راز سقوط امپراتوری روم فاش شد! تحقیقات جدید عامل اصلی را تغییرات اقلیمی و عصر یخبندان کوچک میداند. جزئیات تکاندهنده را اینجا بخوانید.
قرنهاست که مورخان، محققان حوزه باستان شناسی و علاقهمندان به تاریخ درگیر یکی از بزرگترین معماهای بشریت بودهاند: چرا امپراتوری قدرتمند روم سقوط کرد؟ تئوریهای بیشماری از فساد داخلی و جنگهای داخلی گرفته تا هجوم بربرها و مشکلات اقتصادی مطرح شده است؛ اما حالا تحقیقات جدید پرده از حقیقتی تکاندهنده برداشته که ممکن است نگاه ما را به این رویداد تاریخساز برای همیشه تغییر دهد. آیا آمادهاید عامل پنهانی که این امپراتوری عظیم را به زانو درآورد، بشناسید؟
عامل سقوط امپراتوری روم: خشم طبیعت و عصر یخبندان فراموششده!
بر اساس یافتههای زمینشناسی جدید و شگفتانگیز از ایسلند، دانشمندان معتقدند یک دوره سرمای شدید و ناگهانی معروف به «عصر یخبندان کوچک» (LALIA) نقشی بسیار بزرگتر و ویرانگرتر از آنچه قبلا تصور میشد در سقوط امپراتوری روم ایفا کرده است.
این دوره یخبندان که حدود سال 540 میلادی آغاز شد و برای دو تا سه قرن ادامه یافت، احتمالا در اثر فورانهای آتشفشانی عظیم پیاپی به وجود آمد. این فورانها مقادیر غیرقابل تصوری خاکستر را به جو زمین پرتاب کردند، حجابی مرگبار که جلوی نور خورشید را گرفت و دمای کره زمین را به طرز چشمگیری کاهش داد.
دکتر توماس گرنون، یکی از نویسندگان این تحقیق از دانشگاه ساوتهمپتون، میگوید:
وقتی صحبت از سقوط امپراتوری روم میشود، این تغییر اقلیمی ممکن است همان ضربه نهایی بوده باشد که کمر امپراتوری را شکست.
سرنخ یخی: سنگهای ایسلند راز را برملا کردند
اما دانشمندان چگونه به این نتیجه رسیدند؟ پاسخ در سواحل دورافتاده شمال غربی ایسلند نهفته بود. محققان در آنجا سنگهایی را پیدا کردند که به طور واضحی با زمینشناسی ایسلند تفاوت داشتند. دکتر کریستوفر اسپنسر، نویسنده اصلی این مطالعه، با تجزیه و تحلیل کریستالهای ریز زیرکن (که مانند کپسول زمان عمل میکنند) در این سنگها، منشأ آنها را ردیابی کرد.
نتیجه شگفتانگیز بود: این سنگها از گرینلند آمده بودند! تنها توضیح ممکن این بود که در دوره LALIA، یخچالهای عظیم گرینلند به شدت پیشروی کرده و کوههای یخی حامل این سنگها تا سواحل ایسلند به سمت جنوب رانده شده بودند؛ پدیدهای که نشاندهنده سرمای بسیار شدیدتر از تصورات قبلی است. این اولین شواهد مستقیم از انتقال سنگهای بزرگ گرینلندی به ایسلند توسط کوههای یخ بود.
- افشای اسرار 2000 ساله روم باستان از دل آرامگاه یک گلادیاتور
- دردناک ترین روش های مرگ در روم باستان
- کشف بیش از 1300 سکه باستانی از دوران حکومت نرون روم در انگلیس
- کشف موزاییک های دوران امپراتوری روم باستان در اعماق آبهای ناپل
- مهم ترین اکتشافات باستانی سال 2023؛ از تالار وایکینگها تا شمشیرهای رومی
طوفان کامل: یخبندان، طاعون و جنگ
سرمای مرگبار عصر یخبندان کوچک به تنهایی ویرانگر بود. کاهش دما (حدود 1 تا 2 درجه سانتیگراد که در دنیای باستان فاجعهبار بود) باعث از بین رفتن گسترده محصولات کشاورزی، مرگومیر دامها، افزایش شدید قیمت مواد غذایی و در نهایت قحطی و بیماری در سراسر امپراتوری شد.
اما فاجعه اینجا تمام نشد. این دوره یخبندان دقیقا با یکی دیگر از وحشتناکترین رویدادهای تاریخ همزمان شد: طاعون ژوستینیان که از سال 541 میلادی شروع شد و تخمین زده میشود 30 تا 50 میلیون نفر (تقریبا نیمی از جمعیت جهان آن زمان) را به کام مرگ کشاند.
تصور کنید: امپراتوری روم شرقی (بیزانس) که پیش از این درگیر جنگهای تقریبا مداوم، توسعهطلبیهای پرهزینه و درگیریهای مذهبی داخلی بود، ناگهان با ضربه سهگانه مرگبار یخبندان، قحطی و طاعون روبرو شد. به گفته دکتر گرنون، این چالشها توانایی امپراتوری برای بازیابی را به شدت مختل کردند.
تاریخ دوباره نوشته میشود؟
باید تأکید کرد که امپراتوری روم (هم غربی که زودتر سقوط کرد و هم شرقی) پیش از شروع LALIA نیز با مشکلات متعددی دستوپنجه نرم میکرد. اما یافتههای جدید نشان میدهد که تغییرات اقلیمی ناشی از عصر یخبندان کوچک، نه فقط یکی از چندین عامل، بلکه احتمالاً یک محرک اصلی و بسیار مهم برای تغییرات اجتماعی عظیم و تضعیف نهایی امپراتوری بوده است؛ عاملی که شدت آن تا پیش از این به درستی درک نشده بود.
این تحقیقات بار دیگر نشان میدهد که چگونه تغییرات اقلیمی میتواند حتی قدرتمندترین تمدنهای تاریخ را به چالش بکشد و مسیر تاریخ را تغییر دهد. امپراتوری روم با تمام عظمتش، پاسخی برای این فاجعه اقلیمی خاموش و تدریجی نداشت و این «راز» تازه فاش شده، ممکن است کلید درک سقوط نهایی آن باشد.