودرو که در بزرگراه با دنده شش یا هفت حرکت میکند، در مقایسه با خودرویی با نسبت دنده کوتاهتر در همان سرعت، سوخت کمتری مصرف خواهد کرد. این ویژگی، خودروهای با حداکثر سرعت بالا را برای مسافتهای طولانی و سفرهای جادهای به گزینههای مقرونبهصرفهتری تبدیل میکند.
اهمیت شتاب در مقایسه خودروها
حداکثر سرعت یک خودرو اگرچه در پیستهای مسابقه حرف اول را میزند، اما در جادههای عمومی کاربرد محدودی دارد. قوانین سرعت و تراکم ترافیک در اکثر جادهها مانع رسیدن به سرعتهای بسیار بالا میشود. به همین دلیل، توانایی شتابگیری خودرو، به ویژه شتاب از سرعتهای پایینتر (مثلاً از ۳۰ به ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت)، اهمیت بسیار بیشتری در رانندگی روزمره پیدا میکند.
این شتاب بالا، قابلیت خودرو در سبقتگیری ایمن، عبور سریع و کنترل شده از پیچها و واکنش به موقع در شرایط اضطراری (مانند اجتناب از برخورد) را افزایش میدهد. خودروسازان برای رسیدن به شتاب بالاتر، از تکنولوژیهای مختلفی مانند موتورهای قدرتمندتر، سیستمهای انتقال قدرت پیشرفتهتر (مانند گیربکسهای دو کلاچه یا اتوماتیک با تعویض دندههای سریعتر) و سیستمهای مدیریت موتور هوشمندتر استفاده میکنند.
گاهی اوقات، برای رسیدن به شتاب مناسب در سرعتهای پایین، از حداکثر قدرت موتور به صورت کامل استفاده نمیشود و بهینه سازی برای رنج سرعتهای پایینتر صورت میگیرد که این امر ممکن است به قیمت کاهش اندکی در حداکثر سرعت تمام شود. علاوه بر شتاب میانی، شتاب اولیه (شتاب از حالت سکون) نیز بسیار مهم است و نشان دهنده چابکی خودرو در شروع حرکت از چراغ قرمز یا خروج از پارکینگ است.
رقابت شدید بین خودروسازان در زمینه شتاب، به دلیل مزایای متعدد آن است. شتاب بالاتر علاوه بر افزایش سرعت، تجربه رانندگی هیجان انگیزتر و لذت بخش تری را نیز به همراه دارد. این لذت از طریق شتابگیری سریع در سرعتهای پایین و عبور چابک از پیچها و همچنین صدای موثر موتور به دست میآید. همچنین توانایی سبقت گرفتن سریع و ایمن و واکنش به موقع در شرایط خطرناک، از مزایای کاربردی شتاب بالا در جادههای عمومی است. به طور خلاصه، در جاده های عمومی، شتاب مهمتر از حداکثر سرعت است و عامل مهمی در رضایت راننده و ارزیابی عملکرد خودرو به حساب میآید.
در نهایت کدام فاکتور برای خودروهای اسپرت جادهای مهمتر است؟
در حالی که حداکثر سرعت برای عملکرد در پیستهای مسابقه حیاتی است، اما هدف اصلی یک خودروی اسپرت در استفاده روزمره ایجاد هیجان و لذت رانندگی است. به همین دلیل، اولویت دادن به شتابگیری در رانندگیهای شهری و جادهای منطقیتر است. شتاب بالاتر نه تنها به سرعت بیشتر در عبور از پیچها و سبقتگیری منجر میشود، بلکه تجربه رانندگی پویاتر، پاسخگوتر و هیجانانگیزتری را برای راننده فراهم میکند.
حتی خودروهای اسپرت جادهای که از نظر شتاب در وضعیت مناسبی هستند همواره پتانسیل بهبود بیشتر دارند. برای افزایش شتاب، افزایش گشتاور موتور از اهمیت بیشتری نسبت به افزایش قدرت (اسب بخار) برخوردار است. اگرچه افزایش اسب بخار بر حداکثر سرعت تأثیرگذارتر است، اما گشتاور نیروی محرکه اصلی برای شتابگیری سریع در سرعتهای پایینتر است.
یکی از روشهای مؤثر برای بهبود گشتاور و قدرت تنظیم مجدد واحد کنترل الکترونیکی موتور (ECU Tuning) است. در این روش پارامترهایی مانند زمانبندی جرقه، مخلوط سوخت و هوا بهینه میشوند که باعث افزایش قدرت و گشتاور و در نتیجه شتاب بهتر میشود. علاوه بر ریمپ ECU، بهبودهای دیگری نیز میتوانند شتاب خودرو را افزایش دهند.
بهکارگیری فیلتر هوای با جریان آزاد، سیستم اگزوز با راندمان بالاتر، و حتی نصب توربوشارژر (با رعایت اصول نصب و تنظیمات صحیح) از جمله این موارد هستند. عوامل دیگری مانند استفاده از لاستیکهای چسبندهتر با اصطکاک بیشتر، کاهش وزن خودرو با حذف قطعات غیرضروری، بهبود آیرودینامیک و تنظیم دقیق سیستم تعلیق نیز میتوانند در افزایش شتاب مؤثر باشند.