گروه خودروسازی چانگان چین، از قطع همکاری خود با شرکت سایپا و خروج از بازار ایران به واسطه تحریم های اقتصادی غرب خبر داد.
با عنایت به آخرین اخبار خودرو، بازگشت احتمالی دونالد ترامپ به ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا، شرکت خودروسازی چانگان را که پیشتر به عنوان یکی از گزینههای اصلی برای خرید سهام شرکت سایپا مطرح بود، بر آن داشته تا در تصمیم خود مبنی بر همکاری با این شرکت تجدید نظر کند. این تصمیم چانگان پرسشهای مهمی را در خصوص آینده صنعت خودروسازی ایران مطرح میکند.
صنعت خودروسازی ایران به عنوان یکی از صنایع کلیدی و مهم در اقتصاد کشور، همواره به شدت تحت تأثیر روابط بینالمللی و تغییرات سیاسی بوده است. ورود و خروج شرکتهای خودروسازی خارجی، نقش تعیینکنندهای در روند توسعه و پیشرفت این صنعت ایفا کردهاند. حال، با توجه به احتمال قطع همکاری چانگان با سایپا، این نگرانی وجود دارد که این اقدام سرآغازی برای خروج دیگر برندهای خارجی از بازار ایران باشد.
نگاهی به تاریخچه حضور چانگان در بازار ایران
شرکت چانگان موتورز، با قدمتی که به سال 1862 بازمیگردد، یکی از با سابقهترین خودروسازان در کشور چین محسوب میشود. این شرکت در سال 1959 فعالیت خود را در زمینه تولید خودرو آغاز کرد و در سال 2010 با فروش بیش از دو میلیون دستگاه، توانست جایگاه چهارمین خودروساز بزرگ چین را به خود اختصاص دهد.
شرکت چانگان نخستین بار در سال 1394 پا به بازار ایران گذاشت. در آن زمان گروه خودروسازی سایپا مدل CS35 را ابتدا به صورت وارداتی و سپس به شکل مونتاژی به مشتریان عرضه کرد. با این وجود، در سال 1398 و در پی تشدید تحریمهای سال 1397 خط تولید این خودرو متوقف شد. این تحریمها موجب شدند تا چانگان رغبت چندانی به ادامه همکاری با سایپا نشان ندهد.
با آغاز دور جدید واردات خودرو، چانگان در زمره نخستین برندهایی قرار گرفت که توسط سایپا به بازار ایران بازگشت و توانست بخش قابل توجهی از واردات را به خود اختصاص دهد. پس از آن سایپا بار دیگر همکاری با این شریک قدیمی را از سر گرفت و مونتاژ محصولات چانگان را در داخل کشور آغاز نمود.
در حالی که برخی از خودروهای وارداتی چینی با استقبال چندانی از سوی خریداران مواجه نشدهاند، چانگان به لطف خدمات پس از فروش گسترده سایپا و سابقه حضور قبلی خود در بازار ایران، توانسته است توجه مشتریان را به خود جلب کند. ورود این برند به عنوان یکی از اولین خودروهای وارداتی در دور جدید، از جمله عوامل اصلی این موفقیت بوده است. علاوه بر این، افزایش عرضه خودروهای چانگان و ورود سایر برندهای خارجی به بازار سبب شده تا قیمت این خودرو در بازار آزاد به تعادل برسد و از نوسانات شدید جلوگیری شود.
در سال 1393، یک توافقنامه همکاری بین سایپا و چانگان به امضا رسید که هدف آن، سرمایهگذاری مشترک، انتقال دانش فنی و تولید مشترک خودرو بود. این توافقنامه شامل سه مرحله بود: واردات خودرو به صورت کامل، تولید به صورت قطعات منفصله (SKD) و سرمایهگذاری مشترک. با این حال، به دلیل تشدید تحریمها و مشکلات اقتصادی مرحله سوم این توافقنامه هرگز به مرحله اجرا نرسید و همکاریها به همان مونتاژ محدود باقی ماند.
