فسیل کشفشده گونه جدیدی از دایناسور به نام شاهزاده اژدها نشان میدهد که این موجود غولپیکر میتواند جد ناشناخته تی رکس باشد. این کشف هیجانانگیز، دیدگاههای جدیدی درباره تکامل دایناسورها ارائه میدهد.
دانشمندان موفق به شناسایی گونهای جدید از دایناسور شدهاند که پیش از این کشف نشده بود. این گونه که شاهزاده اژدها نام گرفته، یک شکارچی ماقبل تاریخ محسوب میشود که مسیر سلطه دایناسورها بر زمین را هموار کرد. این خویشاوند تیرانوسوروس رکس، پس از بررسی مجدد فسیلهایی که در مغولستان پیدا شده بودند، توسط پژوهشگران کشف شد.
درباره شاهزاده اژدها جد دایناسور تی رکس چه میدانیم؟
نام این دایناسور، شاهزاده اژدهای مغولستان (Khankhuuluu mongoliensis) گذاشته شده و یافتههای مربوط به این کشف بهتازگی در مجله معتبر نیچر به چاپ رسیده است. ممکن است برایتان جالب باشد که خزانه ردپای دایناسورها در جزیره اسکای، جایی که شاهزاده چارلی بانی (پادشاه احتمالی اسکاتلند) از آنجا گریخت، رازهای ژوراسیک را فاش میکند. همچنین، فسیل عظیمالجثه یک هیولای دریایی مرموز با قدمت 85 میلیون سال، بالاخره شناسایی شد. ردپای پتروسورها نیز حاکی از آن است که خزندگان پرنده در خشکی نیز احساس راحتی میکردهاند. جرد ووریس، از پژوهشگران دانشگاه کلگری کانادا میگوید: «تیرانوسوریدها پیش از آنکه ردای پادشاهی را بر دوش گیرند، در واقع شاهزادههایی بودند.»
تیرانوسوریدها شکارچیان اصلی و غولپیکری به شمار میرفتند که روی دو پا راه میرفتند. آنها دارای سرهای بزرگ با دندانهای تیز و بازوهای کوچک بودند. این موجودات بخشی از خانواده بزرگتر تیرانوسوریدها محسوب میشوند و گمان میرفت که از گونههای کوچکتر تکامل یافتهاند، اما تاکنون شواهد فسیلی کمی برای تأیید این فرضیه وجود داشت.
به همین دلیل، ووریس راهی مغولستان شد تا اسکلتهای جزئی تیرانوسوریدها را که دههها پیش حفاری شده اما هنوز به طور کامل بررسی نشده بودند، مورد مطالعه قرار دهد. نمونههایی که واقعاً نظر ووریس را جلب کردند، در سالهای 1972 و 1973 در مغولستان پیدا شده بودند و در مقالهای علمی در سال 1977، به عنوان سرده شناخته شده Alectrosaurus توصیف گردیده بودند. اما ووریس میگوید: پس از بررسی مجدد متوجه شدم که این گونه کاملاً متفاوت از هر چیزی است که تا به حال دیده بودیم. این در واقع، اجداد تمام تیرانوسورهای بزرگ شکارچی اصلی را که هم اینجا در آلبرتا و هم در مغولستان و چین یافت میشوند، نشان میدهد.»
- حقایق جالب درباره دایناسورها که احتمالا نمیدانستید
- چرا دایناسورها پس از انقراض مجدد تکامل نیافتند؟
- اگر دایناسورها منقرض نمیشدند، امروز وضعیت زمین چگونه بود؟
شاهزاده اژدها 86 میلیون سال پیش زندگی میکرد و از نظر ظاهری بسیار شبیه به یک تیرانوسور بود، اما تنها حدود 4 متر طول و 750 کیلوگرم وزن داشت. بسیاری از تیرانوسورهای بعدی بسیار بزرگتر بودند؛ برای مثال، تیرکس به 12.5 متر طول و تا حدود 10400 کیلوگرم وزن میرسید. همچنین، شاهزاده اژدها در مقایسه با تیرانوسورهای بعدی، سر کوچکتر و بازوهای بلندتری داشت. توماس هولتز، دیرینهشناس مهرهداران از دانشگاه مریلند میگوید: «این یک کشف جدید و مهم است که درک ما را از این مرحله میانی تاریخ تیرانوسورها بهبود میبخشد. با این حال، تا زمانی که برش عرضی از استخوانها برای مشاهده حلقههای رشد انجام نشود، نمیتوانیم از وضعیت بالغ بودن آن مطمئن باشیم.»
دارلا زلنیفسکی، دیرینهشناس از دانشگاه کلگری معتقد است که بر خلاف تیرانوسورهای بعدی، K. mongoliensis احتمالاً ساوروپودها را که دایناسورهای گیاهخوار غولپیکر با گردنهای بلند و دمهای بلند بودند شکار نمیکرد. بلکه احتمالاً طعمههای کوچکتر از خودش را شکار میکرده است.
به نظر ووریس، نمونههای یافت شده مربوط ه دایناسورهای بالغ کوچک هستند، نه دایناسورهای جوان. او مجموعهای از ویژگیها را شناسایی کرد که نشاندهنده بلوغ هستند، از جمله مهرههای جوشخورده، شاخهای کوچک برجسته و بافت چروکیده استخوان بینی. این یافته بیانگر آن است که تیرانوسوریدها در آن زمان هنوز جثه کوچکی داشتند و تنها بعدها به ابعاد غولپیکر خود رسیدند. چیزی که این نمونهها را بسیار مهم میکند، سن آنهاست. آنها حدود 86 میلیون سال قدمت دارند، یعنی 20 میلیون سال قدیمیتر از تیرکس. این نشان میدهد که تیرانوسورها در این زمان هنوز نسبتاً کوچک بودند.
یافتههای بیشتر درباره شاهزاده اژدها
پژوهشگران همچنین 12 گونه از تیرانوسورها را با یکدیگر مقایسه کردند تا زمان و مکان زندگی آنها، نحوه ارتباط آنها و زمان وقوع هرگونه مهاجرت را مشخص کنند. آنها به این نتیجه رسیدند که حدود 85 میلیون سال پیش، K. mongoliensis یا گونهای نزدیک به آن، از آسیا به آمریکای شمالی از طریق یک پل خشکی که اکنون تنگه برینگ نام دارد، مهاجرت کرد و به ظهور اولین تیرانوسورهای واقعی منجر شد. این تیرانوسورها در اواخر دوره کرتاسه، بین حدود 85 تا 66 میلیون سال پیش، به شکارچیان غالب در آمریکای شمالی تبدیل شدند.
اما حدود 78 میلیون سال پیش، یک تیرانوسور از طریق همان پل خشکی به عقب مهاجرت کرد که این امر به اولین ظهور آنها در آسیا انجامید. این واقعه منجر به تکامل دو زیرگروه تیرانوسور در آسیا شد: گونههای غولپیکر با وزن چندین تن مانند Tarbosaurus bataar و گونههای کوچکتر و لاغر مثل Qianzhousaurus sinensis که به دلیل اندازه کوچک و پوزه بلندش به پینوکیو رکس معروف شد.
این یافتهها نشان میدهند که چندین رویداد بزرگ مهاجرت به عقب و جلو بین آسیا و آمریکای شمالی، عامل اصلی بخش عمدهای از تکامل تیرانوسورها بوده است.در واقع، شجره خانوادگی تیرانوسورها با مهاجرت شکل گرفته است، درست مانند بسیاری از خانوادههای انسانی ما.