دانشمندان موفق به کشف یک کهکشان غول پیکر شدند که ۳۲ برابر بزرگتر از راه شیری است. این کشف باعث شگفتی ستارهشناسان شده است.
طبق یافتههای ستارهشناسان، تمامی کهکشانها یک سیاهچاله فوقالعاده پرجرم در مرکز خود جای دادهاند. در برخی از این کهکشانها، حجم عظیمی از گاز میانستارهای به دور این سیاهچاله میچرخد و پس از عبور از افق رویداد، به درون آن فرو میرود. این فرآیند کششی، مقدار قابل توجهی اصطکاک و انرژی تولید میکند که منجر به پدیدهای درخشان و پرانرژی میشود. در این رخداد، مقادیر بسیار زیادی نور در تمام طول طیف الکترومغناطیسی منتشر میشود.
در برخی موارد خاص، این سیاهچالهها حتی قادرند جریانهایی از پلاسما را با سرعتی نزدیک به سرعت نور به فواصل میلیونها سال نوری در فضای میانکهکشانی پرتاب کنند. این پلاسمای بسیار داغ که عمدتا از ذرات بارداری مانند الکترون تشکیل شده است، در محدوده فرکانسهای رادیویی تابش میکند. به همین دلیل، این کهکشانها را با استفاده از تلسکوپهای رادیویی میتوان رصد کرد و به آنها کهکشانهای رادیویی گفته میشود.
کشف یک کهکشان غول پیکر به بزرگی ۳۲ کهکشان راه شیری
تاکنون میلیونها کهکشان رادیویی با ابعاد معمول توسط دانشمندان شناخته شدهاند. اما تا سال 2020، تنها حدود 800 کهکشان رادیویی غولپیکر، آن هم تقریباً 50 سال پس از کشف اولیهشان، شناسایی شده بود. به همین دلیل، این نوع کهکشانها بسیار نادر محسوب میشدند. با این حال، نسل جدید تلسکوپهای رادیویی، بهویژه تلسکوپ MeerKAT در آفریقای جنوبی، این تصور را به کلی تغییر داده است. در پنج سال گذشته، حدود 11000 کهکشان غولپیکر جدید کشف شده است.
کشف جدیدترین کهکشان رادیویی غولپیکر توسط MeerKAT بسیار حیرتانگیز است. جتهای پلاسمایی این غول، از یک سر تا سر دیگرش، 3.3 میلیون سال نوری وسعت دارند که بیش از 32 برابر اندازه کهکشان راه شیری است. دانشمندان نام “Inkathazo” را برای این کهکشان انتخاب کردهاند..
دانشمندان با کشف جدید، پنجرهای رو به دنیای ناشناخته کهکشانهای رادیویی غولپیکر گشودهاند. این یافته نه تنها درک ما را از این اجرام آسمانی عظیم دگرگون کرده، بلکه مدلهای علمی موجود را نیز به چالش کشیده است.
با استفاده از تلسکوپ قدرتمند MeerKAT، دانشمندان به این نتیجه رسیدهاند که فیزیک پیچیده پلاسما در دل این کهکشانها، فراتر از تصورات ماست. این تلسکوپ با 64 آنتن رادیویی خود، یکی از پیشرفتهترین ابزارهای رصد آسمان در جهان محسوب میشود. MeerKAT پیشدرآمدی بر پروژهای بزرگتر به نام آرایه کیلومتر مربعی است که قرار است در سال 2028 به بهرهبرداری برسد.
کهکشان Inkathazo با وجود شباهتهای بسیاری به دیگر کهکشانهای رادیویی غولپیکر، ویژگیهای منحصر به فردی دارد که آن را به یک معما در کیهان تبدیل کرده است. یکی از بارزترین تفاوتهای Inkathazo، شکل غیرعادی جتهای پلاسمایی آن است. بر خلاف جتهای مستقیم و کشیده در بسیاری از کهکشانهای دیگر، یکی از جتهای Inkathazo به طرز عجیبی خمیده شده است.
علاوه بر این، Inkathazo در مرکز یک خوشه کهکشانی قرار دارد، در حالی که بسیاری از کهکشانهای رادیویی در مناطق خلوت فضا یافت میشوند. وجود Inkathazo در چنین محیطی، دانشمندان را بر آن داشته تا در مورد چگونگی شکلگیری و تکامل چنین کهکشانهای عظیم در دل خوشهها، پرسشهای جدی مطرح کنند.
مطالعات دقیق بر روی Inkathazo، نتایج شگفتانگیزی را به همراه داشته است. دانشمندان دریافتند که برخی از الکترونها در جتهای پلاسمای این کهکشان، انرژی بسیار بیشتری نسبت به آنچه انتظار میرفت، دریافت میکنند. این پدیده غیرمنتظره، احتمالاً در نتیجه برخورد جتها با گاز داغ بین کهکشانی در خوشه رخ میدهد. این کشف جدید، سرنخهایی را درباره فیزیک پلاسما در چنین محیطهای کیهانی ارائه میدهد که قبلاً پیشبینی نکرده بودیم.
کشف جدید به ما نشان میدهد که احتمالا گنجینهای عظیم از این غولهای رادیویی در دل کیهان منتظرند تا رازهایشان فاش شود. یافتههای مربوط به کشف کهکشان غول پیکر Inkathazo، در مجله The Conversation منتشر شده است.