مدل زبانی هوش مصنوعی جدید گوگل با دلفین‌ها صحبت می‌کند

0 ارسال شده توسط: پریسا فولادی 30 فروردین 1404 ساعت 11:25

آیا می‌توان با دلفین‌ها صحبت کرد؟ هوش مصنوعی جدید گوگل گامی هیجان‌انگیز در جهت درک و شاید ارتباط با زبان پیچیده دلفین‌ها برداشته است.

دلفین‌ها موجوداتی باهوش و بازیگوش هستند که به عنوان یکی از زیرک‌ترین حیوانات روی زمین شناخته می‌شوند. تحقیقات نشان داده که آن‌ها می‌توانند با هم همکاری کنند، به یکدیگر مهارت‌های جدید یاد بدهند و حتی خودشان را در آینه تشخیص دهند.

دهه‌هاست که دانشمندان تلاش می‌کنند تا سوت‌ها و کلیک‌هایی که دلفین‌ها برای برقراری ارتباط از آن استفاده می‌کنند را رمزگشایی کنند. به نظر می‌رسد که به زودی با کمک مدل زبانی هوش مصنوعی جدید گوگل و چند گوشی گوگل پیکسل، محققان قدم‌های مهمی در این زمینه بردارند.

هوش مصنوعی جدید گوگل به دنبال کشف زبان دلفین‌ها

گوگل با هدف استفاده از هوش مصنوعی مولد در زمینه‌های مختلف فعالیت‌های خود، این بار با پروژه‌ای به نام دلفین‌های وحشی (WDP) همکاری می‌کند. این گروه از سال ۱۹۸۵ به مطالعه دلفین‌ها مشغول است و با روشی که به آن‌ها آسیبی نرساند، تعدادی از دلفین‌های خالدار اقیانوس اطلس را ردیابی می‌کند. WDP با ثبت رفتارهای دلفین‌ها و ضبط صدا و تصویر آن‌ها اطلاعات ارزشمندی جمع‌آوری کرده است.

پروژه دلفین‌های وحشی (WDP) در پی آن است تا چگونگی صداسازی دلفین‌ها و اثر این صداها بر تعاملات اجتماعی آن‌ها را تجزیه و تحلیل کند. پژوهشگران با دهه‌ها ضبط زیرآبی، توانسته‌اند ارتباطات اولیه‌ای را میان برخی رفتارهای بنیادین و صداهای خاص شناسایی کنند.

بیشتر بخوانید

برای مثال، دلفین‌های خالدار اقیانوس اطلس سوت‌های منحصربه‌فردی دارند که به نظر می‌رسد نقش اسم را ایفا کرده و به دو دلفین مشخص کمک می‌کنند تا یکدیگر را پیدا کنند. علاوه بر این، آن‌ها به طور مداوم الگوهای صوتی «جیغ» را هنگام نزاع و دعوا تولید می‌کنند.

محققان WDP معتقدند که برای فهمیدن اینکه آیا دلفین‌ها مثل ما با زبان با هم ارتباط برقرار می‌کنند یا نه، باید به نوع صداها و الگوهای آن‌ها توجه کنیم. یکی از این پژوهشگران به اسم دنیس هرزینگ می‌گوید ما هنوز نمی‌دانیم که آیا حیوانات هم می‌توانند کلمه داشته باشند و از آن استفاده کنند یا نه.

هوش مصنوعی DolphinGemma

هدف اصلی این است که بتوانیم با دلفین‌ها صحبت کنیم، البته اگر آن‌ها واقعا زبان خاص خودشان را داشته باشند. برای رسیدن به این هدف، گروه WDP حجم خیلی زیادی از اطلاعات مربوط به دلفین‌ها را جمع‌آوری و به دقت دسته‌بندی کرده است. گوگل می‌گوید این حجم از اطلاعات برای اینکه با کمک هوش مصنوعی بتوانیم آن‌ها را تحلیل کنیم، خیلی خوب و مناسب هستند.

مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) که به بخش جدایی‌ناپذیر فناوری مصرفی تبدیل شده‌اند، اساسا الگوها را پیش‌بینی می‌کنند. شما یک ورودی به آن‌ها می‌دهید و مدل‌ها بارها و بارها نشانه بعدی را پیش‌بینی می‌کنند تا زمانی که یک خروجی داشته باشند.

هنگامی که یک مدل به طور موثر آموزش داده شده باشد، آن خروجی می‌تواند به گونه‌ای به نظر برسد که توسط یک شخص ایجاد شده است. گوگل و WDP امیدوارند که بتوانند کار مشابهی را با DolphinGemma برای پستانداران دریایی انجام دهند.

DolphinGemma یک نوع هوش مصنوعی است که گوگل آن را ساخته است. این هوش مصنوعی بر اساس مدل‌های پیشرفته‌تر گوگل به نام‌های Gemma و Gemini کار می‌کند. برای اینکه DolphinGemma بتواند صداهای دلفین‌ها را بفهمد، از یک تکنولوژی صوتی به اسم SoundStream استفاده می‌شود. این تکنولوژی صداهای دلفین را به صورت علامت‌هایی درمی‌آورد و به محض اینکه صدا ضبط می‌شود، وارد این هوش مصنوعی می‌شود.

