نزدیک به 10 سال است که از وجود آب در ماه اطلاع داریم. اکنون مطالعهای جدید نشان میدهد که احتمالا مقادیر فراوانی از آب مایع، در زیر پوسته ماه در جریان است!
دانشمندان در سال 2008 میلادی از وجود آب در ماه خبر دادند. نبود اتمسفر و میدان مغناطیسی از جمله عواملی هستند که موجب تجزیه سریع آب موجود بر روی کره ماه میشوند. با این حال، چنین وضعیتی در مورد فضای داخلی کره ماه صدق نمیکند؛ چرا که تجزیه و تحلیلهای انجام گرفته بر روی سنگهای قمر زمین از ماموریتهای آپولو 15 و آپولو 17 در یک دهه قبل، نشان از وجود مقادیر کمی از آب در آنان داشت. اکنون گروهی از دانشمندان بر این عقیده هستند که احتمالا مقادیر بسیاری از آب در زیر پوسته قمر زمین جریان دارد!
ما بیشتر آن چیزی که از فضا میدانیم را به کمک نور آموختهایم. برای مثال طیفسنجهای مداری میتوانند شدت نور ساطع شده از خورشید، ماه و یا یک ستاره دوردست را مورد سنجش قرار داده و طول موج آنان را محاسبه کنند. با بررسی دقیق نور منعکس و جذب شده، دانشمندان میتوانند از ویژگیهای سطحی این جسم آسمانی اطلاع حاصل کنند. مشکل این است که طیفسنجها، مقدار گرما را نیز در سنجشهای خود لحاظ میکنند و از آنجا که دمای سطح ماه در طول روز بالاست، تشخیص دقیق وجود آب در ماه تا حد بسیاری مشکل میشود.
دانشمندان حاضر در این آزمایش، از نمونه سنگهای موجود از سطح ماه برای انجام تحقیقات خود استفاده کردهاند. این دادهها که ترکیبی از جزئیات حرارتی سطح ماه و نقشههای نواحی مختلف ماه بود، دانشمندان را قادر ساخت که بتوانند دادههای حرارتی را از طیفسنجهای خود حذف کنند. پس از این، دانشمندان با استفاده از تکنیک خاصی، دادههای فضاپیمای هندی چاندریان-1 را مورد بررسی قرار دادند.
نتایج این مطالعه شگفتانگیز بود؛ چرا که دانشمندان موفق شدند به وجود آب در ماه پی ببرند! جالب اینجاست در مناطقی که در آن فورانهای آتشفشانی وجود داشت، شواهدی چشمگیر از وجود آب در ماه به چشم میخورد. رالف میلیکن (Ralph Milliken) به عنوان نویسنده ارشد این مطالعه اظهار کرد:
نحوه توزیع این ذخایر آبی در زیر پوسته ماه بسیار حائز اهمیت هستند. نمونههای مشابه با آنچه از ماموریتهای آپولو به زمین آورده شد، در سراسر سطح کره ماه یافت میشوند. اما نکته کلیدی اینجاست که اینها تماما از نقاطی با فعالیتهای آتشفشانی به سطح ماه رسیدهاند. در واقع میتوان این احتمال را داد که زیر پوسته ماه، منابعی غنی از آب وجود داشته باشد!
دانشمندان با آمادهسازی یک نقشه جالب، وجود آب در ماه را به شکلی گویا به تصویر کشیدهاند. نقاط قرمز و زرد رنگ به معنای بیشترین منابع آبی موجود در زیر سطح ماه هستند.
البته هنوز پرسشهای بسیاری هستند که پاسخ به آنان به تحقیقات بیشتری نیاز دارد. این منابع آبی چگونه به قمر کره زمین راه یافتهاند؟ با این حال، یافتههای اخیر دانشمندان از چندین جهت اهمیت بسیاری دارد. به عنوان مثال، با تحقیق بیشتر بر روی نشانههای وجود آب در ماه میتوانیم به سرگذشت ابتدایی منظومه شمسی بیشتر پی ببریم. از طرفی، خبر وجود آب در ماه میتواند برای ناسا بسیار خوشحالکننده باشد؛ چرا که این آژانس فضایی سعی دارد در آیندهای نزدیک با سخت یک ایستگاه فضایی در سطح این قمر، راه را برای سفرهای فضایی دورتر هموار سازد. از این جهت، نفوذ به لایههای زیرین پوسته ماه و دسترسی به منابع آبی آن، گاهی مهم در ساخت اقامتگاههای انسانی در این قمر به شمار میرود.