اولین خودروی چهارچرخ محرک (AWD) تاریخ چه بود و چه کسی آن را ساخت؟

اولین خودروی چهارچرخ محرک تاریخ چه بود؟ از لونر-پورشه ۱۹۰۰ تا جنسن FF، اولین AWD تولید انبوه، تاریخچه شگفت‌انگیز فناوری AWD را بخوانید.

امروزه سیستم چهارچرخ محرک یا همان AWD (به‌طور کامل All-Wheel Drive) دیگر یک آپشن لوکس و کمیاب نیست. از شاسی‌بلندهای غول‌پیکر گرفته تا سدان‌های خانوادگی، خودروهای اسپرت پرقدرت و حتی مدل‌های هیبریدی، بسیاری از خودروهای مدرن از این تکنولوژی برای بهبود چسبندگی، پایداری و عملکرد در شرایط مختلف جاده‌ای بهره می‌برند. اما این تکنولوژی محبوب از کجا آمد؟ اولین جرقه‌های آن در ذهن چه کسی زده شد و کدام خودرو برای اولین بار در تاریخ لقب چهارچرخ محرک را به خود اختصاص داد؟

فهرست مطالب

اگر شما هم کنجکاوید تا پاسخ این سوالات را بدانید، با ما در این سفر تاریخی همراه شوید تا ردپای اولین خودروی چهارچرخ محرک را پیدا کنیم.

مقدمه: تفاوت AWD و 4WD در چیست؟

قبل از اینکه به سراغ تاریخچه برویم، بیایید یک سوتفاهم رایج را برطرف کنیم. بسیاری از افراد AWD و 4WD (که معمولاً به آن دو دیفرانسیل یا چهارچرخ محرک قفل‌شونده می‌گوییم) را یکی می‌دانند، اما این دو سیستم تفاوت‌های کلیدی دارند:

← 4WD: در این سیستم‌ها قدرت موتور معمولا به طور مساوی (مثلا 50% جلو، 50% عقب) بین دو محور تقسیم می‌شود و اغلب برای شرایط آفرود سنگین طراحی شده‌اند. راننده معمولا می‌تواند این سیستم را به صورت دستی فعال یا غیرفعال کند. مثال کلاسیک آن، لندرور دیفندر قدیمی است.

← AWD: این سیستم‌ها پیچیده‌تر و هوشمندتر هستند. چهار چرخ محرک می‌تواند به طور مداوم یا در صورت نیاز، قدرت را به صورت متغیر بین هر چهار چرخ یا حداقل بین محورهای جلو و عقب تقسیم کند تا بهترین چسبندگی ممکن را فراهم کند. این تقسیم قدرت می‌تواند مکانیکی یا الکترونیکی باشد. برای مثال سیستم کواتروی (Quattro) معروف آئودی در مدل R8 نسل اول، 70% قدرت را به چرخ‌های عقب و 30% را به چرخ‌های جلو می‌فرستاد. این سیستم معمولا همیشه فعال است و برای بهبود عملکرد در جاده‌های معمولی، لغزنده و حتی پیست طراحی شده است.

حالا که تفاوت را می‌دانیم، به سراغ اصل مطلب می‌رویم.

اولین خودروی AWD تاریخ، یک پورشه هیبریدی ۱۲۵ ساله است!

وقتی نام پورشه و AWD به میان می‌آید، ذهن‌ها به سمت مدل‌های مدرن و پیشرفته‌ای مثل کاین و پانامرا E-Hybrid می‌رود. اما باور می‌کنید که ریشه‌های این ترکیب به ۱۲۵ سال پیش و دوران جوانی خودِ فردیناند پورشه برمی‌گردد؟

در سال ۱۹۰۰ میلادی، فردیناند پورشه جوان که برای شرکت Ludwig Lohner & Co کار می‌کرد، خودرویی انقلابی به نام «لونر-پورشه» (Lohner-Porsche) را طراحی کرد. این خودرو نه تنها اولین خودروی هیبریدی جهان بود (با یک ژنراتور بنزینی که باتری‌ها را شارژ می‌کرد و موتورهای الکتریکی که مستقیما در توپی هر چهار چرخ قرار داشتند!)، بلکه به لطف همین موتورهای الکتریکی در هر چرخ، اولین خودروی تاریخ با قابلیت انتقال قدرت به هر چهار چرخ (AWD) نیز محسوب می‌شد.

بله، پدر جد تمام خودروهای AWD امروزی یک خودروی هیبریدی-الکتریکی بود که توسط نابغه‌ای به نام فردیناند پورشه طراحی شد.

