قرارداد بزرگ ترامپ و امارات باعث میشود که خاورمیانه به یکی از قطبهای هوش مصنوعی جهان تبدیل شود. این قرارداد با انتقادات گستردهای در آمریکا مواجه شده و نگرانیهای زیادی را بهوجود آورده است.
در طول یک سفر سه روزه به خاورمیانه، ترامپ و بزرگان سیلیکون ولی کشورهای حاشیه خلیج فارس را از قدرتهایی نوپا در عرصه هوش مصنوعی به بازیگرانی مطرح تبدیل کردهاند. آنها قراردادی بسیار بزرگ را با امارات متحده عربی امضا کردهاند که در نتیجه آن قرار است هر ساله تعداد زیادی از پیشرفتهترین چیپهای هوش مصنوعی انویدیا به امارات ارسال شوند.
جنجالهای قراداد تاریخی انتقال هوش مصنوعی به خاورمیانه
امارات از سالها پیش رویایی تبدیلشدن به یکی از قدرتهای هوش مصنوعی جهان را در سر میپروراند. هرچند آنها با موانع مختلفی مواجه بودند. اکنون با سفر دونالد ترامپ به ابوظبی این موانع برطرف شده و قرار است از همین امسال ارسال پیشرفتهترین چیپهای هوش مصنوعی جهان به خاورمیانه آغاز شود. این چیپها برای ساخت یکی از بزرگترین هابهای مرکز داده جهان استفاده خواهند شد.
دلایل امنیتی باعث شده شرکتهای آمریکایی حضور گستردهای در این پروژه داشته باشند. در نتیجه ۴۰۰ هزار چیپ به شرکتهای آمریکایی ارائهدهنده خدمات ابری در این پروژه ارائه خواهد شد و ۱۰۰ هزار چیپ نیز به شرکت اماراتی G42 تحویل داده میشود.
مرکز هوش مصنوعی در امارات به ۵ گیگاوات انرژی الکتریکی نیاز خواهد داشت. این مرکز بزرگترین شهر هوش مصنوعی جهان در خارج از آمریکا خواهد بود و میتواند خدمات متنوعی را ارائه کند. آمریکاییها امیدوار هستند با اینکار مشتریان زیادی را از آفریقا، اروپا و آسیا بهخود جذب کنند. البته فقط قرارداد ترامپ با امارات نیست که خاورمیانه را به مرکز هوش مصنوعی جهان تبدیل خواهد کرد. مقامات آمریکایی با یک قرارداد چند میلیارد دلاری برای فروش چیپهای پیشرفته انویدیا و AMD به عربستان سعودی نیز موافقت کردهاند.
آمریکا و عربستان حتی در حال مذاکره برای قراردادهای بزرگتر در زمینه فناوری هوش مصنوعی هستند. این قراردادها باعث شده نگرانیهای گستردهای در رابطه با وضعیت خاورمیانه ایجاد شود. برخی معتقد هستند که ترامپ در تلاش برای بهدست آوردن سود اقتصادی کلان یکی از مهمترین برگهای برنده آمریکا برای برتری در آینده را در اختیار اعراب گذاشته است. در واقع با ادامه این روند تا یک دهه آینده بزرگترین پایگاههای داده جهان در خاورمیانه خواهند بود.
در سمت مقابل مذاکرهکنندگان آمریکایی و چهرههای مهمی مثل سم آلتمن (OpenAI) و جنسن هوانگ (NVIDIA) نظر دیگری دارند. بهباور آنها آمریکا در صورتی موفق خواهد شد که شبکه گستردهای از متحدان را برای حمایت از منافع خود ایجاد کند. این افراد هدف اصلی را گسترش هوش مصنوعی آمریکایی در جهان میدانند.
نگرانی دیگر در مورد امکان دسترسی چین به فناوری پیشرفته آمریکا است. چین بزرگترین شریک اقتصادی امارات است و حضور پررنگی در این کشور دارد. برخی مقامات آمریکایی نگران هستند که چینیها بتوانند بهنحوی دادههای سری را بهدست آورند. آمریکاییها اقداماتی را برای جلوگیری از این مشکل انجام دادهاند؛ اما همچنان نگرانیها پابرجا هستند.
