بخشی از هزاران جرم فراتر از مدار پلوتو را مشاهده کنید

احتمالا همگی شما با هشت سیاره منظومه خورشیدی آشنا هستید: عطارد، زهره، زمین، مریخ، مشتری، اورانوس و نپتون. همچنین باید از سیاره کوتوله‌ای به نام پلوتو نام برد که پیش از این سیاره نامیده می‌شد. اما تا به حال چقدر به اجرام موجود فراتر از مدار پلوتو فکر کرده‌اید؟

حقیقت این است که منظومه خورشیدی تنها شامل خورشید و تعداد محدودی سیاره نیست. هزاران جرم به نام سیارک بین مدار مریخ و مشتری هستند که به نام کمربند سیارکی شناخته می‌شوند. این اجرام می‌توانستد تشکیل سیاره‌ای را بدهند که به خاطر تاثیر گرانش مشتری بر آن منطقه، موفق نشدند تا در یک جرم واحد گرد هم بیایند.

علاوه بر کمربند سیارکی، در فضای دورتر از مدار پلوتو نیز صدها یا حتی هزاران سیاره کوتوله همچون پلوتو می‌توانند در کمربندی به نام کمربند کوییپر وجود داشته باشد. تا کنون تنها بخشی از این اجرام کشف شده‌اند که در شبیه‌سازی زیر می‌توانید مدار این اجرام را مشاهده کنید:

http://www.aparat.com/v/L9evj

این انیمیشن توسط شبیه‌سازی به نام Universe Sandbox ایجاد شده است. شما نیز می‌توانید این شبیه‌ساز را نصب کرده و منظومه دلخواه خودتان را بسازید! سیارات یا ستاره ها رو به هر نحوی چیده و یا حتی آنها را به هم زده و شاهد نابودی‌شان باشید!

اگر به شبیه‌سازی بالا برگردیم، هر مدار زردرنگ مربوط به مدار یکی از سیارات کوتوله فراتر از مدار پلوتو می‌شود. اگر عادت کرده‌اید تا تصویری هشت سیاره‌ای از منظومه خورشیدی داشته باشید، احتمالا فکرش را نمی‌کردید که اطراف ما می‌تواند تا این اندازه شلوغ باشد.

داستان حذف پلوتو از مقام سیاره بودن به زمان کشف جرمی به نام اریس باز می‌گردد. اریس که جرمش 27% بیشتر از جرم پلوتو بود، خودش و پلوتو را در دسته‌بندی جدیدی به نام سیارات کوتوله جای داد. دسته‌بندی ای که با رای هزاران ستاره‌شناس در سال 2006 ایجاد شد.

البته ستاره‌شناسان زیادی نیز بودند که با این تصمیم مخالفت کرده و حتی دانش‌آموزان بسیاری، سیلی از نامه‌های تنفرآمیز را روانه کاشف اریس کردند.

با این حال، تنها پلوتو و اریس نبودند که در دسته سیارات کوتوله قرار داده شدند. سرس، ماکی‌ماکی، هائومیا و پنج جرم دیگر به طور قطعی سیاره کوتوله شناخته شده‌اند. یعنی اجرامی که مطمئن هستیم دنباله‌دار یا جرم دیگر نیستند. 30 مورد نیز به عنوان اجرامی که به احتمال زیاد سیاره کوتوله‌اند، شناخته می‌شوند. 75 جرم احتمالا، و نزدیک 850 جرم نیز ممکن است با احتمال کمتر سیاره کوتوله باشند.

ستاره‌شناسان معتقدند هنوز حداقل نیمی دیگر از چنین اجرامی در ورای مدار پلوتو وجود دارد که پس از این کشف خواهند شد. به این صورت تعداد این اجرام به 2000 یا بیشتر خواهد رسید.

تعریفی جدید از سیاره؟

 

همانگونه که در تصویر بالا مشخص است، برخی از این سیارات کوتوله، در مدارهایی بسیار بیضوی و کشیده قرار گرفته‌اند. چنین اجرامی بیشتر عمر خود را در نواحی دورتر سپری می‌کنند. به همین دلیل دیدن آنها بسیار سخت است. تخمین زده می‌شود که حدود 5 برابر بیشتر از تعدادی که هم‌اکنون کشف شده است، از این نوع اجرام وجود دارد.

برای کشف این اجرام پرشمار، خیلی نباید به سفینه‌هایی چون افق‌های نو متکی بود. با اینکه افق‌های نو هم‌اکنون در کمربند کوییپر به سر می‌برد، اما آینده کشف سیارات کوتوله باز هم در دست تلسکوپ‌های قدرتمند خواهد بود.

و اما در مورد تعریف سیارات، اخیرا گروهی تعریفی دیگر ارایه داده‌اند که بر مبنای آن، هر جرمی که به اندازه کافی سنگین باشد تا شکل کروی پیدا کرده و بتواند مسیر خود را از اجرام کوچکتر دیگر پاک کند، بایستی سیاره نامیده شود.

هرچند هنوز این تعریف از سوی اکثریت ستاره‌سناسان پذیرفته نشده است، اما اگر این اتفاق رخ دهد، باید گفت که در حال حاضر منظومه خورشیدی، بیش از 110 سیاره رسمی دارد و شاید صدها یا هزاران مورد دیگر نیز منتظر کشف شدن باشند.