ویرایش ژنتیکی کریسپر

اولین آزمایش فناوری کریسپر آماده رویا‌رویی با سرطان ریه

چین اولین آزمایش ویرایش ژنتیکی کریسپر «CRISPR» را بر روی انسان، از ماه آگوست شروع خواهد کرد. دانشمندان برای از بین بردن سلول‌های سرطانی، سلول‌های سفید خون افرادی که به سرطان ریه دچار هستند را گرفته و با استفاده از تکنولوژی کریسپر «موسوم به قیچی ژنتیکی»، آنها را ویرایش خواهند کرد. سپس برای بهبود بیماری، این سلول تغییر یافته را دوباره وارد بدن بیمار می‌کنند.


کارکرد این آزمایش بسیار به آنچه که در آمریکا انجام گرفت شباهت دارد. در این آزمایش سلول‌ های ایمنی، که با استفاد از تکنیک ویرایش ژنی کریسپر اصلاح شده بودند، در چندین نوع از سرطان آزمایش شدند. آزمایش‌هایی با سلول‌های خونی ویرایش شده نیز قبلا انجام شده است. اما دانشمندان برای ویرایش به جای تکنیک کریسپر از ویروس استفاده کردند، تا توالی‌ها را داخل سلول DNA قرار دهد. اصلاح سلول‌ها در قسمت مشخصی، با استفاده از ویرایش کپی و پیست مانند روش کریسپر، بسیار آسان است.

فناوری کریسپر و نقش ویروس‌ها

کریسپر، به زبان ساده بریدن و جدا کردن ژن معیوب از ترکیب ژنتیکی سلول است. این شیوه سریع‌تر، ارزان‌تر و دقیق‌تر از شیوه‌های رایج فعلی در ویرایش ژن است. فناوری کریسپر در سال ۱۹۸۷ در باکتری ای‌کلای «E.coli» کشف شد، در واقع دانشمندان متوجه شدند که در ژنوم باکتری، قطعاتی از مولکول DNA پشت سر هم یا با فاصله تکرار می‌شوند. اما ده سال طول کشید تا در سال ۲۰۰۷ روشن شد این توالی‌های تکرار شونده در واقع سیستم ایمنی اکتسابی باکتری، بخصوص در مقابل ویروس ها و پلاسمیدها است، به عبارت دیگر همانگونه که سیستم ایمنی موجودات پیچیده‌تر مثل انسان با قرار گرفتن در معرض میکروب‌ها و ویروس‌ها نحوه مقابله با آنها را یاد می‌گیرد، باکتری‌ها با استفاده از کریسپر کار مشابهی را انجام می‌دهند.

کریسپر با تخریب ژنوم ویروس، باکتری را در مقابل آن محافظت می‌کند. به این ترتیب دانشمندان دریافتند این سیستم به آنها امکان می‌دهد با دقتی بی سابقه، هر ژنی را در هر کدام از ۲۳ کروموزوم انسان تغییر دهند، بدون اینکه به جهش ژنتیکی نیاز باشد. از این رو دانشمندان هم می‌توانند روند تولید مثل سلول‌ها را بیشتر کنند، و هم برای از بین بردن سرطان دستور العمل‌هایی را به آنها می‌دهند.

این آزمایش مورد تایید یک هیئت مشاوره آزمایش در آمریکا، قرار گفت. اما برای آغاز تحقیقات این پروژه، نیاز به دو تاییدیه هم داشت. یکی سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA)، و دیگری هم دانشگاه بود. سرپرستی این تحقیق بر عهده‌ی «کارل جون» از دانشگاه پنسیلوانیا، است. محققان این پژوهش، می‌گویند این آزمایش‌ها تا ماه دسامبر آغاز خواهد شد.

وضعیت جسمی بیماران این آزمایش بسیار وخیم‌تر از سایرین می‌باشد. سرطان این نوع افراد، از نوع بدخیم بوده، که در دیگر اندام‌های بدنشان گسترش یافته است. هدف از انجام این آزمایش‌ها که در مقیاس بسیار کوچک انجام می شود، تعیین میزان امنیت این نوع روش است. این آزمایش ابتدا از یک فرد شروع شده و به ۳۰ نفر افزایش می‌یابد. محققان در نظر دارند با استفاده ازاین روش سه دوز مختلف از سلول‌های تغییر یافته را امتحان کرده، و به دقت واکنش آنها را زیر نظر بگیرند.