در حالی که توجه جهان به تنشهای دیگر معطوف است، قدرت نظامی چین با سرعتی خیرهکننده در حال پیشرفت است. این توسعه سریع، پرسشهای جدی درباره موازنه قدرت در منطقه و جهان مطرح میکند.
بر اساس ارزیابیهای اخیر مقامات ارشد دفاعی آمریکا، سرعت سرسامآور نوسازی نظامی چین، زنگ خطری جدی برای ایالات متحده محسوب میشود. پکن در حال حاضر در برخی قابلیتهای کلیدی امنیت ملی از واشنگتن پیشی گرفته و توانایی بازدارندگی آمریکا در منطقه تضعیف شده است.
نگرانیهای فزاینده از توسعه نظامی چین
وزیر دفاع آمریکا اخیراً به آسیا سفر کرده و سخنرانی مهمی ایراد کرده است. این سخنرانی رهبران چین را برآشفته کرد. آنها سخنان او را ‘تحریکآمیز’ و ‘لفاظی جنگ سرد’ خواندند. وزیر پیت هگسث درباره ضرورت صداقت در مواجهه با ‘زنگ خطر’ چین متجاوز و تقویت گسترده نظامیاش صحبت کرد.
پنتاگون در نتیجه، استقرار ‘نیروهای رزمی معتبر و مستقر در غرب اقیانوس آرام’ را اولویت داده است. هدف بازدارندگی از طریق انکار در امتداد اولین و دومین زنجیره جزیرهای است. تعمیر و بازسازی ارتش آمریکا و پایگاه صنعتی دفاعی ما باید سریعتر انجام شود. آمریکا در قابلیتهای کلیدی امنیت ملی از چین عقب افتاده است. بازدارندگی در منطقه فرسوده شده است.
افزایش سریع بودجه دفاعی حزب کمونیست چین، تواناییهای رو به رشد، و استفاده فزاینده از زور برای دستیابی به اهداف مشخص، دست به دست هم دادهاند. گزارشهای زیادی درباره برتری چین در کشتیسازی نظامی و تجاری جهان منتشر شده است. این برتری سیاستمداران را نگران کرده است.
اما تقویت نظامی پکن به همین جا ختم نمیشود.
سرعت خیرهکننده قدرت نظامی چین در حوزههای کلیدی
برتری هوایی و فضایی
ماه گذشته، ژنرال دیوید آلوین، رئیس ستاد نیروی هوایی آمریکا، گزارشی نگرانکننده به کنگره ارائه داد. او در این گزارش تهدید ناشی از قدرت هوایی و فضایی چین را برای برتری هوایی آمریکا ارزیابی کرد. ژنرال آلوین در برابر سنای آمریکا بر عاملی که باعث رشد سریع نظامی چین میشود، تأکید کرد: رشد پایدار بودجه دفاعی این کشور. در حالی که آمریکا در سالهای اخیر رشد بودجه دفاعی خود را کمتر از نرخ تورم نگه داشته است، چین بیش از یک دهه است که سالانه حدود شش درصد به بودجه خود افزوده است. چین در هزینههای دفاعی کاملاً به آمریکا رسیده است. با توجه به تمرکز منطقهای چین، احتمالاً بودجه آنها از ما فراتر رفته است. حزب کمونیست چین عمدتاً بر منطقه اقیانوس آرام هند تمرکز دارد. در مقابل، دلارهای دفاعی آمریکا در سراسر جهان پخش شده است.
در حالی که ما همچنان بودجه فزاینده محدود خود را صرف نگهداری و ارتقاء هواپیماهای چند ده ساله میکنیم، برنامههای جدید نیز نتوانستهاند تولید انبوه داشته باشند. در مقابل، ارتش آزادیبخش خلق چین (PLA) ناوگان جنگندهها، بمبافکنها و پهپادهای خود را افزایش داده است. اواخر سال گذشته، چین در حال پرواز با نمونههای اولیه جنگنده نسل ششم خود بود. این در حالی است که آمریکا هنوز درباره برنامه جنگنده نسل بعدی خود (که هنوز راهاندازی نشده) مردد است. جمهوری خلق چین بر فناوریهای نسل بعدی دیگر نیز سرمایهگذاری کرده است. این شامل یک شبکه کشتار چند حوزهای است که برای هدف قرار دادن پدافند هوایی نفوذی طراحی شده است. این شبکه از طریق هماهنگی بین هواپیماها، حسگرها و موشکها عمل میکند. یک پله پایینتر در نردبان فناوری، آنها تعداد فزایندهای از جنگندههای نسل چهارم و پنجم را وارد خدمت میکنند. این باعث شده است که مجموع ناوگان جنگنده آنها از نیروی هوایی آمریکا بزرگتر باشد.
همزمان با ابراز نگرانی اداره پاسخگویی دولتی آمریکا درباره دفاعپذیری گوام، چین تولید بمبافکنهایی را که میتوانند به گوام و فراتر از آن حمله کنند، افزایش داده است. بمبافکن اصلی آنها H-6N است. این بمبافکن اخیراً در جزایر مورد مناقشه و استراتژیک پاراسل مستقر شده است. H-6N میتواند شش موشک کروز حمل کند. این موشکها داراییهای آمریکا و متحدانش را تهدید میکنند. علاوه بر این هواپیمای قدیمی، آنها در حال ساخت یک بمبافکن پنهانکار (stealth) به نام H-20 هستند. این بمبافکن میتواند نه تنها مقابلهای با B-2 باشد، بلکه با B-21 که به کندی در حال ساخت است نیز مقابله کند.
- مقایسه بهترین جنگنده های آمریکا، چین و روسیه؛ قدرت هوایی جهان در اختیار کدام ارتش است؟
- مدرنسازی ارتش چین با سرعتی بیسابقه؛ تهدیدی برای برتری نظامی آمریکا
چین همچنین در حال استفاده گسترده از پهپادهایی است که میتوانند شناسایی، حمله و عملیات دستهجمعی انجام دهند. همه اینها بدون به خطر انداختن خلبانان انجام میشود. آنها در حال توسعه پهپادهای شناسایی با ارتفاع بالا و استقامت طولانی هستند. همچنین احتمالاً پهپادهای جاسوسی مافوق صوت پرتابشده از هوا و پهپادهای رزمی پنهانکار با محفظههای تسلیحاتی خود را میسازند.
توانمندیهای فضایی
با افزایش ارتفاع، در حالی که نیروهای آمریکایی به شدت به جریان دادههای شبکه ماهوارهای وابسته هستند، چین موشکهای ضد ماهواره با قابلیت پرتاب مستقیم توسعه داده است. همچنین ماهوارههای ‘شکارچی-قاتل’ ساخته است. این ماهوارهها در نزدیکی زیرساختهای فضایی حیاتی آمریکا در مدار قرار میگیرند. چین در حال مسلح شدن برای پیروزی در رقابت جنگ بالای زمین است.
نیروهای موشکی

خودروهای نظامی حامل موشکهای بالستیک DF-21D در جریان رژه نظامی به مناسبت هفتادمین سالگرد پایان جنگ جهانی دوم در میدان تیانآنمن در پکن، چین، در تاریخ ۳ سپتامبر ۲۰۱۵ حرکت میکنند.
نزدیکتر به خاک آمریکا، نیروی موشکی PLA اکنون هزاران موشک بالستیک و کروز دارد. برد این موشکها میتواند هر حلقه از قلمرو مهم برای آمریکا و متحدانش را در معرض خطر قرار دهد.
قابلیتهای سایبری پیشرفته
رهبران نیروی هوایی میگویند قابلیتهای سایبری چین به طور فزایندهای پیچیده شده است. این قابلیتها ابعاد دیگری از قدرت و انسجام آمریکا را تهدید میکنند. این تهدید فراتر از زیرساختهای مستقیماً مرتبط با دفاع است. سال گذشته متوجه شدیم هکرهای چینی به زیرساختهای حیاتی آمریکا نفوذ کردهاند. این شامل بخشهای انرژی، مخابرات، حمل و نقل و غیره است. شاید نگرانکنندهتر از افشای این نفوذها این باشد که رهبران ما نمیدانند آیا هکرها هنوز در این سیستمهای کلیدی باقی ماندهاند یا خیر. آنها ممکن است آماده باشند تا در صورت دریافت سیگنال، داراییهای نظامی و عزم اجتماعی را فلج کنند.
قدرتمندترین رقیب آمریکا در نسلهای اخیر، مقادیر زیادی پول خرج میکند. چین به صورت گسترده و مؤثر برای تقویت سریع قدرت سخت خود هزینه میکند. بازسازی قدرت رزمی معتبر ضروری و دیرکرده است. در این رقابت نظامی آمریکا و چین، واشنگتن باید اقدامات جدیتری انجام دهد.
لایحه مصالحهای که اکنون در کنگره در حال بررسی است، بیش از یکصد میلیارد دلار برای سرمایهگذاری نسلی در ارتش آمریکا در نظر گرفته است. این باید با هزینههای پایدار و بالاتر از نرخ تورم برای نیم دهه همراه شود. این امر برای اطمینان از ساخت و استقرار در مقیاس برنامهها و پلتفرمهای ناشی از آن لازم است. این سرمایهگذاری برای جبران توده نظامی محض چین کافی نخواهد بود. اما برای بازگرداندن بازدارندگی در آسیا و جلوگیری از جنگ بعدی ضروری است.