کاوشگر تحقیقاتی کاسموس 482 متعلق به اتحاد جماهیر شوروی (روسیه امروزی)، پس از حدود 50 سال گردش به دور مدار زمین، سرانجام سقوط کرد.
کاوشگر فضایی از رده خارج شده اتحاد جماهیر شوروی سابق، با نام «کاسموس 482» (Kosmos 482)، سرانجام پس از بیش از پنج دهه گردش نامنظم به دور زمین، در روز دهم مه سال جاری به اتمسفر سیاره ما بازگشت و سقوط کرد. این رویداد، که با گمانهزنیها و نگرانیهایی دربارهی محل دقیق سقوط و احتمال آسیبهای ناشی از آن همراه بود، پس از تایید رسمی آژانس فضایی روسیه مبنی بر ورود مجدد کاوشگر به جو زمین، به پایان رسید.
بر اساس آخرین اخبار نجوم، کاوشگر کاسموس 482 در ساعت ۲:۲۴ بامداد به وقت منطقه زمانی شرقی وارد جو زمین شد. این زمان، با توجه به موقعیت جغرافیایی کاوشگر، برابر با ساعات ابتدایی صبح در منطقه اقیانوس هند بود. نقطه ورود مجدد بر فراز اقیانوس هند و در غرب شهر جاکارتا، پایتخت اندونزی تخمین زده شده است.
ابهام در مورد محل سقوط کاوشگر فضایی کاسموس 482
سقوط کاوشگر فضایی از رده خارج شدهی «کاسموس 482» پس از دههها سرگردانی در مدار زمین، اگرچه به طور رسمی توسط آژانس فضایی روسیه تایید شده است، اما همچنان با هالهای از ابهام در مورد محل دقیق سقوط و صحت اطلاعات ارائه شده همراه است. در حالی که آژانس فضایی روسیه مدعی است که کاوشگر در اقیانوس هند و در غرب جاکارتا سقوط کرده است، سایر آژانسهای فضایی و سازمانهای ردیابی، پیشبینیهای متفاوتی را در مورد محل ورود مجدد آن به جو زمین ارائه دادهاند که دامنهای گسترده از جنوب آسیا تا شرق اقیانوس آرام را شامل میشود.
عوامل متعددی از جمله تغییرات غیرقابل پیشبینی در جو زمین، تاثیرات ناشی از تابش خورشیدی و محدودیتهای دقت رادارهای ردیابی میتوانند در دقت پیشبینیها اختلال ایجاد کنند. در میان این ابهامات، یک خبر خوشحالکننده، ثبت تصویری نادر از «کاسموس 482» در یکی از مدارهای پایانی آن پیش از سقوط است.
«جیانلوکا ماسی» (Gianluca Masi)، ستارهشناس مشهور و بنیانگذار «پروژه تلسکوپ مجازی» (Virtual Telescope Project)، موفق به ثبت این تصویر ارزشمند در صبح روز دهم مه، هنگام عبور کاوشگر بر فراز شهر رم ایتالیا و درست پیش از طلوع آفتاب شده است.
جیانلوکا ماسی در وبسایت خود در مورد این تصویر توضیح داده است: «در این عکس، کاوشگر به صورت ردی نورانی قابل مشاهده است که از بالای تصویر وارد شده و به سمت گوشه پایین سمت راست حرکت میکند. این تصویر، حاصل ترکیب چهار عکس جداگانه است و به همین دلیل، رد به جا مانده از کاسموس 482 به صورت یک خطچین دیده میشود.»
- 11 مورد از مهمترین کاوشگر های فضایی در اکتشافات فرازمینی
- روسها یک وسیله عجیب را در مدار زمین قرار دادند
این تصویر، نه تنها یک سند بصری ارزشمند از آخرین لحظات «کاسموس ۴۸۲» پیش از ورود به جو زمین است، بلکه به دانشمندان و محققان نیز کمک میکند تا با تحلیل دقیقتر مسیر و سرعت کاوشگر در این لحظات، تخمین دقیقتری از محل احتمالی سقوط آن ارائه دهند.
از زهره تا زمین؛ سفر ناتمام کاسموس 482 به پایان رسید
کاسموس 482، کاوشگری که قرار بود بر سطح داغ و سوزان سیاره زهره فرود آید، پس از پنج دهه سرگردانی در مدار زمین سرنوشتی متفاوت را تجربه کرد و در نهایت در سیارهای سقوط کرد که هرگز برای آن مقدر نشده بود. این فضاپیما، بخشی از برنامه بلندپروازانه ونرا اتحاد جماهیر شوروی سابق بود؛ برنامهای که در دهههای ۱۹۶۰، ۱۹۷۰ و اوایل دهه ۱۹۸۰، ناوگانی از کاوشگرها را به سوی سیاره زهره، خواهر دوقلوی جهنمی زمین روانه ساخت.
کاسموس ۴۸۲ در سال ۱۹۷۲ به عنوان بخشی از این برنامه، با هدف مطالعهی جو و سطح سیاره زهره، به فضا پرتاب شد. اما متاسفانه، بروز یک نقص فنی در موشک حامل، مانع از خروج فضاپیما از مدار زمین شد و آن را در یک مدار بیضوی و ناپایدار به دور سیاره ما گرفتار کرد. نیروی کشش ناچیز جو زمین، در طول ۵۳ سال به تدریج اما به طور پیوسته، کاوشگر را به سمت پایین کشاند تا اینکه سرانجام به این پایان دراماتیک و اجتنابناپذیر منجر شد.
احتمال بقای کاوشگر شوروی در سقوط به زمین
اغلب قطعات بزرگ زبالههای فضایی، مانند ماهوارههای از رده خارج شده و بدنههای موشکهای مصرف شده، در طول سفر آتشین خود به سوی زمین، در جو متلاشی شده و بارشهای شهابی مصنوعی چشمنوازی را ایجاد میکنند. با این حال، کاسموس ۴۸۲ با سایر زبالههای فضایی تفاوت داشت.
- از آپولو ۱۰ تا پارکر؛ مروری بر سریعترین فضاپیماهای تاریخ
- برنامههای عجیب ترامپ برای فضا؛ مریخ، ایلان ماسک و جنگ فضایی با چین
این کاوشگر، به طور خاص برای تحمل شرایط سخت و طاقتفرسای جو متراکم و داغ سیاره زهره طراحی شده بود. به همین دلیل، این احتمال وجود داشت که بتواند به صورت یکپارچه و بدون متلاشی شدن، از جو زمین عبور کرده و به سطح سیاره برسد. کاسموس ۴۸۲ ابعادی در حدود یک متر عرض و وزنی معادل ۴۹۵ کیلوگرم داشت. به گفته مارکو لانگبروک، ردیاب ماهوارهی اهل هلند، اگر این کاوشگر هنگام ورود مجدد به جو متلاشی نشده باشد، احتمالا با سرعتی در حدود ۲۴۰ کیلومتر در ساعت به سطح زمین برخورد کرده است.
طراحی مقاوم کاسموس ۴۸۲ در برابر حرارت و فشار بالای جو زهره، به این دلیل بود که این کاوشگر قرار بود مستقیماً وارد جو زهره شده و با استفاده از چتر نجات، به آرامی بر سطح این سیاره فرود آید. این ویژگی، احتمال بقای آن را در هنگام عبور از جو زمین افزایش میداد.
آیا زبالههای فضایی تهدیدی برای زمین هستند؟
اگرچه بیشتر قطعات فضاپیماها در جو میسوزند و از بین میروند، اما با توجه به اینکه کاسموس ۴۸۲ برای مقاومت در برابر شرایط سخت سیاره زهره طراحی شده بود، نگرانیهایی در مورد احتمال برخورد قطعات بزرگتر و نسوخته آن به زمین وجود داشت. این قطعات میتوانستند در صورت برخورد با مناطق مسکونی، خساراتی را به بار آورند.
سرنوشت نابهنگام کاسموس ۴۸۲، یادآور این نکته است که برنامههای فضایی، همواره با ریسک و عدم قطعیت همراه هستند. همچنین، این رویداد بر اهمیت مدیریت و کاهش زبالههای فضایی و ردیابی دقیق آنها تاکید میکند. چرا که این زبالهها، خطری بالقوه برای ماموریتهای فضایی آینده و حتی سلامت ساکنان زمین محسوب میشوند.