با وجود سرمایهگذاریهای عظیم و ادعاهای بزرگ، جنگندههای پیشرفته چینی هنوز نتوانستهاند در بازار رقابتی اروپا جایگاهی برای خود پیدا کنند. اما دلیل واقعی این ناکامی چیست؟
اروپا در نقطه عطفی از تحولات دفاعی قرار گرفته است. کشورهای اروپایی همزمان با افزایش بودجه نظامی، به دنبال استقلال از تجهیزات نظامی آمریکایی هستند. این روند، فرصتی بیسابقه برای تولیدکنندگان جنگنده در آسیا ایجاد کرده تا بتوانند به بازار پرمنفعت اروپا نفوذ کنند.
رقابت تنگاتنگ جنگندههای پیشرفته در نمایشگاه پاریس
در نمایشگاه هوایی پاریس، شرکت هوافضای داسو فرانسه با تمام قوا حاضر شد. امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه، شخصاً جنگنده رافال را به عنوان نماد خودکفایی اروپا معرفی کرد.
- جنگنده چینی J-10CE
- جنگنده چینی J-35A
- جنگنده چینی J-20
در کنار فرانسه، شرکتهای چینی و کرهای نیز حضور داشتند. چین با نمایش مدلهایی از جنگندههای نسل پنجم J-20 و J-35A و همچنین جنگنده J-10CE، سعی داشت تواناییهای خود را به نمایش بگذارد. کره جنوبی هم جنگنده سبک FA-50 و مدل KF-21 نسل ۴.۵ خود را معرفی کرد.
- جنگنده FA-50 کره جنوبی
- جنگنده KF-21 کره جنوبی
چرا بازار اروپا هدف است؟
جنگ اوکراین باعث شد اروپا از خواب چنددهساله دفاعی بیدار شود. همچنین، تمرکز استراتژیک آمریکا بر منطقه آسیا-پاسیفیک در دوران ترامپ، اروپا را به فکر راهکارهای سریع برای تقویت دفاعی انداخت.
در مارس گذشته، اتحادیه اروپا طرحی با بودجه ۸۰۰ میلیارد یورویی برای افزایش آمادگی دفاعی تصویب کرد. همچنین کشورهای عضو ناتو توافق کردهاند تا هزینههای نظامی را به ۵ درصد تولید ناخالص داخلی برسانند.
بخشی بزرگ از این بودجه صرف خرید جنگندههای جدید خواهد شد. کشورهایی مانند لهستان، پرتغال، اسپانیا و ایتالیا در حال بررسی گزینههای مختلف هستند.
F-35 و رافال؛ پیشتازان بازار
با وجود تردیدها نسبت به وفاداری آمریکا، جنگنده F-35 لاکهید مارتین همچنان محبوبترین گزینه در اروپا است. ۱۳ کشور اروپایی یا هماکنون از آن استفاده میکنند یا در آینده نزدیک خواهند کرد.
در رده دوم، جنگنده رافال فرانسه قرار دارد که به دلیل سازگاری با ناتو و سابقه عملیاتی قوی، گزینهای قابل اعتماد محسوب میشود. کشورهایی مانند یونان، کرواسی و صربستان نیز از آن استفاده میکنند.
شانس پایین برای جنگندههای چینی
با وجود تبلیغات گسترده چین در نمایشگاه پاریس و ادعاهای پیروزی در درگیری هوایی هند و پاکستان، هیچ کشور اروپایی تاکنون به خرید جنگندههای چینی علاقه نشان نداده است.
کارشناسان معتقدند دلیل اصلی، نه در فناوری یا عملکرد این جنگندهها، بلکه در ابعاد سیاسی ماجراست. کشورهای اروپایی، چین را نه به عنوان شریک، بلکه به عنوان رقیب استراتژیک میبینند.
دیدگاه تحلیلگران غربی
لیزلات اودگارد، پژوهشگر مؤسسه هادسون در واشنگتن، معتقد است قراردادهای خرید جنگنده بیشتر از آنکه فنی باشند، تصمیمهایی سیاسیاند. او میگوید فرانسه توانسته با تلفیق هوشمند روابط سیاسی و راهبردی، فروش خوبی در حوزه تسلیحات نظامی داشته باشد.
تیموتی هیث، پژوهشگر دفاعی در مؤسسه رند، نیز میگوید درگیری هند و پاکستان تأثیر زیادی بر بازار جنگندهها ندارد. به گفته او، بیاعتمادی عمومی اروپا به چین و تمایلش به حفظ روابط با غرب، مانع بزرگی برای موفقیت جنگندههای چینی است.
آیا کرهجنوبی موفقتر خواهد بود؟
کره جنوبی با نمایش جنگنده FA-50 و مدل KF-21 توانسته توجه بیشتری جلب کند. این کشور تاکنون FA-50 را به لهستان صادر کرده و بهدنبال گسترش بازار در اروپای شرقی است.
توپخانه K-9 کرهجنوبی قبلاً در اروپا موفق ظاهر شده و کشورهای زیادی مانند فنلاند، نروژ، استونی و رومانی سفارشهای بزرگی ثبت کردهاند.
برتری کرهایها از نگاه تحلیلگران
هیث میگوید کرهجنوبی رقیبی جدی برای تولیدکنندگان اروپایی است، چرا که کشورهایی که روابط نزدیکی با آمریکا ندارند و به چین هم بیاعتمادند، گزینهای بهتر از کره نمیبینند.
شین دونگ-هاک، معاون توسعه کسبوکار بینالمللی شرکت KAI، اعلام کرده در حال مذاکره با کشورهای اروپای شرقی مانند اسلواکی، اسلوونی، رومانی و بلغارستان است. او همچنین به مزیت رقابتی کره در قیمت و پیشنهاد انتقال فناوری و تولید محلی اشاره کرده که دیگر رقبا قادر به ارائه آن نیستند.
نگاه به آینده: جنگندههای نسل ششم
کرهجنوبی اعلام کرده بهزودی وارد حوزه توسعه جنگندههای نسل ششم خواهد شد. به گفته شین دونگ-هاک، فناوریهایی که اکنون در جنگندههای نسل ۴.۵ و پهپادها معرفی شدهاند، پایهای برای این گذار خواهند بود.
جمعبندی
در حالی که چین با فناوری پیشرفته وارد میدان شده، اما موانع سیاسی جدی مانع از ورود آن به بازار جنگنده اروپا میشود. از سوی دیگر، کرهجنوبی با عملکرد میدانی و روابط سیاسی قابلقبول، فرصت بهتری برای نفوذ به این بازار استراتژیک دارد.