گوگل گفته است که این مدل هوش مصنوعی را با استفاده از صداهای ضبط شده از پروژه دلفین‌های وحشی آموزش داده‌اند. این مدل کاری می‌کند که وقتی یک صدای دلفین به آن داده می‌شود، دقیقا مثل مدل‌های زبانی که برای انسان‌ها ساخته شده‌اند، عمل می‌کند. یعنی سعی می‌کند حدس بزند که صدای بعدی چه خواهد بود. اگر این مدل درست کار کند، صداهایی که پیش‌بینی می‌کند ممکن است صداهایی باشند که دلفین‌ها آن‌ها را می‌فهمند.

محققان امیدوارند که با کمک هوش مصنوعی جدید گوگل یعنی DolphinGemma بتوانند الگوهای سخت و پیچیده‌ای را در صداهای دلفین‌ها پیدا کنند. این الگوها شاید نشان دهند که دلفین‌ها یک جور «لغت‌نامه» مشترک دارند که با آن با هم ارتباط برقرار می‌کنند. گوگل می‌گوید بررسی این همه اطلاعات به این شکل برای انسان‌ها تقریبا غیرممکن و خیلی طولانی خواهد بود.

یک مدل متن‌باز برای گوشی‌های گوگل پیکسل

گوگل گفته است که DolphinGemma را طوری طراحی کرده‌اند که با روش تحقیق گروه WDP سازگار باشد. چون این گروه در محل تحقیق از گوشی‌های پیکسل استفاده می‌کند، بنابراین این مدل هوش مصنوعی باید بتواند به خوبی روی این گوشی‌ها کار کند و منابع زیادی مصرف نکند.

معمولا اجرای مدل‌های هوش مصنوعی روی گوشی‌های هوشمند به خاطر محدودیت‌هایی مثل حافظه و قدرت پردازش کار سختی است. هرچه یک مدل بزرگتر و قوی‌تر باشد، به حافظه و قدرت پردازش بیشتری نیاز دارد تا بتواند کار کند. DolphinGemma حدود ۴۰۰ میلیون بخش کوچک (پارامتر) دارد که در مقایسه با مدل‌های زبانی بزرگ دیگر اندازه کوچکی به حساب می‌آید.

تلاش برای ارتباط با دلفین‌ها با CHAT

گروه WDP که دلفین‌های وحشی را در دریا زیر نظر می‌گیرند، به وسایلی احتیاج دارند که صداها را ضبط و پخش کنند و جای زیادی نگیرند. آن‌ها چند سال است که از دستگاهی به نام CHAT استفاده می‌کنند. این دستگاه در دانشگاه جورجیا با استفاده از گوشی پیکسل ۶ ساخته شده است.

محققان با کمک CHAT صداهایی شبیه صدای دلفین درست می‌کنند و سعی می‌کنند به دلفین‌ها یاد بدهند که این صداها مربوط به یک شیء خاص هستند. این دستگاه همچنین می‌تواند صدای دلفین‌ها را بشنود و ببیند که آیا آن‌ها هم صدایی شبیه به آن تولید می‌کنند یا نه.

گوگل می‌گوید که گروه WDP برای تابستان سال ۲۰۲۵ یک دستگاه CHAT جدید خواهد داشت که با گوشی پیکسل ۹ کار می‌کند. گفته شده که استفاده از پیکسل ۹ باعث می‌شود دستگاه CHAT بتواند همزمان از مدل‌های هوش مصنوعی پیشرفته و روش‌هایی برای پیدا کردن الگوها در صداها استفاده کند.

به نظر می‌رسد که این گروه فعلا قصد ندارد مستقیما صدای تولید شده توسط هوش مصنوعی DolphinGemma را از طریق دستگاه CHAT برای دلفین‌ها پخش کند تا واکنش آن‌ها را ببیند. اگرچه کار با دستگاه CHAT می‌تواند از پیشرفت‌های هوش مصنوعی گوگل بهره ببرد، اما این دو موضوع فعلا به صورت جداگانه در حال تحقیق هستند.

پیشرفت تدریجی در فهم زبان دلفین‌ها

انتظار نمی‌رود که هوش مصنوعی جدید گوگل یعنی DolphinGemma و دستگاه CHAT جدید بتوانند به سرعت باعث شوند که انسان‌ها در فهمیدن صدای دلفین‌ها متخصص شوند. اما این فناوری‌ها می‌توانند به تدریج راه را برای ارتباطات اولیه و ساده با دلفین‌ها باز کنند.

بیشتر بخوانید

DolphinGemma مثل برنامه‌های Gemma برای زبان انسان، به صورت رایگان در اختیار همه قرار می‌گیرد. گوگل قصد دارد این برنامه را در تابستان امسال منتشر کند تا پژوهشگران در سراسر جهان بتوانند از آن استفاده کنند.

اگرچه DolphinGemma با صداهای نوع خاصی از دلفین‌ها که در اقیانوس اطلس زندگی می‌کنند آموزش دیده است، اما گوگل فکر می‌کند که می‌توان آن را تغییر داد تا صداهای دیگر حیوانات آبزی را هم بفهمد.

به این ترتیب، گوگل با ارائه مدل زبانی هوش مصنوعی DolphinGemma گامی هیجان‌انگیز در جهت درک بهتر زبان دلفین‌ها برداشته است و شاید در آینده‌ای نه چندان دور بتوانیم با این موجودات هوشمند اقیانوس‌ها به شیوه‌ای نوین ارتباط برقرار کنیم.

گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو