آمریکا پروژه مخفی چین را فاش کرده و هنوز ماهیت دقیق این پروژه نامشخص است. آیا این پروژه برای تامین انرژی پاک بینهایت ساخته شده یا تسلیحات هستهای پیشرفتهتر را دنبال میکند.
تازهترین تصاویر ماهوارهای از یک مجموعه لیزری همجوشی بسیار بزرگ در چین خبر میدهند. این مجموعه گسترده که در منطقه میانیانگ قرار دارد، از نظر اندازه و اهداف، از تأسیسات ملی احتراق ایالات متحده (NIF) فراتر میرود. پیامدهای این پیشرفت بسیار مهم بوده و از امکان دستیابی به انرژی پاک بیکران گرفته تا توسعه در زمینه تسلیحات هستهای را در بر میگیرد.
پروژه مخفی چین فاش شد
بار دیگر سایه رقابت تسلیحاتی هستهای سنگینی میکند، اما این بار نه از طریق آزمایشهای زیرزمینی، بلکه در عرصه پژوهشهای همجوشی هستهای. تصاویر ماهوارهای جدید، از ساخت یک مرکز لیزری همجوشی با ابعادی بیسابقه توسط کشور چین خبر میدهند. این پیشرفت مهم، به دقت توسط سازمانهای اطلاعاتی ایالات متحده در حال بررسی است. این تأسیسات که در نزدیکی شهر میانیانگ در جنوب غربی چین بنا شده، پرسشهایی را درباره کاربردهای احتمالی آن ایجاد میکند.
این طرح که با نام “Laser Fusion Major Device Laboratory” شناخته میشود، از طریق تحلیل دقیق تصاویر ماهوارهای توسط کارشناسان شرکت CNA و مرکز مطالعات منع گسترش سلاحهای کشتار جمعی جیمز مارتین (CNS) فاش شده است. این تصاویر، یک بنای عظیم با چهار بازوی بیرونی را نشان میدهند که محفظههای لیزر پرقدرت را در خود جای داده و به سوی یک اتاق آزمایش مرکزی همگرا میشوند. این اتاق، مکانی است که آزمایشهای همجوشی در آن انجام میشود و در آن انرژی لیزر روی ایزوتوپهای هیدروژن متمرکز میشود تا واکنشهای همجوشی هستهای آغاز گردد.
- انرژی هستهای در ماه با برنامه مرموز چین برای پایگاه فضایی
- چینیها بمب هیدروژنی غیر هستهای آزمایش کردند
- برای اولین بار در جهان، هوش مصنوعی در یک نیروگاه هستهای به کار گرفته میشود
برای مقایسه، تأسیسات ملی احتراق (NIF) ایالات متحده در ایالت کالیفرنیا با هزینهای بالغ بر 3.5 میلیارد دلار در سال 2022 با هدف تولید انرژی از انرژی لیزرهای در یک واکنش همجوشی تاسیس شد. به گفته پژوهشگران شرکت CNA، تخمین زده میشود که اتاق آزمایش مجموعه چینی حدود 50 درصد بزرگتر از NIF باشد که نشاندهنده اهدافی به مراتب بزرگتر است.
در حالی که تلاش برای دستیابی به انرژی پاک بسیار حائز اهمیت است، پژوهش در زمینهٔ «همجوشی محصورسازی اینرسی» از نظر راهبردی برای پیشرفت تسلیحات هستهای اهمیت ویژهای دارد. پیمان جامع منع آزمایش هستهای (CTBT)، که به امضای کشورهای چین و ایالات متحده رسیده است، انجام هرگونه انفجار هستهای را در تمامی محیطها ممنوع کرده است. در این راستا، آزمایشهای همجوشی لیزری، امکان مطالعه سازوکارهای انفجار هستهای را فراهم میآورد و طراحی سلاحهای نوین را بدون نیاز به آزمایشهای واقعی میسر میسازد.
اگرچه مقامات چینی در این خصوص اظهار نظری نکردهاند، اما اتخاذ رویکردی محتاطانه ضروری به نظر میرسد. ابعاد و گستردگی تأسیسات میانیانگ که بزرگترین تأسیسات از این نوع در سطح جهان به شمار میرود، نمایانگر سرمایهگذاری قابل توجه و تمایل به پیشتازی چین در تحقیقات همجوشی است.
آینده همجوشی: انرژی یا تسلیحات؟
در حالی که ما در عصر جدیدی از گداخت هستهای قرار داریم، پیامدهای بالقوه آن وسیع و متنوع است. وعده انرژی پاک نامحدود میتواند چشمانداز انرژی جهانی را متحول کرده و جایگزینی پایدار برای سوختهای فسیلی فراهم کند. با این حال، ماهیت دوگانه این فناوری به این معنی است که توسعه آن میتواند توازن قدرت هستهای در سراسر جهان را نیز تغییر دهد.
پروژه چین در میانیانگ، این دوگانگی را به تصویر میکشد و مرز باریک میان کاربردهای صلحآمیز و نظامی فناوری گداخت هستهای را آشکار میکند. همزمان با سرمایهگذاری کشورها در این فناوری، جامعه بینالمللی میبایست با احتیاط در این مسیر گام بردارد و اطمینان حاصل کند که پیشرفتها در زمینه گداخت هستهای به صلح و ثبات جهانی یاری میرساند.
در این چشمانداز که به سرعت در حال تغییر است، پرسش اصلی همچنان پابرجاست: آیا دنبال کردن فناوری همجوشی هستهای به آیندهای روشنتر و پایدارتر رهنمون خواهد شد، یا اینکه به یک رقابت تسلیحاتی جدید دامن خواهد زد؟ پاسخ این پرسش، چه بسا جهان ما را در دهههای آینده شکل خواهد داد.