اجرام آسمانی که وارد جو زمین میشوند به دلیل تماس با جو بهشدت داغ شده و آتش میگیرند. در بعضی موارد این اجرام قبل از رسیدن به سطح زمین بخار میشوند که در این صورت به آنها شهاب (Meteor) گفته میشود. گاهی هم این اجرام از حرارت حاصل از عبور از اتمسفر زمین جان سالم به در برده و به سطح زمین برخورد میکنند؛ در این صورت به این اجرام که تشکیل شده از سنگ، فلز یا ترکیبی از آن دو هستند، نام شهاب سنگ (Meteorite) را اختصاص میدهند. انواع مختلفی از شهاب سنگ ها در طول تاریخ توسط انسانها کشف شدهاند و مطالعات انجامشده بر روی آنها کمک شایانی به درک ما از جهان هستی کرده است. در ادامه به معرفی شش مورد از بزرگترین شهاب سنگ های کشف شده روی سطح زمین میپردازیم.
بزرگترین شهاب سنگ های کشف شده روی زمین
ویلامیت بزرگترین شهاب سنگ کشفشده در آمریکا
رتبه اول لیست بزرگترین شهاب سنگ های کشف شده روی سطح زمین متعلق به ویلامیت (Willamette) است که با طول 3 متر، عرض 2 متر و وزنی معادل 15.5 تن، بزرگترین شهاب سنگ کشفشده در آمریکا است. این شهاب سنگ بزرگ متشکل از آهن و نیکل بوده و از سال 1906 تاکنون در موزه تاریخ طبیعی آمریکا در نیویورک در معرض نمایش عموم قرار دارد.
داستان کشف این سنگ جرم آسمانی داستان جالبی است؛ الیس هیوز (Ellis Hughes) در سال 1902، ویلامیت را در زمینی متعلق به شرکت آهن و فولاد اورگان (Oregon Iron and Steel Company) یافت. او که متوجه تفاوت این سنگ با سنگهای معمولی شده بود سه ماه زمان صرف تا این سنگ آسمانی را یک کیلومتر از محل پیدا شدنش دور کند و آن را به زمین خودش جابجای کند اما بعد از تمام دردسرهایی که برای جابجایی ویلامیت کشیده بود موفق به تصاحب آن نشد.
مبوزی شهاب سنگ 25 تنی در تانزانیا
مبوزی (Mbozi) نام شهاب سنگی 25 تنی با طول 3 متر است که در دهه 30 میلادی در تانزانیا کشف شد. مردم تانزانیا که زمانی مبوزی را مقدس میپنداشتند، این سنگ آسمانی را کیموندو (Kimondo) هم مینامند که به زبان مردم تانزانیا به معنی شهاب سنگ است.
از آنجا که دهانهای حاصل از برخورد اطراف مبوزی یافت نشد، احتمال میرود که این سنگ پس از سقوط به مکان کشفش غلطیده باشد.
کیپ یورک سومین شهاب سنگ بزرگ دنیا
در میان بزرگترین شهاب سنگ های کشف شده در تاریخ، شهاب سنگ کیپ یورک (Cape York) که نام دیگر آن اگپالیلیک (Agpalilik) است، رتبه سوم از نظر اندازه را دارد. زمان برخورد این شهاب سنگ با زمین به چیزی در حدود ده هزار سال پیش برمیگردد. کیپ یورک که 20 تن وزن دارد، در سال 1993 در گرینلند یافت شده و هماکنون در موزه جغرافیا دانشگاه کپنهاگ دانمارک در معرض نمایش است.
باکوبیریتو بزرگترین شهاب سنگ کشفشده در مکزیک
بزرگترین شهاب سنگ کشفشده در مکزیک باکوبیریتو (Bacubirito) نام دارد که تقریباً هموزن کیپ یورک است. تاریخ کشف این شهاب سنگ آهنی به سال 1886 برمیگردد؛ زمانی که زمینشناسی به نام گیلبرت الیس بیلی (Gilbert Ellis Bailey) آن را در دهکدهای به نام رانچیتو (Ranchito) در نزدیکی شهر سنلوا دلیوا (Sinaloa de Leyva) پیدا کرد. بیلی که از طرف ژورنال شیکاگو به مکزیک رفته بود این شهاب سنگ عظیم را با کمک مردم محلی از دل زمین بیرون آورد.
طول باکوبیریتو 4.25 متر، عرض آن 2 متر و ارتفاعش 1.75 متر است. این شهاب سنگ هماکنون در مرکز علمی سینالوا (Centro de Ciencias de Sinaloa) به نمایش گذاشته شده است.
دومین شهاب سنگ بزرگ دنیا الچاکو
الچاکو (El Chaco) با وزنی در حدود دو برابر باکوبیریتو دومین شهاب سنگ بزرگ دنیاست. با وجود بزرگی الچاکو دانشمندان معتقدند که این سنگ آسمانی تنها تکهای از یک شهاب سنگ بزرگتر است که مدتها پیش پس از ورود به جو زمین به تکههای کوچکتر متلاشی شده است. قطعات متلاشى شده این شهاب در منطقهای به نام کمپو دلسیورو (Campo del Cielo) به زمین برخورد کرده و محدودهای به مساحت 60 کیلومترمربع را شهاب باران کردند. الچاکو بزرگترین شهاب سنگ یافت شده در منطقه دلسیورو است که 37 تن وزن دارد. این شهاب سنگ که پنج متر در زمین فرو رفته بود در سال 1969 به کمک فلزیاب کشف شد و پس از حفاری از دل زمین بیرون کشیده شد.
هوبا بزرگترین شهاب سنگ یافت شده بر روی زمین
و اما رتبه اول در لیست بزرگترین شهاب سنگ های کشف شده بر روی زمین از آن هوبا (Hoba) است که با وزن 60 تن، حدوداً دو برابر الچاکو وزن دارد. این شهاب سنگ عظیمالجثه با طول و عرضی در حدود 3 متر در جنوب آفریقا در کشور نامیبیا (Namibia) قرار دارد.
دانشمندان معتقدند که هوبا در حدود هشت هزار سال پیش در نامیبیا سقوط کرده و به دلیل اندازه فوق بزرگش تاکنون جابجا نشده است. برخلاف الچاکو، کشف هوبا کار سختی نبود و نیازی به حفاری نداشت. دانشمندان معتقدند که این سنگ آسمانی قول پیکر به دلیل شکل عجیب و سطوح تختش در زمین فرو نرفته است.
البته شهاب سنگ هایی بزرگتر از موارد ذکرشده هم با زمین برخورد کردهاند؛ مانند شهاب سنگی که 65 میلیون سال پیش با کرهی زمین برخورد کرد و باعث انقراض نسل دایناسورها شد. این شهاب سنگ ها که نام سیارک را به آنها اختصاص میدهند اجرام آسمانی بسیار خطرناکی هستند که هرچند میلیون سال برای زمین تهدید زا میشوند.