در سال گذشته نیز، هیأتی بلندپایه از شرکت چانگان از واحدهای تولیدی و اقتصادی ایران، از جمله سایپا کاشان و بنرو بازدید کردند. پس از این بازدید، بحث خرید سهام و سرمایهگذاری چانگان در شرکت سایپا بار دیگر مطرح شد. اما به دلیل مشکلات موجود صلاحیت این شرکت برای سرمایهگذاری در سایپا مورد تأیید قرار نگرفت. در نهایت با مطرح شدن احتمال بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، پرونده این سرمایهگذاری به طور کامل بسته شد.
پیامدهای خروج یکی از بزرگترین خودروسازان چینی از کشور
خروج احتمالی شرکت چانگان موتورز از ایران در پی بازگشت احتمالی دونالد ترامپ به ریاست جمهوری ایالات متحده و تشدید تحریمهای بینالمللی، میتواند ضربه مهلکی بر پیکره صنعت خودروسازی ایران وارد کند. این خروج نه تنها به معنای از دست رفتن یکی از معدود شرکای خارجی باقیمانده در این صنعت است، بلکه میتواند زنگ هشداری جدی برای آینده همکاریهای بینالمللی در این حوزه باشد.
چانگان موتورز به عنوان یکی از بزرگترین خودروسازان چین، سابقه نسبتاً طولانی در بازار ایران دارد. این شرکت در سالهای اخیر همکاری نزدیکی با شرکت سایپا داشته و به مونتاژ و عرضه محصولات متنوعی در ایران پرداخته است. این همکاری اگرچه با فراز و نشیبهایی همراه بوده، اما به عنوان یک پل ارتباطی میان صنعت خودروی ایران و فناوریهای روز دنیا عمل کرده و تا حدودی توانسته است تنوعی را در بازار خودرو کشور ایجاد کند.
خروج این شرکت به معنای از دست رفتن این تنوع و محدود شدن انتخابهای مصرفکنندگان خواهد بود. کاهش رقابت نیز میتواند به افزایش قیمت خودروها و کاهش انگیزه برای بهبود کیفیت محصولات داخلی منجر شود. مشتریانی که در حال حاضر از خودروهای چانگان استفاده میکنند، پس از خروج این شرکت با مشکلات جدی در تأمین قطعات یدکی و دریافت خدمات پس از فروش مواجه خواهند شد.
این موضوع میتواند به کاهش ارزش خودروهای چانگان در بازار دست دوم و ایجاد نارضایتی در میان مشتریان منجر شود. با خروج چانگان و کاهش رقابت، خودروسازان داخلی ممکن است انگیزه کمتری برای بهبود کیفیت محصولات خود داشته باشند. این موضوع میتواند به افت کیفیت خودروهای داخلی و افزایش قیمت آنها منجر شود. خروج چانگان همچنین میتواند به عنوان یک سیگنال منفی برای سایر شرکتهای خارجی عمل کرده و تمایل آنها را برای سرمایهگذاری در صنعت خودروی ایران کاهش دهد.
در صورت خروج چانگان و کاهش تولید داخلی، نیاز به واردات خودروهای خارجی برای تأمین نیازهای بازار افزایش خواهد یافت. این موضوع میتواند به خروج ارز از کشور و افزایش وابستگی به کشورهای خارجی منجر شود. تجربه نشان داده است که خروج شرکتهای خارجی از ایران، معمولاً با پیامدهای منفی برای صنعت خودرو و مصرفکنندگان همراه بوده است.
پیش از این نیز بسیاری از خودروسازان چینی و غیرچینی به دلیل تحریمها و مشکلات اقتصادی، تولیدات خود را در ایران کاهش داده یا متوقف کردهاند. این موضوع باعث شده است که صنعت خودروی ایران با چالشهای جدیتری مواجه شود. خروج احتمالی چانگان هشداری جدی برای آینده صنعت خودروی ایران است. این موضوع نشان میدهد که صنعت خودروی کشور تا چه اندازه در برابر تحولات سیاسی و اقتصادی آسیبپذیر است.