بسیاری از دانشمندان بر این باورند که تمدنی که امروزه آن را میشناسیم، از سومر باستان آغاز شده است. تمدن سومر باستان ، قدیمیترین و اسرارآمیزترین پیشینهی تاریخی را در میان تمدنهای شکل گرفته بر روی زمین داراست. سومر، اولین تمدن شهری در جنوب بین النهرین (جنونب عراق امروزی) بود که در این مطلب، به بررسی 20 واقعیت جالب توجه در مورد آن خواهیم پرداخت.
تعریف “فرهنگ” ، از تمدن سومر باستان آغاز شد!
زبان سومری، از نظر “زبانشناسی” با تمامی زبانهای هم دورهی خود متفاوت بوده است؛ از این رو بسیاری از مردم بر این باورند که “همه چیز” از سومر آغاز گردیده؛ چرا که سومریان باستان، دارای پیشرفتهای قابل ملاحظهای در زمینه هنر، معماری، پزشکی، ریاضیات، نجوم و … بودهاند که کسب اطلاع از آنان ما را شگفت زده خواهد کرد!
1- سومر، اولین تمدن شهری شکل گرفته بر روی کره زمین است. بسیاری از باستانشناسان بر این باورند که اولین تمدن سیاره ما، اولین بار در بین النهرین (عراق امروزی) شکل گرفته است.
2- به گفته محققان، قدمت متون و کتیبههای کشف شده در سومر، به حدود 3300 سال قبل از میلاد مسیح بازگشته و به شهرهای اوروک (Uruk) و جمده النصر (Jemdet Nasr) تعلق دارد.
3- باستان شناسان، بر این باورند که تمدن “سومر” به طور رسمی در حدود 4000 سال پیش از میلاد مسیح شکل گرفته باشد.
4- خط میخی، به عنوان اولین سیستم نوشتاری اختراع شده بر روی زمین شناخته میشود. بر اساس اطلاعات موجود، خط میخی، در اواخر چهارمین هزارهی پیش از میلاد، توسط سومریان ابداع شده و زبان نوشتاری پیش از آن، برگرفته از زبانهای اکدی، ابلایی، ایلامی، هیتی، لووی، حتی، هوریان و اورارتو بوده است. این نوشتار، از خط میخی اوگاریتی و خط میخی فارسی باستان الهامگیری شده و به تدریج، با الفبای فنیقی در طول امپراتوری نئو-آشوری جایگزین شد.
5- بر اساس اطلاعات موجود، خط میخی از ابتدای توسعه، به مدت 3000 هزار سال مورد استفاده قرار گرفته است. قدمت کاربرد آن به 34 قرن قبل از میلاد مسیح، تا قرن دوم میلادی بازمیگردد.
6- لازم به ذکر است که سخنگویان مذهبی، برای اولین بار در میان سومریان باستان آمده تا مردم باورهای دینی آنان را با استفاده از سیستم نوشتاری خود ضبط کنند.
7- علاوه بر یک سیستم گفتاری و نوشتاری بسیار پیشرفته، این فرهنگ باستانی در طول تاریخ چند هزار سالهی خود موفق به توسعه بسیاری از مهارتهای چشمگیر در زمینه معماری شد. از سایر دستاوردهای شگفتآور تمدن سومر باستان ، میتوان به پیشرفتهای قابل ملاحظه در زمینه هنر، دانش پیچیدهی ریاضیات، نجوم و سایر علوم اشاره کرد.
8- سومریان باستان، در حدود 4000 سال پیش از میلاد مسیح، یک سیستم پیچیده را برای حساب و اندازهگیری اختراع کردند. این دستاورد، در نهایت منجر به پیشرفتهای اساسی در زمینههای مختلفی همچون محاسبات ریاضی، هندسه و جبر شد.
9- تمدن سومر باستان ، یک فرهنگ مذهبی بسیار پیچیده را در زمین شکل داده بود. در طول تاریخ فرهنگ چند هزار سالهی سومریان و بنابر شواهد بر جای مانده از کتبیههای آنها، هر شهر در سومر باستان، توسط یک خدای به خصوص محافظت میشد. با توجه به اطلاعات موجود، در این دوران تاریخی، خدایان و انسانها همراه با یکدیگر بر روی زمین زندگی میکردند.
