زیردریایی هسته ای Type 094 در حال حاضر پیشرفتهترین نمونه در نیروی دریایی چین محسوب میشود. اما تایپ 94 چه ویژگیها و چه مشکلاتی دارد؟
زیردریایی های تایپ 94 (Type 094) چین که در ناتو با نام کلاس Jin شناخته میشوند، ستون فقرات بازدارندگی هستهای دریایی این کشور شرق آسیا را تشکیل میدهند. نیروی دریایی ارتش آزادیبخش خلق چین (PLAN) در حال حاضر حداقل شش فروند از این زیردریاییها را در اختیار دارد که هر یک از آنها برای حمل 12 موشک بالستیک زیردریایی JL-2 (که انواع مختلفی از آنها وجود دارد) طراحی شدهاند. این موشکها با بردی تا 9000 کیلومتر میتوانند سرزمینهایی مانند هاوایی و آلاسکا را از آبهای ساحلی چین تهدید کنند. این برد استراتژیک، گامی مهم و رو به جلو نسبت به زیردریاییهای قدیمیتر و کماعتبارتر کلاس Xia چین محسوب میشوند که با مشکلات سروصدا و راکتور مواجه بودند.
طراحی و قابلیتهای بهبود یافته زیردریایی هسته ای تایپ 94، به پکن یک گزینه معتبر برای حمله دوم در هر گونه درگیری نظامی هستهای بالقوه میدهد و آن را به یک بخش حیاتی از سهگانه هستهای چین تبدیل میکند که کاملا شبیه به همتای آمریکایی خود است. با این حال و با وجود اهمیت آن، Type 094 هنوز با چالشهایی روبهرو است که قابلیتهای پنهانکاری آن را محدود میکند. با وجود این، این منطقه همچنان در کانون جاهطلبیهای فزاینده چین برای بهره برداری از آبهای دریایی قرار دارد و بر انگیزه نیروی دریایی ارتش آزادیبخش خلق چین برای نوسازی و نمایش قدرت تاکید میکند.
نقاط قوت و کاستیهای زیردریایی هسته ای Type 094 چین
بزرگترین جهش زیردریایی تایپ 94 نسبت به مدل قبلی خود، توانایی آن در پرتاب موشکهای بالستیک قارهپیما از زیر آب است که به چین، سطح جدیدی از بازدارندگی میدهد. مدلهای اولیه تایپ 094 میتوانند موشکهای JL-2 را شلیک کنند که هر کدام به یک کلاهک جنگی مجهز هستند. گمان میرود انواع جدیدتر، مانند Type 094A به موشک پیشرفتهتر JL-2A مجهز باشند که احتمالا برد حمله آنها را تا کل سرزمین اصلی ایالات متحده آمریکا گسترش میدهد. با این حال و با وجود این پیشرفتها، زیردریاییهای Jin Class چین در مقایسه با طرحهای غربی و روسی، هنوز پرسروصدا هستند و همین امر، تشخیص آنها را آسانتر میکند.
گزارشهای منتشر شده حاکی از آن است که آنها سطوح سروصدایی مشابه زیردریاییهای قدیمی کلاس دلتای شوروی تولید میکنند که باعث تضعیف قابلیت پنهانکاری آنها و افزایش آسیبپذیری آنها در حین گشتزنی میشود. این چالش صوتی به این معنی است که اگرچه Type 094 میتواند در دریای چین جنوبی و فراتر از آن گشتزنی کند، اما ممکن است در سناریوهای اقیانوس آزاد علیه نیروهای پیشرفته ضد زیردریایی برای عملیات بدون شناسایی با مشکل مواجه شود.
این واقعیت که این زیردریایی هسته ای یکی از بزرگترین زیردریاییهای نظامی ساخته شده تاکنون است، موضوع در خطر بودن آن را تشدید میکند. حتی با وجود این محدودیتها، حضور زیردریایی هسته ای Type 094 چین، دشمنان را مجبور میکند تا منابع خود را به ردیابی و مقابله با آنها اختصاص دهند.
مسیر پیش رو و پیشرفتهای احتمالی
چین با توسعه زیردریایی بیصداتر و پیشرفتهتر Type 096، بهطور فعال در حال رفع کاستیهای Type 094 است. این کلاس جدید که انتظار میرود موشک JL-3 را حمل کند، به چین اجازه میدهد تا از آبهای داخلی خود به اهدافی در سراسر ایالات متحده حمله کند و نیاز به عبورهای خطرناک از اقیانوس آزاد را کاهش میدهد. تا آن زمان، Type 094 همچنان بهعنوان تنها زیردریایی موشکی بالستیک عملیاتی ارتش آزادیبخش خلق چین خدمت خواهد کرد. با نوسازی ناوگان زیردریاییهای چین، واضح است که Type 094 گامی بهسوی قابلیتهای بیشتر در زیر دریا است.
در حال حاضر، کلاس جین، پیشرفتهترین زیردریایی هسته ای عملیاتی چین است که نقش محوری در استراتژی بازدارندگی استراتژیک و نمایش قدرت پکن ایفا میکند. با وجود چالشهای فنی و بررسیهای بینالمللی، تایپ 094 مظهر عزم چین برای ایجاد یک نیروی هستهای قوی و پایدار است. اینکه آیا این کلاس در نهایت اهداف بازدارندگی چین را برآورده میکند یا بیش از حد پرسروصدا و غیر موثر است، به این بستگی دارد که پیشرفتهای آینده چقدر میتوانند پنهانکاری و آمادگی رزمی آن را بهبود ببخشند.