گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
جامه وو پدیده‌ای نادر و شگفت‌انگیز در روان‌شناسی است که برخلاف دژا وو، باعث می‌شود مکان یا موقعیتی آشنا برای فرد کاملاً ناآشنا به‌نظر برسد؛ حالتی که به گفته روان‌پزشکان می‌تواند به‌طرز عجیبی آزاردهنده و گیج‌کننده باشد.
در حالی که اغلب ما با پدیده دژا وو – احساس تجربه‌ی مجدد یک موقعیت – آشنا هستیم، پدیدهٔ مخالف آن، یعنی جامه وو (Jamais Vu)، کمتر شناخته‌شده اما از نظر علمی به همان اندازه جالب است. این مقاله به بررسی ریشه‌های شناختی، دلایل بروز و اهمیت پژوهشی جامه وو می‌پردازد؛ پدیده‌ای که می‌تواند نگاهی تازه به کارکرد مغز و حافظه ارائه دهد.
جامه وو چیست؟
جامه وو اصطلاحی فرانسوی به‌معنای «هرگز دیده‌شده» است. این تجربه زمانی رخ می‌دهد که فرد با موقعیتی آشنا مواجه می‌شود اما حس ناآشنایی شدید نسبت به آن دارد؛ گویی همه چیز برای نخستین‌بار دیده می‌شود. برخلاف دژا وو که می‌تواند لحظه‌ای لذت‌بخش باشد، جامه وو اغلب اضطراب‌آور است.
برای مثال، تصور کنید واژه‌ای ساده مانند «در» را بارها پشت‌سرهم تکرار می‌کنید تا جایی که ناگهان احساس می‌کنید این کلمه کاملاً بی‌معنا یا عجیب است. این نمونه‌ای از جامه وو است که در آزمایش‌های شناختی نیز مشاهده شده.
پژوهش علمی چه می‌گوید؟
در یکی از مطالعات دانشگاه لیدز در بریتانیا، شرکت‌کنندگان موظف بودند واژه‌های ساده‌ای مانند «در» یا «پنجره» را مکرراً بنویسند. پس از مدتی، اغلب آن‌ها گزارش دادند که این کلمات عجیب یا ساختگی به‌نظر می‌رسند. پژوهشگران معتقدند این اختلال موقت در پردازش آشنایی، ناشی از خستگی یا بیش‌فعالی مدارهای شناختی مغز است.
این تحقیق به سرپرستی پروفسور کریس مالونی نشان داد که جامه وو نوعی اختلال گذرا در حافظه شناختی است که ممکن است در افراد سالم هم رخ دهد و الزاماً نشانه اختلالات روانی یا مغزی نیست. با این حال، در برخی از بیماران مبتلا به صرع لوب گیجگاهی، تجربه‌های مکرر جامه وو گزارش شده است.
اهمیت روان‌شناختی و شناختی پدیده
پدیده جامه وو توجه دانشمندان علوم شناختی را به‌خود جلب کرده، زیرا به آن‌ها امکان می‌دهد مرز میان آشنایی، حافظه و درک معنا را بررسی کنند. زمانی که مغز از یک الگوی تکراری خارج می‌شود و دیگر نمی‌تواند تجربه‌ای آشنا را به‌درستی پردازش کند، فرصت مناسبی برای مطالعه مکانیزم‌های درونی ذهن فراهم می‌شود.
- شاید باور نکنید اما مغز شما واقعا می‌تواند خودش را بخورد
- انسان برای زنده ماندن به چه مقدار از مغز خود نیاز دارید؟
- آیا واقعا مغز زن با مرد متفاوت است؟ علم پاسخ می‌دهد
به‌گفتهٔ متخصصان، این پدیده نه‌تنها در روان‌شناسی، بلکه در طراحی رابط کاربری، آموزش و حتی درمان اختلالات اضطرابی می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.