اما یک نکته مهم وجود دارد. لونر-پورشه با وجود تمام نوآوری‌هایش، هرگز به تولید انبوه نرسید و بیشتر یک نمونه اولیه یا طرح مفهومی باقی ماند. پس افتخار اولین خودروی AWD تولید انبوه متعلق به چه کسی است؟

پدرخوانده واقعی AWD: اولین خودروی چهارچرخ محرک تولید انبوه

برای یافتن پاسخ این سوال، باید حدود ۶۵ سال در زمان جلو برویم. در دهه‌های میانی قرن بیستم، سیستم AWD عمدتا در خودروهای نظامی و آفرود به کار گرفته می‌شد، زیرا خودروهای سواری آن زمان قدرت چندانی نداشتند که به چسبندگی هر چهار چرخ نیاز مبرم داشته باشند.

اما دهه ۱۹۶۰ میلادی، دوران شکوفایی خودروهای اسپرت و قدرتمند بود. شرکت‌های اروپایی مانند استون مارتین، فراری و مازراتی در رقابتی تنگاتنگ برای ساخت خودروهای سریع‌تر و جذاب‌تر بودند. در این میان، یک شرکت کوچک اما جسور بریتانیایی به نام «جنسن» (Jensen) تصمیم گرفت با یک ایده نوآورانه، خود را از دیگران متمایز کند.

بیشتر بخوانید

• معرفی ۱۱ قابلیت خودروهای قدیمی که با پیشرفت فناوری منسوخ شدند
• رفع کدری چراغ ماشین: روش‌های خانگی و حرفه‌ای برای شفافیت بیشتر
• کدام برندهای خودروسازی در سال ۲۰۲۵ همچنان موتورهای V8 عرضه می‌کنند؟
• قوی‌ترین خودروهای پورشه: ۸ مدل با بالاترین اسب بخار در تاریخ

جنسن FF: ترکیبی بریتانیایی، ایتالیایی و آمریکایی با یک نوآوری انقلابی

در سال ۱۹۶۵، شرکت بریتانیایی جنسن از یک خودروی کوپه لوکس و انقلابی به نام مدل FF رونمایی کرد. این خودرو فراتر از یک GT معمولی بود؛ ترکیبی جذاب از هنر و قدرت بین‌المللی به شمار می‌رفت. اصالت آن بریتانیایی، طراحی بدنه‌اش شاهکار شرکت مشهور ایتالیایی Carrozzeria Touring و قلب تپنده‌اش یک پیشرانه قدرتمند V8 آمریکایی از کرایسلر بود. اما برگ برنده و نوآوری کلیدی جنسن FF که آن را در تاریخ ماندگار کرد، سیستم انتقال قدرت منحصربه‌فرد چهارچرخ محرک آن بود که برای اولین بار در یک خودروی تولید انبوه به کار گرفته می‌شد.

این سیستم پیشگام که با نام «فرمول فرگوسن» (Ferguson Formula) شناخته می‌شد، یک شاهکار مهندسی مکانیک در زمان خود بود و از یک دیفرانسیل مرکزی هوشمند سیاره‌ای به همراه کلاچ‌های یک‌طرفه بهره می‌برد. بر اساس اسناد موزه جنسن، فرمول فرگوسن گشتاور قابل توجه موتور ۳۳۰ اسب بخاری V8 را به طور دقیق و نامتقارن تقسیم می‌کرد: تنها ۳۷ درصد به چرخ‌های جلو و ۶۳ درصد به چرخ‌های عقب منتقل می‌شد. این توزیع هوشمندانه و متمایل به محور عقب، به جنسن FF اجازه می‌داد تا هم حس و حال رانندگی اسپرت و جذاب خودروهای دیفرانسیل عقب را حفظ کند و هم از مزیت چسبندگی و پایداری فوق‌العاده سیستم چهارچرخ محرک، به ویژه در مسیرهای لغزنده یا هنگام نیاز به شتاب‌گیری قوی، بهره‌مند شود.

گرچه جنسن FF به دلیل پیچیدگی و قیمت بالا فقط در تعداد محدود ۳۲۰ دستگاه تولید شد، اما نام خود را به عنوان اولین خودروی سواری چهارچرخ محرک (AWD) تولید انبوه در تاریخ ثبت کرد. جالب است بدانید که سیستم فرمول فرگوسن به قدری مستحکم و بادوام طراحی شده بود که بسیاری از نمونه‌های باقی‌مانده جنسن FF، حتی پس از گذشت بیش از نیم قرن هنوز از همان سیستم AWD اصلی و کارآمد استفاده می‌کنند.