بر اساس قانون بودجه ۱۴۰۴، دولت تا تیر ماه سال جاری مهلت دارد با حذف کارت سوخت، سهمیههای بنزین را به کارت بانکی افراد منتقل کند.
طبق آخرین اخبار داخلی و بر اساس مصوبه قانون بودجه سال 1404، دولت موظف شده است تا پایان تیرماه سال جاری، زیرساختهای لازم برای انتقال سهمیه بنزین از کارتهای سوخت فعلی به کارتهای بانکی شهروندان را فراهم کند. این طرح که در ابتدا با ابهاماتی در خصوص تغییر سهمیهها و قیمت بنزین همراه بود، اکنون با اظهارات یکی از نمایندگان مجلس تا حدودی شفافتر شده است. به گفته این نماینده، هدف اصلی از این طرح حذف کارت سوخت فیزیکی و تسهیل فرآیند سوختگیری برای مردم است و هیچگونه تغییری در میزان سهمیهها و قیمت بنزین ایجاد نخواهد شد.
جزئیات حذف کارت سوخت از چرخه فرآیند سوختگیری
بر اساس حکم قانون بودجه سال 1404، وزارت نفت موظف است با همکاری بانک مرکزی، ظرف مدت چهار ماه (تا پایان تیرماه امسال) امکان انتقال سهمیه بنزین از کارت سوخت به کارتهای بانکی را فراهم کند. این طرح از اسفندماه سال گذشته به صورت آزمایشی در تعدادی از پمپبنزینهای تهران به اجرا درآمده است. با این حال، تاکنون گزارش رسمی و جامعی از نتایج این آزمایشها به رسانهها ارائه نشده است.
به گفته مالک شریعتی، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی، هدف اصلی از این طرح حذف کارت سوخت فیزیکی و استفاده از کارتهای بانکی موجود برای دریافت سهمیه بنزین است. وی تاکید کرده که در این طرح، نه سهمیهها تغییری خواهند کرد و نه قیمت بنزین افزایش خواهد یافت. به عبارت دیگر، قرار است صرفاً شکل ظاهری ابزار پرداخت تغییر کند و محتوای آن ثابت باقی بماند.
- بنزین سه نرخی و یارانه ای، راهکاری جامع برای مقابله با قاچاق سوخت است
- سرگردنه گیری جدید با بنزین سیار
- رکوردشکنی مصرف بنزین در ایران: 139 میلیون لیتر در یک روز
در حالی که دولت به دنبال راهکارهایی برای تسهیل فرآیند سوختگیری است، مصرف بنزین در کشور به طور فزایندهای در حال افزایش است. در ایام نوروز امسال، رکوردهای بیسابقهای در مصرف بنزین به ثبت رسید، که این موضوع نگرانیها در خصوص تأمین پایدار این سوخت استراتژیک را افزایش داده است. به گفته کارشناسان، تأمین بنزین مورد نیاز کشور بدون واردات امکانپذیر نیست.
نظر کارشناسان درباره راهکار کاهش مصرف بنزین
محمد راهبر، کارشناس انرژی، معتقد است که با استفاده از روشهای غیرقیمتی میتوان مصرف سوخت را به طور قابل توجهی کاهش داد. به اعتقاد وی، باید با انجام اصلاحات ساختاری در سیستم حمل و نقل، بهبود کیفیت خودروها، توسعه حمل و نقل عمومی و فرهنگسازی در زمینه صرفهجویی، از خروج میلیاردها دلار ارز به دلیل واردات بنزین جلوگیری کرد.
عباس رمضانی، کارشناس اقتصادی نیز بر این باور است که طرحهای غیرقیمتی به تنهایی قادر به حل مشکل مصرف بالای بنزین نیستند و باید به سمت اصلاحات قیمتی حرکت کرد. به اعتقاد وی با افزایش قیمت بنزین، انگیزه برای صرفهجویی در مصرف افزایش مییابد و تقاضا برای این سوخت کاهش مییابد.
راهکار پیشنهادی برای مدیریت مصرف بنزین با کارت بانکی
بررسی تجربیات گذشته نشان میدهد که بهترین راهکار برای مدیریت مصرف انرژی، ترکیبی از اقدامات قیمتی و غیرقیمتی است. به عنوان مثال، سازوکار هدفمندی یارانهها در اوایل دهه نود و سازوکار پاداش صرفهجویی برق در ابتدای دهه 1400، هر دو با استفاده از ترکیبی از اقدامات قیمتی (افزایش قیمت) و غیرقیمتی (ارائه پاداش، فرهنگسازی) توانستند به موفقیتهای قابل توجهی در زمینه کنترل مصرف انرژی دست یابند.
- قیمت بنزین هواپیما به شکل ترسناکی در ایران افزایش داده شد
- فیلمی عجیب و ترسناک از حجم قاچاق سوخت و تاراج سرمایه ملی ایران
- جایگاههای سوخت کشور به دوربینهای پلاکخوان مجهز میشوند
در حالی که هدف اعلام شده از طرح انتقال سهمیه بنزین به کارت بانکی، صرفاً تسهیل فرآیند سوختگیری است، این طرح میتواند به عنوان فرصتی برای ایجاد تحول در مدیریت مصرف بنزین در کشور مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال، میتوان با استفاده از این طرح، سیاستهای تشویقی و تنبیهی را برای مدیریت مصرف بنزین اعمال کرد.