10- یکی از جذابترین ساختارهای معماری این منطقه، زیگورات (Ziggurat of Ur) است. این سازهی باستانی، در شهر Ur (شهر ناصریه عراق امروزی) ساخته شد و قدمت آن به 21 قرن پیش از میلاد مسیح بازمیگردد. البته زیگورات در 6 قرن پیش از میلاد مسیح، شروع به فرو ریختن کرد، اما به دستور پادشاه نبونعید (King Nabonidus) بازسازی شد.
11- یکی از بزرگترین شهرهای تمدن سومر باستان ، Uruk نام داشت. به گفتهی محققین، این شهر باستانی در زمان اوج خود، 80 هزار نفر جمعیت داشت. نکته جالب اینکه در آن دوران، جمعیت کل سومر باستان بین 800 هزار تا 1.5 میلیون نفر بوده و جمعیت کل کره زمین، برابر با 27 میلیون نفر تخمین زده شده است.
12- یکی از قدیمیترین داستانهای خلقت انسان، بر روی کتیبهای با قدمت 5 هزار پیش از میلاد مسیح، در شهر باستانی نیپور (Nippur) کشف شده است. داستانی تحت عنوان پیدایش اریدو (The Eridu Genesis) که از خلقت جهان و حتی طوفان نوح در آن سخن به میان آمده است.
13- با توجه به اطلاعات موجود در افسانهها کتبیههای سومر باستان، در ابتدا “خدایا انساننما” بر روی زمین حکومت میکردند. جالب توجه است که مشابه با همین حکایت را در متون قدیمی مصر باستان نیز میتوان یافت.
14- متون کشف شده در سومر باستان، شامل نوشتههایی شخصی، نامههای اداری، معاملات، رسید، قوانین، دستورات مذهبی، سحر و جادو، متون علمی شامل ریاضیات، نجوم و … بود.
15- در قرن نوزدهم میلادی، یکی از قدیمیترین کتبیههای باستانی سومر، از کتابخانهی زیرزمینی پادشاه آشوربانیپال در نینوا کشف شد. طبق نظر محققان، سومریان باستان در حدود 5 هزار سال پیش، به مطالعه اثرات برخورد یک سیارک از نوع آتن پرداختهاند!
16- فهرست پادشاهان سومری، یکی از جذابترین اکتشافات باستانشناسی از تمدن سومر باستان بوده و اسامی کامل پادشاهان سومر و محل دقیق حکومت آنان را در خود جای داده است. یکی از جزئیات جالب در مورد فهرست مذکور، این است که تعداد 8 پادشاه سومری، حدود 241,200 سال، از زمان رانده شدن پادشاهی از بهشت بر زمین، بر کل سیاره حکومت کردهاند!
17- شهر اِریدو (Eridug) قدیمیترین شهر کره زمین و اولین سکونتگاه سومریان باستان بوده است. پس از رانده شدن پادشاهی از بهشت به کره زمین، اولین پادشاه سومری در شهر اریدو، Alulim نام داشت. او در حدود 28 هزار و 800 سال حکومت کرد! Alaljar به عنوان پادشاه بعدی، 36 هزار سال حاکمیت را بر عهده داشت و دو پادشاه بعدی در مجموع 64 هزار و 800 سال در زمین به حکومت پرداختند. در واقع لیست پادشاهان سومری، مربوط به دورانیست که خدایان همراه با انسانها در زمین زندگی میکردند.
18- سومریان باستان، از آنوناکی هم صحبت میکنند! آنوناکی به عنوان گروهی از خدایان در چندین فرهنگ باستانی از جمله سومری، اکدی، آشوری و بابلی حضور داشته است.
19- آنوناکیها، به عنوان یکی از بحثبرانگیزترین موضوعات داغ و جذاب در میان مردم سراسر جهان شناخته میشود. میلیونها نفر از سراسر جهان بر این باور هستند که آنوناکیها، خالقین نسل انسان بوده و در واقع خدایانی با ساختار گوشت و خون هستند که در گذشتهای دور در زمین حضور یافتهاند.
20- سومریان خدایان متعددی را پرستش میکردند که از جمله آنان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
آنو (Anu): صاحب بهشت و خدای اصلی
انلیل (Enlil): خدای هوا
انکی (Enki): خدای دانش
ارشکیگال (Ereshkigal): فرشتهای از عالم اموات
اینانا (Inanna): خدای نبردها
نامو (Nammu) – ننهورساج (Ninhursag) – نانا (Nanna): خدایان ماه
اوتا (Utu): خدای خورشید