تلاش اعراب برای شکل دادن به آينده
در حال حاضر آمریکا بهعنوان رهبر فناوری هوش مصنوعی در جهان شناخته میشود. شرکتهای آمریکایی در زمینه فناوری هوش مصنوعی پیشتاز هستند و بسیاری از کشورها میخواهند به چیپهای جدید انویدیا دسترسی پیدا کنند. هرچند وضعیت امارات و عربستان سعودی فرق میکند. آنها توانستهاند در دهههای گذشته با پول بهدست آمده از صنعت نفت پیشرفت و رفاه نسبی را برای مردم خود بهارمغان بیاورند.
نتیجه آن را نیز میتوان در پروژههای خیرهکننده مثل ساخت بزرگترین هرم جهان با ظرفیت یک میلیون نفر در دبی دید. هرچند برای رشد پایدار باید صنایع دیگر نیز متناسب رشد کنند. اعراب برای این منظور هوش مصنوعی را انتخاب کردهاند تا در آینده نیازی به نفت نداشته باشند.
جالب اینجاست که در دوره ریاستجمهوری بایدن نیز اعراب تلاش زیادی برای امضای قراردادی مشابه داشتند. هرچند مقامات کاخ سفید در آن دوره نگران بودند که ساخت مرکز بزرگ هوش مصنوعی در خاورمیانه میتواند آینده آمریکا را بهخطر بیندازد. بهباور برخی افراد دادن چنین فناوری مهمی به دولتی خودکامه که روابط گستردهای با چین دارد عاقلانه نیست.
مشاوران دونالد ترامپ رویکرد دیگری دارند. آنها نگران هستند خودداری از امضای قرارداد هوش مصنوعی با کشورهای خاورمیانه در نهایت بهضرر آمریکا تمام شود. هواوی در سالهای اخیر کیفیت چیپهای هوش مصنوعی خود را بهشدت بهبود بخشیده است. البته آنها هنوز به هیچ کشوری صادرات نداشتهاند، اما مقامات آمریکایی نگران بودند که در صورت تداوم سیاست پیشین اعراب سراغ چین خواهند رفت.
این نگرانی با قراردادهایی مثل کارخانه بزرگ لنوو در عربستان تقویت نیز شد. در نهایت آمریکاییها تصمیم گرفتند به درخواستهای اعراب پاسخ مثبت دهند.
امتیازهای اعراب برای استفاده از فناوری آمریکایی
در مذاکرات مربوط به چیپها و مدلهای هوش مصنوعی اعراب گفتهاند که میتوانند با استفاده از این فناوری بازارهای جدیدی برای شرکتهای آمریکایی در منطقه دستوپا کنند. آنها همچنین تضمین دادهاند که تمامی اطلاعات مرتبط را در اختیار آمریکا قرار خواهند داد تا مشخص شود که هر چیپ کجا قرار دارد و برای چهچیزی استفاده میشود. از آنجایی که این چیپها میتوانند استفادههای نظامی گستردهای داشته باشند، آمریکا بدون تضمین امنیتی حاضر به امضای قرارداد نبود.
آمریکا امتیاز دیگری را نیز از اعراب در عوض ساخت بزرگترین مرکز هوش مصنوعی در خاورمیانه دریافت کرده است. آنها متعهد شدهاند در ازای ساخت هر مرکز داده در خاورمیانه، منابع مالی لازم برای ساخت مرکزی مشابه در آمریکا را نیز تامین کنند. همچنین قرار است یک کارگروه نیز بر پیشرفت بهینه سرمایهگذاری اعراب و ساخت مراکز هوش مصنوعی نظارت داشته باشد. علاوه بر اینها، اعراب وعده دادهاند که در تمامی صنایع و زیرساختهای مرتبط با هوش مصنوعی از شرکتهای آمریکایی استفاده کنند.
رویکرد جدید اعراب باعث میشود که سود اقتصادی سرشاری نصیب شرکتهای آمریکایی گردد. مخصوصا اینکه در سالهای اخیر شرکتهای چینی جای آنها را در خاورمیانه گرفته بودند. با وجود این، برخی تصور میکنند که ترامپ تصمیم اشتباهی برای انتقال فناوری کلیدی هوش مصنوعی به خاورمیانه گرفته است.
مخالفتها در آمریکا با انتقال هوش مصنوعی به خاورمیانه
دلایل دیگری نیز سبب شده که آمریکا به ساخت مراکز هوش مصنوعی در خاورمیانه علاقهمند شود. آمریکا منابع انرژی کافی برای ساخت تمامی مراکز داده مورد نیاز جهان را ندارد. همین محدودیتها نیز سبب شدهاند شرکتهای مختلف مثل OpenAI نتوانند بهنیازهای کاربران پاسخ دهند. در سادهترین نمونه شرکت تحت هدایت سم آلتمن مجبور شده قابلیت محبوب ساخت تصاویر متحرک را محدود کند.
