در فیلمهای هالیوودی بسیار صحنه جنگیدن گلادیاتورها با شیر یا ببر را دیدهایم. آیا واقعا این نبردها واقعیت داشتهاند و یک گلادیاتور تنها میتوانسته جانوری وحشی مثل شیر را بکشد؟
نبرد گلادیاتورها یکی از تفریحات مردم روم باستان بود. جایی که بهترین جنگجوها از کشورهای مختلف تا حد مرگ با هم مبارزه میکردند. رومیها آنقدر به این مبارزات علاقه داشتند که حتی محکومان و جنایتکاران را نیز برای رسیدن بهسزای عمل روانه کولوسئوم میکردند. آیا رومیها با اضافه کردن بخش جنگیدن گلادیاتورها با شیر این مسابقات را هیجانانگیزتر کرده بودند؟
جنگیدن گلادیاتورها با شیر؛ رویایی از گذشته یا واقعیتی دردناک
نشانههای موجود در یک اسکلت ۱۸۰۰ ساله از امپراتوری روم نشان میدهد که فرد در اثر ضربههای سنگین یک گربه بزرگ (بهاحتمال زیاد شیر) کشته شده است. بهباور پژوهشگران باستان شناسی اسکلت کشفشده میتواند نشانه جنگیدن گلادیاتورها با شیر در میدان نبرد باشد.
برخی افراد با یافتههای جدید مخالف هستند. این گروه تاکید میکنند که در روم باستان فرد محکوم به اعدام به میلهای چوبی بسته میشد. این میله در میان حیوانات وحشی از ببر و شیر گرفته تا کرگدن و فیل قرار میگرفت. حیوانات در اثر تشویق جمعیت دچار اضطراب میشدند و میله چوبی را میشکستند. سپس نوبت به تکهتکه کردن بدن مجرم میرسید. در واقع در این موقعیت اصلا مبارزهای رخ نمیداد. به همینخاطر در زمره دردناک ترین روش های مرگ در روم باستان قرار گرفته است.
با وجود اختلافاتی که در این زمینه وجود دارد، برخی موارد قطعی بهنظر میرسند. سر مرد از تن او جدا شده بود. این اتفاق احتمالا در لحظههای پایانی حیات یا پس از مرگ رخ داده است. نمیتوان گفت که آيا سربازان قصد داشتند به رنج او پایان دهند یا صرفا سر فرد را بهصورت نمایشی در برابر مردم بگردانند.
شکل و عمق آسیبهای موجود در استخوانهای فرد نشان میدهد که مورد حمله یک شیر قرار گرفته است. قربانی در هنگام مرگ بین ۲۶ تا ۳۵ سال داشته و بعدا در قبرستان گلادیاتورها دفن شده است. همین را نیز میتوان بهعنوان نشانهای برای جنگیدن گلادیاتورها با شیر در میدان نبرد دانست.
دیگر اسکلتهای یافتشده در این قبرستان دقیقا مطابق با آنچه از یک گلادیاتور انتظار میرود آسیب دیدهاند. همچنین بسیاری از این اسکلتها بدون سر هستند. به این معنی که پس از پایان نبرد گلادیاتور پیروز سر حریف خود را از تن جدا کرده است. پس چهچیزی سبب شده دانشمندان واقعی بودن روایتهای مربوط به جنگیدن گلادیاتورها با شیر تردید کنند؟
- آیا واقعا گلادیاتورها تا حد مرگ میجنگیدند؟ واقعیتهای پنهان در مورد مرگ آنها
- حقایق ترسناک و عجیب از پزشکان روم باستان؛ از تشخیص بیماری بر اساس رویا تا استفاده از خون گلادیاتورها
- راز سقوط امپراتوری روم سرانجام فاش شد
در متون و تصاویر باقیمانده از روم باستان داستانهایی از جنگ انسان و حیوان مشاهده میشود. اگر نگاهی به اخبار علمی داشته باشید، متوجه میشوید که استخوانهای مربوط به نبرد گلادیاتورها در قسمتهای مختلف اروپا پیدا شدهاند. این استخوانها همگی از نبردی شدید بین انسانها حکایت دارند.
در واقع تا پیش از این هیچ نشانهای از جنگیدن گلادیاتورها با شیر بهدست نیامده بود. پس این احتمال وجود دارد که رومیها بخواهند صرفا با داستانسرایی رخدادهای میدان نبرد را جذابتر جلوه دهند و بر عظمت روم بیفزایند.
انتقال گربه بزرگ از آفریقا به محل نبرد
اسکلتهای کشف شده در شهر یورک انگلستان قرار دارند. شهری که در گذشته بهعنوان بخشی از امپراتوری روم محسوب میشد. در میان جانوران بومی این منطقه شیر قرار ندارد. در نتیجه مسئولان مبارزه مجبور بودند یک شیر بزرگ را از شمال آفریقا به انگلستان بیاورند. برای اینکار نیز باید مدت زیادی شیر درون قفسی بزرگ قرار میگرفت و از راههای دریایی و زمینی میگذشت.
سفر طولانی میتوانست استرس شدیدی را بهجانور وارد کند و سبب مرگ آن شود. مسئولان نگهداری از شیر نیز قطعا با مشکلات زیادی برای غذا دادن به جانور و آرام نگه داشتن آن مواجه میشدند. ناگفته نماند که این سفر میتوانست هزینه زیادی را نیز داشته باشد. این همه دردسر برای کشتن فرد محکوم بهاعدام منطقی نیست. در نتیجه سناریوی جنگیدن گلادیاتورها با شیر منطقیتر جلوه میکند.
دیدگاههای متضاد در مورد ماهیت مبارزه
دکتر آلفونسو ماناس از دانشگاه کالیفرنیا بخش زیادی از عمر خود را بهبررسی گلادیاتورها اختصاص داده است. او با تردید به یافتههای جدید نگاه میکند. ماناس تاکید دارد که در روم باستان فقط دو گروه از افراد با حیوانات میجنگیدند. گروه اول مجرمان بودند که شانسی برای زنده ماندن نداشتند. گروه دوم نیز شکارچیان خاصی بودند که برای اینگونه مبارزهها آموزش دیده بودند.
در هر صورت هیچکدام از آنها گلادیاتور محسوب نمیشدند. همچنین مشخص نیست واقعا زخمهای ایجادشده مربوط به شیر باشند. این احتمال وجود دارد که فرد مجبور شده با یک گرگ بزرگ درگیر شود. شاید هم پس از اعدام جسد فرد در برابر گرگها و سگها پرتاب شده است.
در مقابل ماناس بسیاری از پژوهشگران همچون مایکل کارتر از دانشگاه بروک کانادا یافتههای جدید را جذاب ميداند. بهباور وی ما اولین نشانه از جنگیدن گلادیاتورها با شیر را پیدا کردهایم.