محققان میگویند که حلقه های زحل ناپدید شده است! واقعا چه اتفاقی برای حلقههای نمادین این سیاره افتاده؟ آیا کیهان در حال تغییر است؟
بهتازگی، گزارشهایی مبنی بر ناپدید شدن حلقههای نمادین سیاره زحل (کیوان) منتشر شده است که موجب تعجب و گمانهزنیهای بسیاری در میان علاقهمندان به فضا شده است. اما آیا واقعا این حلقههای باشکوه برای همیشه از بین رفتهاند؟
نگران نباشید، حلقه های زحل از بین نرفتهاند!
خوشبختانه پاسخ منفی است. حلقههای زحل در واقع از بین نرفتهاند، بلکه به دلیل یک پدیده فضایی موقت در حال حاضر بهسختی قابلمشاهده هستند. دو عامل کلیدی در این امر نقش دارند: زاویه انحراف محور زحل و ضخامت بسیار اندک حلقهها.
زحل، همانند زمین حول محور خود با زاویهای حدود 26 درجه میچرخد. این انحراف محوری باعث میشود که در طول مدار 29.4 ساله زحل به دور خورشید، نیمکرههای شمالی و جنوبی آن به طور متناوب نور بیشتری از خورشید دریافت کرده و فصلهای مختلفی را تجربه کنند. درست مانند زمین، زحل نیز دارای اعتدالهای بهاری و پاییزی است. در زمان اعتدال، حلقههای این سیاره دقیقا در راستای خورشید قرار میگیرند و از دید ناظر زمینی، بسیار نازک و تقریبا غیرقابل مشاهده میشوند.
در حال حاضر، زمین نیز در موقعیتی قرار گرفته است که حلقههای زحل را تقریبا از لبه میبیند. این رویداد که «گذر از صفحه حلقهها» نامیده میشود، زمانی رخ میدهد که زمین از صفحه استوایی زحل (جایی که حلقهها در آن قرار دارند) عبور میکند. در این حالت، به دلیل ضخامت بسیار کم حلقهها (حدود 100 متر در مقایسه با قطر 112,000 کیلومتری زحل)، آنها تقریبا به طور کامل از دید محو میشوند. تصور کنید که سعی دارید یک تار مو را از فاصله یک زمین بسکتبال ببینید!
این پدیده در حوالی زمان اعتدالهای زحل رخ میدهد که تقریبا هر 14.5 سال زمینی یک بار اتفاق میافتد. در سال 2025، زمین در 23 مارس (۳ فروردین ۱۴۰۴) شاهد چنین همترازی بوده است.
چه زمانی دوباره میتوان این حلقهها را دید؟
متأسفانه در حال حاضر به دلیل نزدیکی زاویهای زحل به خورشید در آسمان زمین، مشاهده این سیاره دشوار است. بااینحال، رویداد بعدی گذر از صفحه حلقهها در اکتبر سال 2038 رخ خواهد داد و شرایط مشاهده کمی بهتر خواهد بود. بهترین فرصت برای تماشای حلقههای زحل در وضعیت مطلوب، در اکتبر سال 2054 فراهم خواهد شد، زمانی که زمین و زحل هر دو در یک طرف خورشید قرار خواهند گرفت.
تغییرات فصلی تنها عامل تغییر در ظاهر حلقه های زحل نیستند. مطالعات نشان میدهند که این حلقهها ساختاری ناپایدار دارند و تخمین زده میشود که در حدود 100 میلیون سال آینده، بهتدریج به داخل سیاره یا قمرهای نزدیک آن کشیده شده و برای همیشه ناپدید شوند. بااینحال، این احتمال وجود دارد که در آینده حلقههای جدیدی از بقایای برخورد قمرها یا فعالیتهای آتشفشانی قمرهایی مانند انسلادوس تشکیل شوند.
اما در مجموع، جای نگرانی نیست. ناپدید شدن فعلی حلقه های زحل یک پدیده موقتی است و با تغییر موقعیت زمین و زحل، این ساختار باشکوه دوباره در آسمان شب خودنمایی خواهد کرد. از این پس، شرایط مشاهده حلقهها تا سال 2032، زمانی که زحل به انقلاب تابستانی خود میرسد، بهتدریج بهتر خواهد شد و علاقهمندان میتوانند نمای بسیار خوبی از نیمکره جنوبی زحل و قسمت زیرین حلقهها را تماشا کنند.
- تلسکوپ فضایی جیمز وب برای نخستین بار دی اکسید کربن را در سیارات فراخورشیدی کشف کرد
- آیا جهان ما، توهمی درون یک سیاهچاله است؟
- حلقه های زحل یکشبه ناپدید شدند!
- فراتر از خورشید و باد: کشف منبع انرژی بی نهایت از دل کیهان
- بلندپروازی دیوانه کننده چینیها برای ساخت تلسکوپ غول پیکر با 7200 آنتن در سمت پنهان ماه