جی جی کاردول، مدیرعامل شرکت Vultr نیز دلیل انتقال فناوری هوش مصنوعی به خاورمیانه را مسئله انرژی میداند. او تاکید میکند که آمریکا در سال جاری تنها ۵۰ مگاوات برق اضافی در اختیار دارد. میزانی که تنها برای پشتیبانی از ۲۵ هزار عدد از پیشرفتهترین چیپهای انویدیا کافی است. در سمت مقابل کشورهای ثروتمند خلیج فارس انرژی و منابع کافی برای ساخت مراکز داده با توانایی پشتیبانی از ۱۰۰ هزار چیپ را هم دارند.
با وجود دلایل مطرح شده، همچنان برخی از مقامات حاضر در دولت دونالد ترامپ با ساخت مراکز هوش مصنوعی در خاورمیانه مخالفت میکنند. به باور این افراد ترامپ باید تمرکز خود را روی بازسازی و تقویت زیرساختهای انرژی در آمریکا قرار میداد تا بتواند از خروج این فناوری حیاتی جلوگیری کند.
این گروه معتقد هستند قرارداد اخیر با امارات سبب میشود که قویترین مرکز آموزشی هوش مصنوعی جهان در سال ۲۰۲۹ بهجای آمریکا در امارات قرار داشته باشد. همچنین حضور در این مراکز در کشورهای دیگر باعث میشود که آمریکا نتواند بهصورت کاملا مستقیم و سریع از تمامی مزایای اقتصادی و نظامی هوش مصنوعی استفاده کند.
- برنامههای عجیب ترامپ برای فضا؛ مریخ، ایلان ماسک و جنگ فضایی با چین
- استارلینک به عربستان سعودی رسید؛ گسترش اینترنت ماهوارهای در خاورمیانه
- شاید باور نکنید اما پروژه جدید شاهزاده عربستان، آب و هوای منطقه را تغییر میدهد
جیمی گودریچ تحلیلگر برجسته شرکت RAND نیز امضای قرارداد هوش مصنوعی با کشورهای خاورمیان را بزرگترین اشتباه ممکن میداند. بهباور وی تیم ترامپ سعی کرده راحتترین گزینه را انتخاب کند. چراکه در کشورهای عربی دیگر با مشکل دریافت مجوز و تامین برق مواجه نخواهند شد.
او نیز تاکید دارد که مقامات آمریکایی سالها بعد حسرت اشتباه کنونی خود را خواهند خورد. آنها زیرساختی را بهیک کشور عربی میفرستند که در سالهای آينده پایه و اساس تمامی صنایع خواهد شد. بهباور وی از دهههای آینده اعراب بهپای ثابت اخبار علمی و صنایع حساس تبدیل خواهند شد.
احتمال رفتار تهاجمی چین در آینده نزدیک
برخی از سیاستمداران نیز معتقد هستند که این قرارداد میتواند باعث رفتار تهاجمی چین در آینده نزدیک شود. چینیها در سالهای اخیر سرمایهگذاری گستردهای در زمینههای مختلف از زیرساختهای انرژی گرفته تا حوزههای دیجیتال داشتهاند. هرچند آمریکا تاکید کرده است تحت هیچ شرایطی اجازه استفاده از فناوری هوش مصنوعی خود در کنار سختافزار چینی را نخواهد داد. همچنین شرکت G42 امارات وعده داده است که توامی ارتباطات خود با هواوی را بهپایان برساند.
آمریکا اجازه حضور شرکتهای ابری چینی در صنایع مرتبط با هوش مصنوعی را هم نخواهند داد. از آنجایی که هوش مصنوعی آینده بسیاری از صنایع را شکل خواهد داد، قرارداد جدید چین را در گوشه رینگ قرار میدهد. سرمایهگذاریهای پیشین چینیها بیفایده خواهد شد و آنها مجبور میشوند سراغ بازارهای دیگر بروند. هرچند آمریکا میخواهد با کمک کشورهای عربی بازارهای هوش مصنوعی خاورمیانه، آفریقا و اروپا را نیز تصاحب کند. در نتیجه چین رویکردی خصمانه بهخود خواهد گرفت.
در مجموع بهنظر میرسد قرارداد هوش مصنوعی آمریکا و امارات لحظهای تاریخی برای خاورمیانه محسوب میشود و آینده جهان را نیز در دهههای آینده شکل خواهد داد.