وقتی یک ربات به خواب میرود، احتمالا درباره بازیهای آتاری رویاپردازی خواهد کرد! رباتها تا پیش از این تنها قادر به انجام اعمالی از پیش تعیین شده بوده و خارج از چارچوب مشخصشده، توانایی انجام کار دیگری را نداشتند. به مرور زمان به دایره تواناییهای آنان افزوده شد تا هوش مصنوعی قادر باشد اعمال بیشتر و بیشتری را انجام دهد. اکنون علم رباتیک به میزان بسیار زیادی پیشرفت کرده و دقیقا همین موضوع سبب نگرانی جامعه بشری شده است؛ وقتی رویاپردازی در ربات ها امکانپذیر شده و هوشمند مصنوعی آنها قادر به تصمیمگیری است، بعید نیست تا روزی این تصمیم، حمله به سازنده خود باشد. در هر صورت این احتمال دلیلی برای متوقفکردن علم نخواهد بود، از همین رو محققان به دنبال راههایی برای کمک به رویاپردازی در ربات ها هستند.
رویاپردازی در ربات ها چگونه امکان پذیر است؟
در انسانها، خواب شبانه (و حتی خواب نیم روزی) به ثابتکردن حافظه کمک بسیاری میکند، چنان چه گفته شده اگر بعد از یادگیری مبحثی برای مدتی کوتاه بخوابید، ماندگاری آن مطلب در حافظه بلند مدت شما به مراتب بیشتر خواهد شد. در واقع خواب به ذهن انسان کمک میکند تا مطالب را از حافظه کوتاه مدت (رم) به حافظه بلند مدت و دائمی (هارد دیسک) خود منتقل کند. از طریق سه فرآیند مجزای تثبیت، ارتقا و یکپارچهسازی ذهن شما مطالب را به یک سیستم بایگانی سازمانیافته منتقل میکند تا دسترسی به هر چیزی در آینده به سادهترین راه ممکن امکانپذیر باشد.
پیش از همه، مرحله تثبیت یک مطلب را طی شش میلیثانیه کد میکند. در ادامه، مغز آن خاطره یا مطلب را طی چند دقیقه، ساعت یا حتی یک روز ارتقا میدهد تا آن را به طور کامل در حافظه بلند مدت فرد جای بدهد. در نهایت، فرآیند یکپارچهسازی اتفاق میافتد تا مغز پارهای از اطلاعات جدید را به موارد قدیمی اضافه کند. این فرآیند، همانند سیستمهای بایگانی پیشرفته صورت گرفته و همه چیز را روی یکدیگر تلنبار نمیکند. حال در نظر بگیرید تلاش امروز محققین، محققکردن امکان رویاپردازی در ربات ها به همین شیوه است.
اولین موفقیت اساسی گوگل در این زمینه، به شکل بازیهای ویدیویی کلاسیک خود را نشان داد، چنان که هوش مصنوعی، شکستدادن بازیهایی مثل برکاوت (Breakout) و استرویدز (Asteroids) را با توالی نسبتا ساده مورد نیاز یادگرفته است. نکته بسیار مهم دیگر، ظرفیت هوش مصنوعی برای یادگیری مطالب بیشتر در آینده است تا به این وسیله دایره دانش آن به مقادیری از اطلاعات ابتدایی محدود نشود.
هوش مصنوعی DeepMind هنوز به اندازهای قدرتمند نشده تا بتواند همانند انسان، دیگر بازیهای پیچیدهتر مثل استارکرفت (Starcraft) یا لبرین (Labyrinth) را شکست دهد. جایی که ما درباره شرایط شرمآور و مسائل تهدیدآمیز فکر میکنیم (در ذهن خود)، هوش مصنوعی تمامی قسمتهای بازی را ریز به ریز برای خود تمرین میکند تا به این وسیله مسیر پیروزی و شکستدادن حریف را متصور شود. این فرآیند ادامه پیدا میکند تا زمانی که به این امر تسلط کامل پیدا کند.
هدف اصلی تلاش برای ممکنکردن رویاپردازی در ربات ها، حرکت به سمتی است که هوش مصنوعی را درست همانند انسانها قادر به یادگیری موضوعات جدید میکند. رویاپردازی در ربات ها در نهایت باید سبب شود تا این ماشین ها بتوانند پیش از انجام هرکاری نتیجه آن را تشخیص دهند. به عبارت دیگر، هوش مصنوعی باید بداند چگونه توالی اعمالی گوناگون، نتایجی متفاوت را حاصل خواهد شد که این امر نیازمند مقدرکردن امکان رویاپردازی در ربات ها است. به دلیل وجود فاکتورها و متغیرهای بسیار بسیار زیاد در این حالت برای تصمیمگیری، این مستلزم صرف زمان بیشتری خواهد بود، پس بهتر است تا این پردازشها در زمان بیکاری و نداشتن فعالیتی خاص صورت بگیرند. “بهتر است تا روباتها در زمان عدم انجام فعالیتی خاص، درباره اقدامات محتمل آینده خود رویاپردازی کنند”.
این شیوه از آموزش در ابتدای مسیر خود است، با این حال محققین از افزایش ده برابری آن به نسبت گذشته خبر میدهند. در کوتاه مدت رویاپردازی در ربات و هوش مصنوعی به نفع ما خواهد بود، چرا که این ماشینها با درک بیشتر، به انسان در انجام کارهای خود کمک خواهند کرد. امیدواریم رویاپردازی در روبات ها، روزی به کشیدن نقشه حمله به انسان ختم نشود.